محرم شهر ما، به مانند خيلي از ديگر خصوصياتش، منحصر به فرد است و شرايط ويژه اي دارد. در همه جاي ايران، محرم كه فرا مي رسد سخن از برپايي مجالس عزاست و آماده كردن تكيه ها و مساجد و برگزاري مراسمات و البته بدون هيچ حاشيه اي. در شهر ما اما؛ نام محرم بجز عزاداري و روضه و هيئت و اطعام و نذر و ... يك عنوان ديگر را هم به ذهن متبادر مي سازد و مي شود مسئله روز: قمه زني.

در سال هاي گذشته، با فرارسيدن ماه محرم يك سئوال در همه اذهان مي چرخيد: قمه زني چه مي شود؟

و هر سال يك روش و رويكرد متفاوت اتخاذ مي شد. يك سال برخورد ميداني و درگيري، چند سال رهاسازي مطلق، مدتي برخوردها و احضارهاي مقطعي و ... از آن سو و در بين افرادي كه قمه مي زدند هم، براي واكنش نسبت به برخوردها تدابيري انديشيده مي شد!

اما كاملاً مشخص شده است كه از سال گذشته، رويكرد مسئولان شهرستان و استان در قبال اين پديده به كلي تغيير كرده و سرانجام پس از سالها آزمون و خطا، حرف نخبگان شهرستان كه خواستار تدابير فرهنگي بلندمدت، عدم برخورد با توده مردم، تلاش براي اقناع افكار عمومي و خودداري از برخوردهاي انتظامي بودند شنيده شده است.

سال گذشته و چند روز مانده به ماه محرم، و در شرايطي كه هنوز هم برخي از مسئولان شهرستان از برخورد سخن مي گفتند و تا حدودي التهاب ايجاد كرده بودند؛ با استاندار، معاون سياسي امنيتي استانداري و فرمانده انتظامي استان گفتگو كرديم و همه آنها از لزوم كار فرهنگي و عدم برخورد سخت سخن گفتند و خوشبختانه آن سخنان، راه را بر هر گونه اقدامات تند و ماجراجويانه سد كرد.

امسال اما از همان چند كلام تند هم خبري نيست و اكنون ديگر همه مسئولان استان و شهرستان، متفق القول اند كه مسئله مزبور با كار فرهنگي و اقناعي و در ظرف زماني چند ساله قابل حل است و اگر براي مردم تبيين شود كه مسئله قمه زني مي تواند مستمسك دشمنان تشيع قرار گيرد، مسلماً افكار عمومي و افراد قمه زن كه هرگز قصد مخالفت با نظام يا ديدگاه سياسي ندارند و صرفاً با نگاه عقيدتي به موضوع مي نگرند نيز مجاب خواهند شد.

در همين خصوص، و براي تبيين دقيق تر نظرات مسئولان ارشد استان در خصوص محرم امسال خميني شهر، خبرنگاران فرصت در هفته گذشته با برخي از مسئولان استاني گفتگو كردند. دكتر محمدمهدي اسماعيلي معاون سياسي امنيتي استاندار، دكتر انصاري رئيس كل دادگستري استان اصفهان و سردار كرمي فرمانده انتظامي استان مسئولاني بودند كه مورد مصاحبه خبرنگاران فرصت قرار گرفتند.

معاون استاندار: این نوع حساسیتها نسبت به خمینی شهر بايد از بین برود

ابتدا با دكتر اسماعيلي گفتگوي مبسوطي پيرامون مسائل خميني شهر صورت داديم و مسائل مهمي از شهرستان هم در آن مطرح گرديد كه مشروح اين گفتگوي مهم را در شماره آينده خواهيد خواند. اما بخشي از سئوالات ما از اين مقام ارشد استان به موضوع قمه زني مربوط مي شد كه دكتر اسماعيلي بدانها پاسخ داد و تصريح كرد كه برنامه اي براي برخورد سخت در دستور كار مسئولان نيست. اين پرسش ها و پاسخ ها بدين شرح است:

- به عنوان معاون سیاسی استاندار موضع استانداری در مورد محرم امسال خمینی شهر را تشريح كنيد.

من تاکید دارم که خمینی شهر بحث خاصی ندارد، ما دنبال این هستیم که این نوع حساسیتها نسبت به خمینی شهر از بین برود. شما دیدید که در آستانه محرم، جشن غدیرِ خوبی در خمینی شهر اجرا و ملی شد. رویکرد ما این است که جنبه های ایجابی عزاداری خمینی شهر تقویت شود. این جنبه ها می تواند برای شهرهای دیگر الگو شود، خمینی شهر این قابلیت را دارد. طبیعی است در جایی که این همه عشق و شور نسبت به امام حسین (ع) و جود دارد، در کنار عزاداری پرشکوهش، دو تا آسیب هم وجود داشته باشد. بلاتشبیه در مسابقات ورزشی کجا مشکل پیش می آید؟ زمانی که به جای ده هزار نفر تماشاچی صد هزار نفر تماشاچی بیایند. طبیعی است در کنارش دو تا اتفاق هم می افتد. عشق و علاقه مردم به امام حسین (ع) ویژه است فقط برخی آسیب های جزیی در کنارش وجود دارد که بحمدلله در سالهای اخیر رو به کاهش گذاشته است.

- به صورت مشخص امسال برخورد سخت در دستور کار هست یا نه؟

معاون سياسي امنيتي استاندار: رویکرد ما تقویت جنبه های ایجابی عزاداری خمینی شهر است.
رئيس كل دادگستري استان: بنده اعتقاد به برخورد ندارم و معتقدم مسائلی که به اعتقادات مردم وابسته است را باید با کار اعتقادی و فرهنگی درست کرد نه با زور خصوصاً در شهری که بیشترین آمار زائرین کربلا را به خودش اختصاص داده است.
فرمانده انتظامي استان: برخورد با قمه زنی یک شيوه فرهنگی می طلبد نه برخورد امنیتی و انتظامی به همین دلیل بر این سیاست پافشاری می کنم و سعی کرده ام نیروی انتظامی را به این مسیر و جهت حرکت دهم.

برخورد به این معنا که برای مردم محدودیت ایجاد کنیم به هیچ عنوان اما به طور قطع اجازه نمی دهیم تخلفی در این زمینه رخ بدهد، چون هم ساحت مردم از این مساله به دور است و هم منطقی نیست که اجازه بدهیم چنین عزاداری پرشکوهی تحت تاثیر قرار بگیرد.

- می توان گفت رویکرد امسال شما هم فرهنگی است؟

بله، رویکرد ما فرهنگی است و جنبه های عزاداری را تقویت می کنیم.

- به صورت مشخص موضعی که از سال گذشته اعلام شد تهیه یک برنامه فرهنگیِ پنجساله بود. ما به عنوان کسانی که مسایل مختلف شهرستان را رصد می کنیم برنامه خاص فرهنگی در این زمینه نمی بینیم.

اقدامات فرهنگی، طولانی مدت و عمیق است. به نظر من بسیاری از مسائل امنیتی از بستر تحولات اجتماعی و عمرانی عبور می کند. این که فکر کنیم و انتظار داشته باشیم کار فرهنگی، مشهود باشد، درست نیست. همین رویکرد اقدامات ایجابی که در سالهای اخیر ایجاد شده است را دیدید. تجمع مردمی در شب عاشورای سال گذشته و برنامه عید غدیر امسال که یک برنامه ابتکاری بود را شاهد بودید. اینها همه کار فرهنگی است. اینکه تصور کنیم در برنامه های فرهنگی باید اتفاقات عجیب غریبی رخ بدهد، درست نیست. معدل فرهنگی خمینی شهر معدل بسیار  بالایی است. اینطور نیست که فکر کنیم اینجا یک عارضه شدیدی وجود دارد، نه! معدل فرهنگی خمینی شهر خیلی بالاست. ما در برخی شهرها مشکلات عدیده فرهنگی داریم؛ حضور فِرَق انحرافی، آیین های ساختگی و .... اما در خمینی شهر با چنین مشکلاتی مواجه نیستیم. در کل، عزاداریها هم باید به نحوی مدیریت شوند که نتیجه اش کارهای ایجابی باشد؛ مثل توسعه برنامه هایی شبیه جشن غدیر. مراسماتی که با استقبال مردمی روبرو می شود و هیجان دارد باید در شهر زیاد شود.

- به خوبی به لزوم پررنگ کردن جنبه های ایجابی عزاداری در خمینی شهر اشاره کردید. سردار کرمی فرمانده نیروی انتظامی استان در این باره تاکید کرده که برنامه های ایجابی پوشش رسانه ای داده شود. برای اجرای این برنامه با صدا و سیمای استان و کشور هماهنگی کرده اید؟

بله ما این مساله را از پارسال شروع کردیم. پارسال عزاداری خمینی شهر به صورت مستقیم پخش شد. امسال هم حتما این کار را انجام می دهیم.

مسائلی که به اعتقادات مردم وابسته است را باید با کار اعتقادی و فرهنگی درست کرد نه با زور

در همين زمينه، با دكتر غلامرضا انصاري رئيس كل دادگستري استان اصفهان نيز گفتگويي انجام داديم كه البته بخش اعظم آن مربوط به مسائل قضايي مهم شهرستان بود و متن كامل آنرا مي توانيد در شماره آينده بخوانيد. دكتر انصاري در اين گفتگو با بياني صريح، تأكيد كرد كه قمه زني و اساساً اين نوع مسائل مذهبي و ديني نبايد وقت مسئولان قضايي را بگيرد و يك موضوع فرهنگي نبايد امنيتي شود. سئوالات خبرنگار فرصت از رئيس كل دادگستري استان در اين مصاحبه پيرامون قمه زني و پاسخ هاي متقن دكتر انصاري بدين شرح است:

- به گفته دادستان سابق 60 درصد از وقت مسوولان قضایی خمینی شهر که باید به برقراری نظم و امنیت بگذرد، صرف قمه زنی می شود. به عقیده این مقام مسوول بحث قمه زنی باید از شورای تامین شهرستان بیرون بیاید و به شورای فرهنگ عمومی و ستاد امر به معروف و نهی از منکر برود، نظر شما چیست؟

درست است. اين نوع مسائل مذهبی و دینی نباید وقت دادستان و مسوولان قضایی را بگیرد و یک موضوع فرهنگی نباید امنیتی بشود. شورای تأمین باید به سراغ تهدیدات امنیتی برود نه آن چیزهایی که خودش می تواند برای جامعه آرامش بخش باشد و نه در رابطه با کسانی که به خاطر امام حسین (ع) می آیند و قصد عزاداری دارند. این مباحث نباید تبدیل به تهدیدات امنیتی بشود. ما باید به سمتی برویم که مسوولین فرهنگی ما از طریق کار فرهنگی بتوانند کاری از پیش ببرند و پلیس نباید برای بحث مذهبی به خیابان بیاید.

بنده اعتقاد به برخورد ندارم و معتقدم مسائلی که به اعتقادات مردم وابسته است را باید با کار اعتقادی و فرهنگی درست کرد نه با زور خصوصاً در شهری که بیشترین آمار زائرین به کربلا را به خودش اختصاص داده است و این وظیفه مسوولین فرهنگی و دینی ما و ائمه جماعات و جمعه است که به مردم بگویند درست است که برای امام حسین (ع) است اما شاید امام هم راضی به این کار نباشد. البته یک دسته هستند که عناد دارند و قصد سوءاستفاده که دستگاه قضایی در برابرشان کوتاه نمی آید. این عده پشت سر این دست جریان ها قرار می گیرند تا مردم را بیرون بکشانند و بگویند ببینید چقدر از مردم معاند نظام هستند، با این افراد باید برخورد انتظامی کرد.

- فکر می کنید اقدامات فرهنگی این چند ساله جواب داده است؟

بله، آمار این را نشان می دهد. در این چندین سالی که در شورای تامین بودم شاهدم دوستانی که کار فرهنگی می کنند به نتیجه می رسند و اقدام فرهنگی می تواند موثر باشد.

- برای آن دسته از غیربومی هایی که به قصد قمه زنی وارد شهر ما می شوند چه فکری دارید، چون در نهایت به اسم ما تمام می شود؟

این را شورای تأمین شهرستان تصمیم می گیرد و حتما تمهیداتی اندیشیده است. و روحانیونی که در این ایام از جاهاي ديگر وارد خمینی شهر می شوند و سخنراني تحريك آميز مي كنند را هم شورای تأمین شهرستان باید تصمیم بگیرد.

و ديگر مسئول ارشد استان كه در اين باره با وي گفتگويي مشروح انجام داديم سردار حسن كرمي فرمانده انتظامي استان است. بي ترديد از آنجا كه نيروي انتظامي در وسط ميدان عمل در قبال قمه زني قرار دارد تدابير و نظرات اين نيرو – كه البته مستقل از نظرات مسئولان قضايي و امنيتي نيست – در جاي خود مهم و اثرگذار است. سردار كرمي در اين گفتگو براي نخستين بار، پيشنهاد داد موضوع قمه زني با حضور مخالفان و موافقان و در يك فضاي آزاد گفتگو، در قالب كرسي هاي آزادانديشي مد نظر مقام معظم رهبري به بحث گذاشته شود. وي گفت: شوراي فرهنگ عمومي خميني شهر باید به دنبال اجرای تریبون آزاداندیشی در مورد قمه زنی باشد. چرا در این رابطه تا کنون اقدامی نشده است تا روحانیون مدافع و مخالف به راحتی بتوانند بحث و تبادل نظر کنند؟ پس این آزاداندیشی که مقام معظم رهبری فرمودند کجاست؟ چرا تاکنون هیچ یک از مسوولین حاضر به اجرای آن نشده اند؟ و من همین جا اعلام می کنم نیروی انتظامی استان آمادگی دارد در نمایشگاه انتظامي خمینی شهر این جلسات بحث و تبادل نظر را راه بیاندازد. به نظرم این از همه اقدامات و طرح های فرهنگی دیگر مهم تر است.

سردار كرمي افزود: به عنوان یکی از اعضاي شورای تامین استان، جهت اطلاع مردم خمینی شهر باید بگویم قمه زنی موضوع اصلی جلسات ما محسوب نمی شود و وقت اصلی ما را نمی گیرد. جلسات ما در این رابطه منحصر به یک جلسه قبل از عاشورا آن هم با موضوع ذکر مباحث انتظاماتی و برقراری طرح هاي ترافیکی و امنیتی برای نظم هیات های مذهبی و عبور و مرورشان است و برای صدور دستورات لازم در این زمینه، و جلسه بعد از عاشورا نیز برای اعلام نتیجه گیری تشکیل می شود. وي تصريح كرد: دیدگاه اصلی من به عنوان فرمانده نیروی انتظامی این است که برخورد با قمه زنی یک شيوه فرهنگی می طلبد نه برخورد امنیتی و انتظامی به همین دلیل بر این سیاست پافشاری می کنم و سعی کرده ام نیروی انتظامی را به این مسیر و جهت حرکت دهم. ما در محرم امسال هر شب در یک محل و در میان یک هیات مذهبی حاضر شده و عزاداری می کنیم. در جریان این تعاملی که ایجاد می شود هیئات هم با ما همکاری می کنند و افراد غیر بومی و کسانی که قصد ایجاد بی نظمی دارند را شناسایی کرده و به ما معرفی می کنند.

مشروح اين گفتگو و اظهارات مهم سردار كرمي را در همين شماره بخوانيد.

اميد كه اين تغيير ديدگاه در مسئولان امر، يك سويه نباشد و از آن سو نيز، محافل و روحانيون موافق قمه زني به ترويج عقلانيت و اعتدال و دوري گزيدن از افراط و تفريط و نيز مراقبت از سوءاستفاده برخي افراد از فضاي محرم بپردازند تا بهانه اي به دست كسي نيفتد و در فضايي آزاد و خردمندانه، اين مسئله مورد بحث و گفتگو قرار گيرد.

فرصت آمادگي دارد پيشنهاد سردار كرمي را پيرامون برگزاري كرسي آزادانديشي در خصوص قمه زني با حضور موافقان و مخالفان در حد توان خود به اجرا بگذارد.