در هر جامعه ای، میزان مطالعه شهروندان جزو شاخصهای پیشرفت است. در هر جامعه ای که میزان مطالعه مردمش بیشتر باشد، راههای پیشرفت سریعتر و مشکلات کمتر است. نهاد کتابخانه های شهرستان به عنوان اصلیترین متولی کتابخوانی، تلاشهای زیادی کرده تا کتاب وارد زندگی شهروندان شود. آنچه خواهید خواند ماحصل گفتگوی ما با ابراهیم مولایی مدیر این اداره است.

12 کتابخانه
نهاد کتابخانه های کشور با مصوبه مجلس از سال 83 راه اندازی شد. این نهاد، یک نهاد غیردولتی است که دولت تنها عهده دار تأمین حقوق کارمندان و ارسال کتاب است اما بقیه هزینه های آن، باید توسط قانونی به نام قانون نیم درصد شهرداریها پرداخت شود. اینک 12 باب کتابخانه نهادی در سطح شهرستان داریم شامل الغدیر، امام صادق (ع) اندان، کوثر آدریان، امام صادق(ع) جویآباد، علی ابن ابیطالب(ع)، بعثت خوزان، باقرالعلوم(ع)، امام محمدباقر (ع) دستگرد، کتابخانه عمومی درچه، کتابخانه فرهنگسرای درچه، کتابخانه شهید مطهری ولاشان و کتابخانه زندان خمینی شهر و تا پایان سال قرار است در سه روستای قلعه امیریه، تیرانچی و اصغرآباد و شهر درچه و برخی مساجد کتابخانه های مشارکتی احداث و آمار این کتابخانه ها به 20 عدد برسد. در کتابخانه مشارکتی اداره کتابخانه های شهرستان متعهد می شود به این کتابخانه ها، کتاب و نرم افزار  بدهد و دستگاههای مرتبط مثل مساجد و ... مکان را تهیه می کنند و کتابدار می گذارند.

6 درصد جمعیت خمینی شهر عضو کتابخانه های عمومی هستند
تعداد اعضای کتابخانه های تحت پوشش ما، بالغ بر 12 هزار و 400 نفر است که اگر آمار کتابخانه های مساجد، مدارس، دانشگاهها و کتابخانه های مستقل را اضافه کنیم بالغ بر 18 هزار نفر عضو کتابخانه های شهرستان هستند و در واقع 6 درصد جمعیت شهرستان را شامل می شود. در سال گذشته ماهانه 6200 کتاب امانت می دادیم ولی در یک سال اخیر متوسط 14 هزار کتاب ماهانه امانت داده میشود. سال گذشته ماهانه بین 370 تا 450 نفر به کتابخانه ها مراجعه میکردند اما الان در ماه بالغ بر یک هزار و 200 نفر مراجعه‌كننده داریم.

طرح همراه کارت
برای افزایش میزان مطالعه و سهل الوصول بودن کتاب، طرحهای متعددی در حال اجراست. یکی از این طرحها، طرح همراه کتاب است. براساس این طرح، فقط کافی است اعضا در یک کتابخانه عضو شوند تا از 215 کتابخانه سطح استان اصفهان استفاده کنند. کتابخانه هایی مثل ابنمسکویه، صائب، توحید، ولی عصر(عج) اصفهان؛ کتابخانه شهید دستغیب شاهین شهر و .... بجز این برای عضویت ارائه یک قطعه عکس کافی است علتش هم این است که با ساده ترین روش ثبتنام انجام می شود.

طرح ایستگاه کتاب
در برخی از مراکز، مردم مجبورند مدت زمان نسبتاً زیادی منتظر بمانند تا کارشان راه بیفتد. بر همین اساس و برای استفاده بهینه از زمان، ما طرح ایستگاه کتاب را گذاشتیم به این معنی که در مراکز پرتردد -با همکاری همان ارگانها-، یک قفسه کتاب گذاشته و کتابهایی با موضوعات مختلف را درآن قرار می دهیم. این کتابها به گونه ای انتخاب شده که اگر فرد تنها 5 دقیقه هم مطالعه کند برایش مفید است و نیاز نیست حتماً تا پایان کتاب را بخواند. این طرح تاکنون در بانک تجارت مرکزی، بهزیستی، برخی آرایشگاهها، بیمه تأمین اجتماعی بلوار توحید و شهرداری خمینیشهر اجرا شده، همین جا هم  اعلام می کنیم آمادگی داریم این طرح را در همه نقاط پرتردد شهرستان اجرا کنیم. برای این کار، اداره یا ارگان مربوطه یک قراردادی با ما تنظیم میکند که طی آن تنها متعهد به گذاشتن یک قفسه کتاب می شود، تأمین کتاب آن و حملونقل بر عهده ماست و آن ارگانها هم هیچ تعهدی نسبت به این کتابها ندارند و خود ما هر شش ماه یکبار این کتابها را به روز می کنیم و نواقص آن را جایگزین می کنیم. حتی آرایشگاههای پرمشتری، تاکسیها و ... هم می توانند این طرح را انجام دهند.

طرح کتابِ من
این طرح جدید است. قبلاً نهاد کتابخانه ها، کتابها را به صورت عمده از وزارت ارشاد خریداری می کرد، برخی از این کتابها مراجعه کننده داشت و برخی هم مخاطب نداشت. سیاست نهاد کتابخانه این است که مخاطب محور عمل کند. بر همین اساس، هر مراجعه کنندهای -اگر دید کتابی که نیاز دارد در کتابخانه نیست- می تواند یک فرم از کتابدار بگیرد و نام کتاب را داخل آن بنویسد. کتابدار هم وارد سامانه اینترنتی می شود و کتاب را درخواست می کند. این کتاب ظرف دو هفته به کتابخانه ارسال میشود و در اختیار مراجعهکننده قرار میگیرد.
در منازل مردم ما کتابهای زیادی وجود دارد که بعضاً استفاده نمیشود. میتوانند این کتاب را به کتابخانه اهدا کنند تا دیگران هم از آن استفاده کنند اگر کتاب آسیب دیده هم بود اشکالی ندارد.

پرمخاطبترین کتاب در خمینی شهر تفسیر نمونه است
در نیم سال اول بیشترین کتابی که امانت رفته، کتاب تفسیر نمونه است. بعد از آن کتابهای خانوادگی است که به موضوع ارتباط اعضای خانواده با هم و حل مشکلات احتمالی میپردازد. کتاب مردان مریخی و زنان ونوسی، من و کودک من هم بیشترین حجم استقبال را دارند. سال گذشته بالاترین کتاب امانت گرفته شده رمان بود ولی امسال نحوه استقبال تغییر کرده که برای ما جای تعجب دارد. علتش هم این است که مردم در این موضوعات مشکل دارند. کتابهای روانشناسی در مرحله سوم است و کتابهای پرمخاطب این حوزه، کتاب رمز و راز موفقیت که یک کتاب سه جلدی است و چگونه اعتماد به نفس را افزایش بدهیم از جمله پرمخاطب‌ترين‌ها هستند
در مرحله بعدی، رمانها هستند مثل بینوایان و کتابهای نویسنده توانا نفیسه روشن، بعد از آن رمانهای عاشقانه و ... استقبال می شود. در مرحله پنجم، کتابهای تاریخی است مخصوصاً کتابهای تاریخ ایران و تاریخ پهلوی مثلاً کتاب تاریخ ایران یک کتاب 4 جلدی پر مخاطب است، تاریخ ابناثیر که به تاریخ پیامبر(ص) و ائمه(ع) بر میگردد و ظاهراً پخش فیلم مختارنامه در استقبال از این کتاب که به آن دوران هم اشاره کرده، تأثیر زیادی دارد چون اخیراً استقبال از این کتاب زیاد شده. در مرحلههای بعدی کتابهای حوزه شعر، کتابهای هنری مخصوصاً هنر تئاتر و سینما، جامعه‌شناسی، کتابهای آموزشی کامپیوتر و اینترنت و كتب آشپزی است.
کتابهای پرمخاطب در مقایسه شهرستان و کشور، تفاوتهای بزرگی دارد. نهاد کتابخانهها طرح معرفی 100 کتاب را گذاشته و 100 کتابی که بیشترین مراجعه کننده داشته را اعلام میکند. بر این اساس در کشور، اولویت اول با کتابهای دینی و رتبه دوم با کتابهای رمان است.

روزهای عضویت رایگان
یکی از اعتراضاتی که به ما میشود اینکه چرا حق عضویت کتابخانه افزایش پیدا کرده است؟ اولاً ما در کنار آن عضویت رایگان را هم داریم. سال گذشته عضویت رایگان ما 7 روز بود ولی الان در سال 45 روز عضویت رایگان داریم. اعیاد غدیر، فطر، قربان و مبعث و تمام روزهای میلاد ائمه(ع) عضویت رایگان داریم. هر روز هم که تعطیل باشد، در روز قبل آن، عضویت رایگان است. بجز این، تمام روزهای هفته دولت، هفته کتاب، دهه فجر، هفته وحدت هم عضویت رایگان است. بجز این دانشجویان و دانشآموزان و طلبهها به صورت نیمبها عضو میشوند. براي کارمندان و کارکنان دولت هم به همین صورت است. بازنشستگان هر روز که بیایند عضویتشان رایگان است. براي خانواده جانبازان و شهدا و مددجویان کمیته امداد و بهزیستی عضویت مجانی است.

بلیط نیم بها
در کنار این حق عضویتها، ما خدماتی ارائه میدهیم؛ مثلاً با دو بیمه آسیا و البرز قرارداد بسته ایم، کسی که عضو کتابخانه ما باشد با کارت کتابخانه میتواند بین 10 تا 20 درصد تخفیف بیمه بگیرد. بلیطهای سینماهای استان و شهرستان هم برای اعضاء نیمبهاست. بلیط 35 استخر استان و شهرستان را هم در تابستان داشتیم که بین 40 تا 60 درصد تخفیف داشت.

نرم افزارها
یکی از نرمافزارهای موجود در کتابخانههای ما، نمایه نشریات است که شامل یک میلیون مقاله است. دانشجویان و دانشآموزان اگر در مورد موضوعی مقاله میخواهند، بجای اینکه در اینترنت سرچ کنند و با حجم زیاد و پراکنده اطلاعات مواجه شوند، می توانند به یکی از کتابخانه های ما مراجعه کنند و موضوعشان را تایپ کنند تا کلیه مقالاتی که در آن موضوع هست را مشاهده کنند. در این نرمافزارها امکان پرینت گرفتن هم وجود دارد. امیدواریم تا پایان سال، کتابخانههای قلعهامیریه، تیرانچی و اصغرآباد هم به این نرم افزار مجهز شود.

جلسات نقد کتاب
جلسات نقد کتاب هر روز چهارشنبه بعدازظهر در کتابخانه الغدیر برگزار میشود، به این صورت که مجمع دانشجویان شهرستان دور هم مینشینند، در جلسه یک کتاب را انتخاب میکنند و هرکدام به صورت مکتوب بر آن نقد مینویسند. این نقدها به اساتید ارائه میشود که اگر مورد تأیید بود به چاپ هم خواهد رسید. البته دنبال این هستیم که از یکی از اساتید دعوت کنیم تا در جلسه حاضر شود و به صورت حضوری کتاب نقد شود.

بخش کودکان و نوجوانان
ما در پنج کتابخانه شهرستان، کتابهای بخش کودکان و نوجوانان را جدا کردیم. علتش هم این است که مثلاً برخی از کتابهای علمی کتابهای سنگینی برای نوجوانان است. خوشبختانه کتابهای علمی هم برای نوجوانان فراهم کردند که در قفسهای به صورت جدا چیده شده است. کتاب داستانهای نوجوانان، دایرهالمعارف نوین، کودکان و دایره المعارف مدرسه از کتابهای پرمخاطب نوجوانان است.
درهنگام جستجو هم این کتابها را با حرف «ج» مشخص کردیم که کتاب نوجوانان است و شامل 11 تا 14 ساله‌ها میشود. از 7 تا 11 سال را هم کودک می‌دانیم و کتابهای آنها هم جداست. برای کودکان بخش جدایی هم تهیه و وسایلي مثل نقاشی و خمیربازی را برایشان فراهم کردیم تا رایگان استفاده کنند. پدر و مادرها می توانند کودکانشان را بیاورند و از این امکانات استفاده کنند.

5 هزار CD  کتابخانه اهل بیت (ع)
قصد داریم تا دهه فجر امسال، تمامی کتابخانهها را به 5 هزار CD دیجیتالی کتابخانه اهل بیت (ع) مجهز کنیم که این CD ها پیرامون زندگینامه، داستانها، کتابها و ... با موضوع اهلبیت(ع) است. دو هزار نوار گویا هم از کتابهای موجود آماده کردیم که ویژه نابینایان شهرستان است.
طبق قانون باید هزینه کتابخانه های هر شهرستان از طریق نیم درصد عوارض شهرداری پرداخت شود. شهرداری خمینی شهر تاکنون کمکهایی به ما کرده ولی این کمکها بخاطر مشکلات مالی شهرداری، بسیار کم بوده است. نهاد کتابخانهها هم هیچ اعتباری در این زمینه ندارد، لذا با توجه به هزینههای فراوان کتابخانهها، از شهردار و شورا میخواهیم که برای پرداخت بدهیهایشان عنایت کنند. به دلیل کمبود واریز شهرداریها، ما شرمنده کارکنان میشویم و در حالیکه بعضاً تا 5/6 بعداز ظهر میمانند ولی یک ریال اضافهکار نمي‌گيرند. بقیه مزایا هم اصلاً نتوانستیم بدهیم.
امسال 7 نیروی کتابدار لیسانس و فوق‌لیسانس استخدام کردیم. کتابدارهای ما صرفاً برای آوردن کتاب نیستند، آنها بر موضوعات مختلف کتاب احاطه دارند و مراجعهکنندگان میتوانند برای انتخاب کتابهای مورد نظرشان، از کتابداران راهنمایی بخواهند.

بخش نشریات
57 عنوان مجله و روزنامه برای ما میآید که در تمام عناوین خانواده، علمی، اجتماعی، هواپیما، کامپیوتر، عمومی و ... است. بجز این، شش عنوان روزنامه برای ما ارسال میشود که مراجعین استفاده می کنند.