درک تمامی علل و عوامل زمینه‌ای موجب می‌شود تا روند پیشگیری، شناسایی، و درمان و پیگیری به طور هدفمند طرح‌ریزی شود.

بهترین راه مبارزه با اعتیاد «پیشگیری» است و بهترین راه پیشگیری آگاه ساختن نسل جوان از خطرات گرایش به موادمخدر. برای پیشگیری از آلوده شدن جوانان به موادمخدر، شناخت انگیزه‌ها، زمینه‌ها و پیامدهای اعتیاد ضروری می‌باشد.

اولین ضربه‌های اعتیاد بر پیکر خانواده وارد می‌شود. آشنایی با روحیات و انگیزه فرزندان، شرط اول مراقبت توسط والدین است. درصورت وجود این آگاهی شما به آسانی در همان ابتدا به سوءمصرف موادمخدر فرزندان پی خواهید برد.

وظایف والدین

1- تقویت صفات مثبت شخصیتی در فرزندان

2- تقویت باورها، ارزش‌ها و نگرش‌های خوب مانند ارزش‌های مذهبی، ارزش سلامت فردی، ارزش دادن نوجوانان به ظاهر خود، پذیرفته شدن از طرف دیگران، اینکه هر مصرفی ممکن است منجر به اعتیاد شود.

3- داشتن اطلاعات لازم درمورد موادمخدر و مضرات آن

4- ایجاد پیوندهای قوی خانوادگی از قبیل برقراری ارتباط صمیمانه با فرزندان، بالابردن اعتماد به نفس و...

5- وضع مقررات واضح و صریح در خانواده از قبیل تعیین ساعتی مشخص برای برگشت به خانه، اگر در مهمانی‌ای بودی که مصرف الکل یا مواد در آن وجود داشت مهمانی را ترک کنی و به من تلفن کنی تا تو را برگردانم. به صراحت به تو می‌گویم که هیچ وقت نمی‌خواهم سیگار، الکل یا مواد مصرف کنی و...

6- والدین! سعی کنید صحبتتان با عمل همراه باشد.

7- رفتارهای خوب را با تشویق و تمجید پاسخ دهید.

8- فهرستی از فعالیت‌های روزانه فرزندان را تهیه کنید و همیشه همراه داشته باشید.

9- دوستان فرزندانتان را بشناسید، مهمانی کوچکی با اولیای آنها و یا دوستان فرزندتان ترتیب دهید.

10- گهگاهی کنترل کنید آیا فرزندتان در جایی که گفته و قرار است باشد حضور دارد. اگر نمی‌توانید دائماً با او باشید مطمئن شوید که دارد کاری مثبت، زیر نظر بزرگ‌تر انجام می‌دهد؛ مانند ورزش، فرهنگسرا، گروه‌های مذهبی و....

11- اگر فرزندان خطایی کردند از عمل آنها انتقاد کنید نه از خود ایشان.

12- سعی کنید توانایی «نه» گفتن را در فرزندان تقویت کنید نه «سرکوب».

13- به صحبت‌های فرزندانتان گوش دهید.

14- اعتقاد و ایمان را در فرزندانتان تقویت کنید.

15- انتظارات از فرزندانتان به‌خصوص نوجوانان و جوانان باید در حد توان آنها باشد.

16- جوانان را باید در ارتباط با معضلات فردی و اجتماعی ناشی از استعمال موادمخدر آگاه سازید.

17- مشکلات جوانان را در تمامی جوانب مورد توجه قرار داده و در حل آنها بکوشید.

18- فرزندان خود را به مطالعه تشویق و اوقات فراغت ایشان را با فعالیت‌های تفریحی سالم پر کنید.

19- فرزندان خود را با امور دینی و مذهبی آشنا و به فریضه نماز تشویق کنید.

20- فرزندان خود را به فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی و هنری تشویق نمایید.

21- در موقعیت‌های بحرانی، فشارها و تنش‌های روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.

22- به جای تأکید بر تجارب تلخ و شکست‌های فردی فرزندان، آنان را به فعالیت مثبت و جبران شکست‌ها تشویق کنید.

23- بین فرزندان خود تبعیض قائل نشوید.

24- از مشاجرات و بحث‌های بیهوده در منزل پرهیز نمایید و جوّ منزل را از تشنّج و اختلافات خانوادگی دور نگهدارید.

25- به فرزندان خود استقلال و آزادی در انجام فعالیت‌های منطقی را بدهید.

26- به چگونگی خرج کردن پول فرزندان توجه داشته باشید.

27- با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تقویت قدرت تصمیم‌گیری و از بین بردن افسردگی و کم‌رویی فرزندان را در برابر شرایط آسیب‌زا مقاوم سازید.

28- به درد و دل فرزندانتان گوش دهید؛ شاید فردا کمی دیر باشد!

29- از انتقاد غیرسازنده، تمسخر، شرمنده کردن، تنبیه و دیگر روش‌های منفی بپرهیزید؛ زیرا مانع پویایی و رشد جسم و روان فرزندان می‌شود.

30- راه را جهت ارتباط دوجانبه با فرزندانتان باز نگه دارید.

ü     والدین عزیز! همین الان شروع کنید. هیچ‌گاه برای صحبت با فرزندانتان درمورد موادمخدر خیلی زود یا خیلی دیر نیست. زیرا در بررسی‌های انجام شده نیمی از تمام دانش‌آموزان دبیرستانی و راهنمایی ذکر کرده‌اند که والدین آنها هرگز با ایشان درمورد خطرات موادمخدر صحبت نکرده‌اند.

ü     والدین گرامی! اگر به دنبال سلامت فرزندان و پاک نگه داشتن حریم خانواده‌تان هستید، با ایجاد روابط عاطفی مناسب با فرزندان و القای منطقی در کنار آگاهی مطلوب، ذهن آنان را دربرابر موادمخدر مقاوم کنید.

ü     نوجوان مانند هر انسانی حق اظهارنظر و تصمیم‌گیری در امور شخصی خودش را دارد. تعدی و تجاوز به این حقوق توسط والدین، قدرت تصمیم‌گیری و اعتماد به نفس را در او سرکوب می‌کند و سبب تضعیف پایه‌های تعامل صحیح بین او و والدین خواهد شد.