مدیریت خانه انیمیشن اصفهان، کارگردانی بیشه، طراح و مبتکرمجموعه شکرستان و کارگردان مجموعه پخش نشده تاریخ از این ور. صفار با کار شکرستان توانست جایگاهی ویژه پیدا کند. انیمیشن شکرستان توانست به عنوان موفق ترین انیمیشن ایرانی جایگاهی بی رقیب در بین بینندگان ایرانی پیدا کند. صفار در کنار شکرستان، علاقه خود به موضوعات تاریخی با دستمایه طنز را ادامه داد تا مجموعه تاریخ ازاین ور را کارگردانی کند. مجموعه ای که به زودی از شبکه دو سیما پخش خواهد شد. گفتگو با او را می خوانیم.
**
از خودتان بگویید. استعداد هنری شما کجا آغازشد؟
استعداد هنری ام را از مهد کودک پیدا کردم. در آن دوره مورد تشویق شدید مربیانم بودم. در دوران ابتدایی و راهنمایی مدرسه شهید کلاهدوز بودم. آن دوره اتفاق خاصی نیفتاد فقط در زمینه عکاسی، طراحی و نقاشی فعالیت هایم را افزایش دادم. همان دوره با کانون فکری کودکان و نوجوانان آشنا شدم که نقش موثری در رشد استعداد من داشت. ارتباط با سینمای جوان هم به من کمک کرد. این ارتباط منجر به آشنایی من با اصغر فرهادی شد و حتی در یکی از فیلم هایش بازی کردم.

دوره دبیرستان را کجا خواندید؟
 آن موقع رفتم هنرستان هنرهای زیبای اصفهان. رفت وآمد خیلی سخت بود. با اتوبوس های قدیم یک ساعت و نیم طول می کشید تا به اصفهان برسیم. روزهای سرد زمستان ساعت 6 صبح باید از خانه بیرون می آمدم.سال 74 کنکور دادم و رشته نقاشی دانشگاه تهران قبول شدم. آنجا حرفه ای تر به کار نگاه کردم و در پروژه های مختلف شرکت کردم. فوق لیسانسم را هم در رشته انیمیشن دانشگاه تهران گرفتم. هماندوره خانه انیمیشن اصفهان را در سال 84 تاسیس کردم که دوره خوبی بود.

و شکرستان چگونه شکل گرفت؟
بعد از سربازی همراه با خانم بخشی و بابک نظری تصمیم گرفتیم یک انیمیشن تاریخی تولید کنیم. به صورت اتفاقی یک داستان خوب و یک تصویرساز خوب پیدا کردیم و ازنظر تکنیکی اتفاق خوبی افتاد و ما توانستیم یک کار جدیدی به وجود بیاوریم. سعی ما این بود که کار ساختار و سبک ایرانی داشته باشد.

شکرستان کجا تولید می شد؟
ابتدا در خانه یکی از دوستان کار را شروع کردیم و بعد از مدتی در یک شرکت مستقر شدیم.

پس تولید شما خارج از فضای فیزیکی صدا و سیما بود؟
بله. کاررا در آن شرکت تولید می کردیم و می فرستادیم صدا و سیما.

و همان دوره ازدواج کردید؟
بله، در همان سالها با شروع شکرستان با خانم افسانه بخشی از ایده پردازان شکرستان آشنا شدم و ازدواج کردیم.

پس خانه شما شد کارگاه انیمیشن سازی؟
دقیقا (با خنده). در کار بعدیم تاریخ از این ور هم همسرم سرپرست گویندگان هستند.
به نظر می رسد یکی از علل موفقیت شکرستان، تلفیق سنت و مدرنیته است. اینکه در فضایی کاملا سنتی با افرادی سنتی، ابزارهای مدرن و تکیه کلام های مدرن به کار رفته است. اینکه مثلا اسکندر سوار بر الاغ با موبایل صحبت می کند و در حال چانه زنی بر سر فروختن سهامش در بورس است. در این باره بگویید.
ابتدای کار به این شکل نبود. تنها چند جا تکیه کلام های مدرن و امروزی به کار بردیم که در پخش خصوصی خیلی مورد استقبال قرار گرفت و ما را تشویق کرد به صورت تصویری هم ابزار مدرن را نشان دهیم.

پخش خصوصی؟
بله، ما معمولا کار را که تولید می کنیم در جمع دوستان و آشنایان پخشمی کنیم و بازخورد آن را می گیریم. بازخورد را حتی المقدور روی کار اعمال می کنیم.
برای کاری مثل شکرستان یا تاریخ از این ور چقدر در شبانه روز وقت می گذارید؟
ما معمولا از ساعت 9-8 کار را شروع می کنیم و تا ساعت 10-9 شب ادامه می دهیم. در مجموع کار بسیار سختی است مخصوصا اینکه کار گروهی است و اعضای گروه باید با هم هماهنگ و همدل باشند تا کار خوب در بیاید.

تعداد عوامل تولید شکرستان؟
بین 12 تا 15 نفر هستند.

تولید یک قسمت 20 دقیقه ای چقدر زمان می برد؟
الان سرعت کارمان بالا رفته. اوایل کار، تولید یک قسمت 3-2 ماه کار می برد. کم کم برنامه ریزی کردیم و به طور متوسط هر ماه 4-3 قسمت تولید می کنیم. در مجموعه تاریخ از این ور هم در ماه بین 60 تا 80 دقیقه تولید داشتیم.

اگر بخواهید سطح انیمیشن در ایران را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنید چه نمره ای به انیمیشن سازان ایرانی می دهید؟
از لحاظ تکنیکی ما به سطح آنها رسیده ایم منتها دو ضعف بزرگ داریم یکی مشکل کمبود داستان است که متاسفانه معضلی فراگیر در تولیدات ایرانی است و اختصاص به انیمیشن هم ندارد. ریتم کندی که فیلم های ایرانی دارد به خاطر همین نداشتن داستان است. مشکل دوم ساختار اقتصادی انیمیشن است که هنوز توسعه پیدا نکرده. چون انیمیشن هنری صنعتی است ولی در ایران کار وابسته به دولت و صداوسیماست و فضا برای ورود سرمایه گذار مهیا نیست.

با وجود داستان سرایان بزرگی همچون فردوسی، سعدی ومولانا و ... چطور ما مشکل داستان داریم؟
متاسفانه ما با داستان  به شکل آکادمیک برخورد نکردیم. بیشتر تجربی عمل میکنیم. معمولا فیلم نامه ها تجربی هستند در حالی که باید مخاطب شناسی کرد و با کار به صورت علمی برخورد نمود.

خودتان شکرستان را می بینید؟
خیلی از قسمت های آن را پای تلویزیون دیده ام ولی اینکه به صورت قسمت به قسمت پیگیری کنم نه. به هر حال هر قسمت آن را بارها و بارها در مرحله تولید دیده ام.

فکر می کردید این همه مورد استقبال قراربگیرد؟
نه. همیشه انیمیشن را در ضعف می دیدیم. برای همین هم از این استقبال و اینکه توانستیم در هر بار پخش، دقایقی در جامعه شادابی تولید کنیم خیلی احساس لذت می کردیم.

کار شکرستان در جشنواره های مختلف بین المللی شرکت کرد و رتبه های خوبی هم به دست آورد. ازتجربیات این جشنواره هابگویید.
حضور در این جشنواره ها تجربیات زیادی به همراه داشت. چیزی که برای خارجی ها جالب بود این بود که شکل جدیدی از انیمیشن را می دیدند. انیمیشنی که سبک و سیاقی کاملا بومی و ایرانی داشت.

در مورد کار جدیدتان یعنی مجموعه تاریخ از این ور بگویید. پخش این مجموعه تاکنون بارها به تاخیر افتاده. علت این همه تاخیرچیست؟
مجموعه تاریخ از این ور به معرفی حکومت های پس از اسلام در قالبی طنز می پردازد. متاسفانه نسل های جوان با تاریخ کشورشان چندان آشنایی ندارند و نمی دانند چه اتفاقات درس آموزی در تاریخ این کشور وجود دارد. دانستن این وقایع مهماست و به ما هویت می دهد. ازطرفی تاریخ به شکل کتابی خشک است و جذابیت چندانی ندارد. بر همین اساس مدتها پیش ما کار تولید مجموعه تاریخ از این ور را شروع کردیم و به پایان رسید. فقط مشکلات مالی صدا وسیما باعث شده پخش این مجموعه به تاخیر بیفتند.

آخرین صحبت ها از زمان پخش آن چه زمانی است؟
قرار است از ابتدای مهرماه همراه با شروع مدارس این مجموعه پخش شود.

شما علاقه ویژه ای به کارهای تاریخی دارید. در دوران مدرسه چه نمره ای دردرس تاریخ می گرفتید؟
من دانش آموز درس خوانی نبودم ولی خب به دروسی مثل ریاضی و تاریخ علاقه داشتم.

در تاریخ از این ور با خطوط قرمز مشکلی نداشتید؟
ما در کارمان دو خط قرمز بزرگ داشتیم یکی اینکه تاریخ پر از خشونت است و از طرفی چون کار برای کودکان است نمی توانستیم این خشونت را صریح به تصویر بکشیم. مثلا باید جنایات چنگیزخان مغول را بدون نشان دادن خون ریزی به تصویر می کشیدیم که این کار سختی است. خط قرمز دوم ما این است که برخی از شخصیت های تاریخی در عین اینکه کارهای بزرگی انجام دادند ضعف هایی هم داشته اند مثل شاه عباس. به تصویر کشیدن همزمان نقاط ضعف در یک قهرمان کار دشواری است. ولی در مجموع خط قرمزهای بسته چندانی نداشتیم.

در شکرستان چی؟ پخش شکرستان با سانسور همراه بود؟
گاهی اوقات. مثلا وقتی پخش شکرستان از تلویزیون را می بینیم گاهی با حذف شدن برخی دیالوگ ها روبرو می شوم.

تکیه کلام های حذف شده بار ادبی داشت یا سیاسی؟
شاید نظر ناظران این بوده که تکیه کلام ها باید مودبانه تر باشد در حالی که مخاطب با شخصیت سفید چندان ارتباط برقرار نمی کند و دوست دارد واقعی باشد. مثلا کلاه قرمزی شخصیتی ویژه است در حالی که چندان با ادب نیست ولی در مجموع شیرین و دوست داشتنی است.

با عوامل مجموعه کلاه قرمزی ارتباط دارید؟
با عوامل آن ازقبیل صداگذاران و عروسک گردان ها کم و بیش ارتباط داریم.

از آنها استفاده می کنید؟
بله در صداگذاری تاریخ از این ور از آنها استفاده کردیم.

خاطره ای از تولید شکرستان بگویید.
من سعی می کنم حرکاتی که می خواهم طراحی شود را برای بچه های گروه  بازی کنم برای همین هم وسط استودیو همیشه در حال بازی کردن هستم. یادم می آید یکبار می خواستمحرکت پریدن در هوا را برای یکی از بچه های گروه توضیح بدهم. برای همین بدون اینکه دقت کنم من واقعی هستم و کارتون نیستم از روی صندلی پریدم و محکم خوردم زمین. یادم می آید آخرین قسمت شکرستان را که می خواستیم تحویل دهیم دو شبانه روز نخوابیدیم چون مجبور بودیم کار را تحویل دهیم.