یکی از موضوعاتی که فرصت در شماره های اخیر خود به آن پرداخته است موضوع فرمانداری ویژه است. فرمانداری ویژه جزو امتیازاتی است که در سالهای اخیر به شهرهایی با مشخصات خاص داده شد.

در خمینی شهر اما در اين سالها در هیاهو و سرگرمي هاي سیاسی، این موضوع مورد غفلت مسئولان شهرستان قرار گرفت. سال گذشته برای اولین بار اطهری فر شهردار درچه در جلسه کارگروه فرهنگی شهرستان پیشنهاد داد که فرمانداری خمینی شهر به فرماندار ویژه ارتقاء یابد. این پیشنهاد مورد غفلت قرار گرفت تا اینکه برای دومین بار دكتر غفوری نائب رئيس شوراي شهر در جلسه شورای شهر اقدام به طرح آن کرد. پس از آن فرماندار و نماینده نیز به این موضوع پرداخته و تاکید کردند که لازم است فرمانداری خمینی شهر به فرمانداری ویژه ارتقاء یابد. در این زمینه کوشیدیم تا در این شماره به فرمانداری ویژه، شرایط آن و تاثیرات این فرمانداری بر شهرستان خمینی شهر بپردازیم.

فرمانداری ویژه چیست؟

در راستای سیاست تمرکززدایی دولت، در سالهای اخیر مقوله ¬ای تحت عنوان فرمانداری ویژه مورد عنايت قرار گرفت. «فرمانداري ويژه» بخش عمده اي از اختيارات «استانداري» را دارد و تشكيلاتي است كه از فرمانداري وسيع تر، توانمندتر و بزرگتر ولي از استانداري، كوچكتر و محدودتر است. در اصل بين فرمانداري و استانداري است، به عبارت ديگر فراتر از فرمانداري و فروتر از استانداري است.

شرایط فرماندار ویژه کدام است؟

فرمانداری ویژه یکی از مراکز دولتی وابسته به وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران است. این مرکز در شهرستانهایی که دو شاخص از میان شاخصهای سهگانه ی زیر را دارا باشند، تأسیس می شود:

جمعیت شهرستان بیش از ۲۵۰۰۰۰ نفر باشد.

جمعیت مرکز شهرستان بیش از ۱۲۵۰۰۰ نفر باشد.

مسافت بین مرکز شهرستان و مرکز استان بیش از ۱۲۵ کیلومتر باشد.

کدام شهرها فرمانداري ویژه دارند؟

براساس تحقیقات فرصت که در اختیار فرمانداری خمینی شهر هم قرار گرفت تاکنون 22 شهرستان کشور دارای فرمانداری ویژه شده اند. از شرایط سه گانه عنوان شده، برخی از این شهرستانها مانند سبزوار، خوی و دزفول هر سه شرط، برخی شهرستانها مانند ملایر، بروجرد، ساوه و شاهرود دو شرط و برخی از شهرستانها مانند ایرانشهر، مهاباد و طبس هم تنها یک شرط از شرایط مورد نیاز فرمانداری ویژه را دارا هستند. بر همین اساس شهرستان خمینی شهر طبق سرشماری سال 1385 میزان ۲۸۷۲۶۵ نفر جمعیت و شهر خمینی شهر هم با دارا بودن ۲۱۸٬۷۳۷ نفر جمعیت دو شرط از شرایط فرمانداری ویژه را داراست.

شهرهای دارای فرمانداری ویژه

فرمانداری های ویژه

استان آذربایجان شرقی

• فرمانداری وِیژه شهرستان مراغه

استان آذربایجان غربی

• فرمانداری ویژه شهرستان خوی

• فرمانداری ویژه شهرستان مهاباد

• فرمانداری ویژه شهرستان میاندوآب

استان اصفهان

• فرمانداری ویژه شهرستان کاشان

استان خراسان رضوی

• فرمانداری ویژه شهرستان تربت حیدریه

• فرمانداری ویژه شهرستان سبزوار

• فرمانداری ویژه شهرستان نیشابور

استان خوزستان

• فرمانداری ویژه شهرستان آبادان

• فرمانداری ویژه شهرستان دزفولتارنمای فرمانداری ویژه دزفول

استان سمنان

• فرمانداری ویژه شهرستان شاهرود

استان سیستان و بلوچستان

• فرمانداری ویژه شهرستان ایرانشهر

• فرمانداری ویژه شهرستان زابل

استان فارس

• فرمانداری ویژه شهرستان لارستان

استان کرمان

• فرمانداری ویژه شهرستان رفسنجان

• فرمانداری ویژه شهرستان سیرجان

استان لرستان

• فرمانداری ویژه شهرستان بروجرد

استان مازندران

• فرمانداری ویژه شهرستان تنکابن

استان مرکزی

• فرمانداری ویژه شهرستان ساوه

استان همدان

• فرمانداری ویژه شهرستان ملایر

استان تهران

• فرمانداری ویژه شهرستان ورامین

برخي امتيازات فرمانداري ويژه:

ارتقای فرماندار به سمت معاون استاندار است و مي بايستي در تصميم گيري ها و برنامه ريزي ها و توزيع بودجه و اعتبارات استاني به طور مستقيم دخالت داشته باشد. همچنين ارتقاي مديريت ادارات شهرستان در حدّ معاونت سازمان استاني از ديگر ثمرات اين امر است.

تخصيص مستقيم بودجه از طريق مركز، حل بسياري از مشكلات شهروندي از طريق ادارات شهرستان بدون مراجعه به مركز استان، اختصاص برخي از امكانات استاني از جمله: برپايي نمايشگاههاي تخصصي يا همايش هاي استاني به شهرستان و ... از جمله امتيازات تبديل فرمانداري يك شهرستان به فرمانداري ويژه مي باشد.

****

خمینی شهر رتبه 32 جمعیت کشور

براساس سرشماری سال 85 در بین 290 شهر کشور خمینی شهر از نظر میزان جمعیت رتبه 32 ام کشور را دارد. تهران، مشهد و اصفهان رتبه های اول تا سوم را دارا هستند. همانطور که در این جدول مشخص است عموم شهرهای اول تا 31 را شهرهایی که مرکز استان هستند تشکیل می دهند. بر این اساس جمعیت شهر خمینی شهر به تنهایی از برخی از مراکز استان مانند بوشهر، یاسوج، سمنان، شهرکرد

و شهرهای مطرح ذیل بیشتر است: آبادان، ورامین، سبزوار، نجفآباد، نیشابور، بابل، آمل، بجنورد، ، بیرجند، رفسنجان، مهاباد، زابل، گنبد کاووس، شاهرود، خرمشهر، بندر ماهشهر، بندرانزلی، شهرضا، بهبهان، کازرون، تربت جام، بهشهر، لاهیجان، خمین، دامغان، شوش، آباده، آستارا، نوشهر، خوانسار

جمعیت شهرهای ایران براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی:[۳]

كلام آخر

با وصف فوق مشخص است كه خميني شهر شرايط لازم را براي تبديل شدن به فرمانداري ويژه دارد و حتي از برخي شهرهايي كه داراي اين نوع مديريت شده اند واجد شرايط تر است و با توجه به مشكلات و معضلات پيچيده شهرستان، ضروري است مسئولان محترم بخصوص نماينده و فرماندار كه پيشاني هاي مديريتي شهرستان در كشور و استان هستند بطور جدي پيگير تحقق اين امر شوند.