وقتي سخن از »نخبه» به ميان مي‌آيد، ناخودآگاه ذهن هر يك از ما متوجه شخصي مي‌شود كه ويژگي‌هاي خاصي دارد. اين ويژگي‌ها مي‌تواند تيزهوشي، خلاقيت، ابتكار ، پشتكار و خصوصيات ديگري باشد كه شايد در همه افراد كمتر وجود داشته باشد. اما تعريف رسمي نخبه. در ماده چهار اساسنامه بنياد ملي نخبگان در تعريف نخبه چنين آمده است:
فرد برجسته و كارآمدي كه اثرگذاري وي در توليد علم، هنر و فن‌آوري كشور محسوس باشد و هوش، خلاقيت، كارآفريني و نبوغ فكري وي در راستاي توليد دانش و نوآوري موجب سرعت بخشيدن به رشد و توسعه علمي و متوازن كشور گردد.
نخبگان در رسته‌هاي مختلف علمي و فن‌آوري، آموزشي، فرهنگي، اجتماعي، هنري و مديريت تقسي‌بندي مي‌شوند.
با اين‌كه خميني‌شهر درطول تاريخ نخبه‌هاي علمي زيادي را در دامان خود پرورش داده است، درحال حاضر اداره، سازمان و يا ارگان خاصي وجود ندارد كه نخبگان علمي شهرمان زيرنظر و تحت حمايت آن باشند. تنها پژوهش‌سراي مهرگان است كه اختصاص به نخبگان علمي دانش‌آموز دارد.
پژوهش‌سرا از سال1384 زير نظر آموزش و پرورش شروع به كار كرده، تعداد اعضاي آن 1400نفر است كه 400نفر آنها فعال هستند و امسال 11نفر از آنها در مسابقات استان مقام كسب كرده‌اند.
از نظر پژوهش‌سرا كساني كه به مسابقات كشوري راه پيدا مي‌كنند، نخبه شناخته مي‌شوند. هم‌اكنون 12دانش‌آموز نخبه عضو پژوهش‌سرا هستند.
شايد شما نيز علاقه‌مند باشيد كه با نخبه‌هاي شهرمان بيشتر آشنا شويد. به اين منظور مصاحبه‌اي داشتيم با چند نفر از نخبه‌هاي علمي شهرمان:
آقاي سيد موسي دادور، 22ساله
    مخترع دستگاه رفع بوي پا
    رتبه اول تا پنجم انجمن علمي و ارائه مقالات علمي
    دبير برگزاري جشنواره ايده‌هاي برتر در مردادماه87
    رتبه دوم استاني مسابقات شطرنج
    مسؤول كارآفريني پژوهش‌سراي مهرگان در سال86
* آقاي دادور! به چه شغلي مشغوليد؟
كنكور مي‌خوانم. پارسال رشته برق قبول شدم ولي به خاطر اين‌كه اختراعم را ثبت كنم و طرحم را به سرانجام برسانم دانشگاه نرفتم و الان قصد دارم دوباره كنكور بدهم.
* تعريف شما از نخبه چيست؟
به نظر من نخبه كسي است كه خوب فكر كند.
* چه عواملي در شناسايي استعدادتان مؤثر بودند؟
1- حس كنجكاوي زياد 2- ورود به پژوهش‌سراي صائب اصفهان 3- نوشتن مقالات علمي درمورد انرژي هسته‌اي، نفت، فيزيك، ذرات بنيادي و.... نوشتن مقالات در ساختن دستگاه به من كمك زيادي كرد.
* درمورد اختراعتان كمي توضيح دهيد.
دستگاهي است كه دم در تعبيه مي‌شود. وقتي كسي از روي آن رد شود، در كمتر از 5/1ثانيه بوي پا را از بين مي‌برد و پا را خوشبو مي‌كند. همچنين فضاي اطراف را خوشبو مي‌كند. ماده‌اي كه در آن استفاده شده كاملاً گياهي است و هيچ ضرري ندارد. به‌علاوه استنشاق آن براي ريه و نيز تَرَك پا خوب است.
* رمز موفقيتان چه بود؟
اين‌كه نسبت به اطرافم بي‌تفاوت نبودم و همين‌طور مطالعات آزاد زياد داشتم.
* چه كساني از شما حمايت مي‌كردند؟
اول خانواده‌ام كه من را در تصميم‌گيري‌ها آزاد گذاشتند و دوم پژوهش‌سراي صائب.
* از مشكلاتتان بگوييد.
اول اين‌كه حمايت مالي نداشتم. با اين‌كه يك‌سال و نيم وقت روي اختراعم گذاشتم و دانشگاه نرفتم به خاطر نداشتن پول كافي نتوانستم دستگاهم را مورد استفاده قرار بدهم. دوم اين‌كه در كشور ما راه تشويق كردن وجود ندارد و معرفي نخبگان نداريم. بعد از ثبت اختراعم و چاپ توي نشريات و روزنامه‌ها از چند نمايشگاه بين‌المللي دعوت داشتم و با اين‌كه مردم از طرح من استقبال زيادي گردند ولي اداره صنايع گفت كه كار بزرگي نيست و مردم بايد بهداشت را رعايت كنند. طرح من توانست توي بسياري از كشورهاي اسلامي مورد استفاده قرار بگيرد.
در سازمان مخترعان كشور هم عضو شدم ولي فعاليت خاصي از آنها نديدم. بعد از آن چند ايده ديگر مثل برنامه هوشمند غذايي و سيستم تعادل آب هم داشتم كه البته انگيزه پيگيري نداشتم.
* راهكاري كه براي حل اين‌گونه مشكلات ارائه مي‌دهيد، چيست؟
ما مي‌توانيم در شهرمان انجمني درست كنيم و در آن از افرادي با تجربه مديريتي بالا استفاده كنيم و در اين گروه مشكلات شهرمان را به چالش بكشيم.
* و حرف آخر شما به نخبه‌هاي خميني‌شهري؟
اگر در شهري مثل خميني‌شهر هستيم و محدوديت‌هاي زيادي داريم، اما اگر كسي هست كه مي‌تواند خوب فكر كند و افكارش را ارائه بدهد، بايد راهش را ادامه بدهد. به نظر من تنها در اين صورت است كه مي‌تواند به شهرش اداي دِين نمايد.
***
خانم فريبا جعفري
    رتبه اول شهرستان و سوم استان در مسابقات رباتيك هوشمند سال86
    رتبه دوم استان مسابقات كميكار (ماشين‌هاي شيميايي) سال87
    رتبه اول شهرستان و سوم استان در مسابقات مفاخر سال85
    رتبه اول شهرستان و اول استان در مسابقات علمي سال84
    رتبه اول شهرستان و سوم استان در مسابقات علمي سال83
* خانم جعفري به چه شغلي مشغوليد؟
دانش‌آموز دوره پيش‌دانشگاهي‌ام.
* چگونه استعداد خودتان را شناختيد؟
اولين استارت مسابقات رباتيك هوشمند بود. قبل از آن خودم را دست‌كم مي‌گرفتم. بعد از وارد شدن به پژوهش‌سرا خودم را باور كردم و شروع به ساخت ربات كردم.
* مشوق‌هاي شما چه كساني بودند؟
مشوق اصلي‌ام پدر و مادر هستند و بعد از آن آقاي بديع صنايع استاد راهنمايم در پژوهش‌سرا و دبيرم خانم شريف‌نژاد.
* از سوي چه جايي حمايت مي‌شديد؟
فقط پژوهش‌سرا. از طرف مدرسه اصلاً حمايت نمي‌شدم. بعد از رتبه آوردن در استان اصلاً هيچ تشويقي از طرف مدرسه صورت نگرفت.
* رمز موفقيتان چه بود؟
خودباوري. مي‌دانستم اگر تلاش كنم حتماً به جايي مي‌رسم.
* چه مشكلاتي سر راهتان بوده؟
اول مدرسه كه اصلاً حمايت نمي‌كرد. دوم اين‌كه قطعاتي كه مي‌خواستم خصوصاً براي طرح جشنواره خوارزمي در اصفهان موجود نبود و بايد از تهران مي‌گرفتيم. سوم اين‌كه بعضي از افراد هستند كه ما را راهنمايي مي‌كنند، بعد وسط طرح ول مي‌كنند و مي‌روند و ما دچار مشكل مي‌شويم. ديگر اين‌كه در داوري مسابقات حق‌كشي مي‌شود.
* با توجه به اين‌كه دختر هستيد، آيا مشكلي داشتيد كه مخصوص دختران باشد؟
بله! ما چون دختر هستيم وقتي مثلاً براي تحقيق مي‌رفتيم ما را دست‌كم مي‌گرفتند و فكر مي‌كردند نمي‌توانيم. علاوه بر اين به‌خاطر اين‌‌كه چادري هستيم، بعضي‌ها با يك ديد ديگري به ما نگاه مي‌كنند و فكر مي‌كنند كساني كه باحجاب هستند، نمي‌توانند كار مهمي انجام دهند.
* چه برنامه‌ريزي‌اي براي آينده داريد؟
قصد دارم بعد از كنكور و دانشگاه طرح‌هايي را كه قبلاً داشتم و به خاطر كمبود امكانات نتوانسته‌ام اجرا كنم به سرانجام برسانم.
* راهكاري كه براي حل مشكلات ارائه مي‌دهيد؟
در جاهايي مثل پژوهش‌سرا كساني باشند كه واقعاً دلسوزانه عمل كنند.
* حرف شما به نخبگان شهرمان؟
اگر كساني هستند كه خواستند شما را پشيمان و دلسرد كنند و بگويند طرحتان عملي نيست، به آنها گوش ندهيد و راهتان را ادامه بدهيد تا به هدفتان برسيد.
***
با توجه به اين‌كه نخبگان علمي دانش‌آموز تنها تحت حمايت پژوهش‌سرا هستند، بد نيست از فعاليت‌هاي پژوهش‌سرا جويا شويم. خانم ملكي؟؟؟ كارشناس پژوهش‌سرا درمورد فعاليت پژوهش‌سرا مي‌گويد:
ابتدا فراخواني به مدارس ارائه مي‌شود و دانش‌آموزان نمونه به ما معرفي مي‌شوند. تمامي دانش‌آموزان مي‌توانند در كلاس‌هايي كه برگزار مي‌شود، شركت كنند. هر ساله كلاس‌هاي آموزش نجوم، ربوكاپ، رباتيك، نانو، ماشين‌‌هاي شيميايي، ماشين‌هاي خورشيدي و ساخت هواپيما در پژوهش‌سرا برگزار مي‌گردد. ساخت موشك نيز قرار است از امسال آموزش داده شود. همچنين كمك‌هاي ما به دانش‌آموزان مخترع و مبتكر در قالب‌‌هاي راهنمايي براي ثبت ايده، راهنمايي براي ارائه و فرستادن طرح به سازمان و كمك مالي براي ساخت وسيله است.
خانم ملكي اشاره‌اي نيز به مشكلات پژوهش‌سرا مي‌كند و مي‌گويد: مشكل اصلي ما مشكل مالي است. ما نمي‌توانيم از ابتداي طرح به بچه‌ها كمك كنيم. فقط در مراحل آخر به آنها كمك مالي مي‌كنيم و به همين علت بسياري از بچه‌ها از طرح خود منصرف مي‌شوند، از ديگر مشكلات اين است كه فرهنگ پژوهش در خميني‌شهر جا نيفتاده و كساني هستند كه وقتي طرح پژوهشي به آنها داده مي‌شود، مي‌گويند اين طرح به چه درد مي‌خورد؟!
***
اكنون اين سؤال مطرح مي‌شود كه نخبه‌هاي خميني‌شهري كه دانش‌آموز نيستند بايد توسط چه كسي و يا چه سازماني در شهرمان حمايت شوند؟
خانم خسروي كارشناس امور بانوان فرمانداري خبر از تشكيل كانون نخبگان خميني‌شهر مي‌دهد. آقاي فاتحي يكي از اعضاي كانون مي‌گويد: پيرو صحبت‌هاي مقام معظم رهبري كه بايد به نخبه‌ها توجه شود، قرار است با حمايت سازمان ملي جوانان و كانون نخبگان استان، كانون نخبگان خميني‌شهر در فرمانداري تشكيل شود. حداكثر اعضاي كانون 35نفر است و نحوه كار به اين صورت است كه ابتدا جلساتي با اعضا گرفته مي‌شود و سپس مسؤول كانون به اعضا كار پژوهشي مي‌دهد. همچنين امكاناتي به آنها داده شده و پس از آن ايده‌هاي ناب به دفتر رياست جمهوري فرستاده مي‌شود. البته زمينه اصلي فعاليت كانون فرهنگي هنري است.
سؤال ديگري كه به نظر مي‌رسد اين است كه ما تا چه حد به نخبه‌هاي شهرمان بها داده و آنها را به مردم معرفي كرده و تشويق و ترغيب نموده‌ايم؟
خانم خسروي در اين خصوص مي‌گويد: حدود سه ماه پيش جشنواره حضرت علي‌اكبر(ع) به منظور تجليل و تشويق نخبگان شهر در سالن فرمانداري برگزار شد. پس از برپايي جشنواره اطلاع‌رساني به تمام ارگان‌ها و ادارات شهر صورت گرفت. 91نفر نخبه به ما معرفي شدند. پس از آن با همكاري سازمان‌ها و ادارات شهر كميته انتخاب نخبگان تشكيل داده و 33نفر از آنها به‌عنوان نخبه برتر به استان معرفي شدند. در اين جشنواره از نخبگان و خانواده آنها دعوت كرده و جوايزي نيز به رسم يادبود به آنها اهدا نموديم.
اميد است اين فعاليت مثبت فرمانداري نقطه شروعي باشد تا بيش از پيش در توجه به معرفي و جذب نخبه‌هاي شهرمان كوشا باشيم.
با توجه به اين‌كه هر ساله اخبار زيادي درمورد فرار مغزها به خارج از كشور مي‌شنويم و شاهد سرخورده شدن بعضي از نخبگانمان هستيم، بد نيست كمي درمورد اين بينديشيم كه چگونه مي‌توانيم انگيزه و خودباوري را در جوانان نخبه شهرمان به حداكثر برسانيم؟ شايد يك نخبه خميني‌شهري توقع زيادي از ما نداشته باشد. فقط نياز به كمي توجه دارد. او دوست دارد كه كسي يا كساني باشند كه او را بشناسند و درك كنند و تا حد امكان او را در حل مشكلاتش ياري نمايند و اگر بودجه و امكانات به مقدار لازم نيست حداقل با او همدردري كرده و دست او را به گرمي بفشارند تا روحيه و انگيزه او در راه رسيدن به هدف بيشتر و بيشتر شود.