شهرک صنایع غذایی خمینی شهر یکی از پنج شهرک صنعتی شهرستان است که علی رغم آنکه طرح احداث آن مصوب شده و زمین آن هم در نظر گرفته شده است اما به دلیل پاره ای مشکلاتِ قابل حل از قبیل تامین آب شهرک، تا کنون راه اندازی نشده است. با توجه به اهمیت موضوع این شهرک و تاثیر آن بر اقتصاد شهرستان، با اصغر عابدی از سرمایه گذاران فعال خمینی شهری در زمینه صنایع غذایی، به گفتگو نشستیم تا ضمن بررسی فعالیتش، در خصوص کم و کیف اقتصاد صنایع غذایی و چشم انداز پیش روی آن به بحث بنشینیم.

چه شد وارد تولید فراورده های خوراکی شدید؟
من ابتدا در خمینی شهر کارگاهی افتتاح کردم و به صورت سنتی برنجک تولید می کردم. در سال87 به فکر راه اندازی خط تولید گندمک شیرین و شکوفه طعم دار افتادم که در استان ما هنوز تولید نمی شود. با توجه به کمبود جا در خمینی شهر، در شهرک صنعتی شمال اصفهان، زمین خریدم و در مدت سه سال کارخانه ام را احداث کردم. البته این کار دشواری های خاص خودش را داشت؛ دوری مسافت و نبودن امکانات و تعمیرکار و سازنده دستگاه و... با این وجود کارخانه را احداث کردم و توانستم 20 نفر از جوانان شهرمان را به صورت مستقیم به کار بگیرم و محصولاتم را به استان های مختلف کشور صادر کنم.

چی تولید می کنید؟
ما به صورت کلی در خمینی شهر انواع اقلام آجیل را تولید می کنیم و به صورت خاص در این کارخانه به تولید شکوفه، برنجک و شیرین گندمک می پردازیم. اصل دستگاه های ما انگلیسی است که یک مشهدی آن را خریده و از روی آن کپی زد، ما هم با یک واسطه دستگاه را از او خریداری کردیم. این کار بومی مشهد بود و برای اولین بار ما وارد اصفهان کردیم.

چقدر تولید روزانه دارید؟
اگر مشکلات بگذارد می توانیم یک تن گندمک، یک تن برنجک و 500 کیلو شکوفه و 500 کیلو آجیل به صورت روزانه تولید کنیم.

مواد اولیه این تولیدات طبیعی است یا مصنوعی؟
گندمک اصلش گندم است. قبل از اینکه ما شروع به کار کنیم همه فکر می کردند این گندمک، گندمک تزریقی است یعنی اینکه گندم را آرد می کنند و بعد در قالب می ریزند که اینطوری می شود. چرا که تصور نمی کنند گندم به آن کوچکی اینطوری شود. برنج هم از برنج به دست می آید. شکوفه هم که مشخص است ذرت بو داده است.

استقبال از این محصولات چگونه است؟
استقبال خیلی خوب است. از عراق و ارمنستان متقاضی داریم. داخل کشور هم از تبریز، ارومیه و شهرهای شمال و ... درخواست داریم ولی ما با 4 خط تولید حداکثر می توانیم بخشی از این تقاضاها را پاسخ دهیم. فعلامحصولات را به استان های خوزستان، شیراز، بندرعباس، کرمان، بوشهر و .... می فرستیم. به جز این، تقاضا برای خرید فراورده ها به صورت بسته بندی شده هم زیاد است که ما به دلیل آنکه هنوز بخش بسته بندی نداریم باید به این درخواست ها پاسخ منفی بدهیم. مثلا از شمال جنس بسته بندی شده می خواستند گفتیم فعلا نمی توانیم.

چطور تولیداتتان را با آب و هواهای مختلف و ذائقه های متفاوت هماهنگ می کنید؟
 ما منطقه ای گرمتر از اهواز نداریم. میزان فروش ما در آنجا زیاد است چون ذائقه مردم آنجا دستم است. البته جزئیات آن محرمانه است مثلا چون هوای خمینی شهر خشک است مردم برنجک خشک می پسندند. در اهواز چون شرجی است اگر برنجک پفکی باشد، پلاستیکی می شود برای همین باید سفت تر درست کنیم.

گفتید گندمک و شکوفه منحصرا توسط شما و کارخانه ای در مشهد تولید می شود، آنها در این زمینه چقدر پیشرفت کرده اند؟
الان در شرکت بسته بندی آجیل مشهد که فقط ده تا دستگاه بسته بندی دارد، 300 کارگر کار می کنند. با این حال آنقدر تقاضا هست که تولیداتشان را مستقیم بار ماشین می کنند و اصلا نیازی به انبار ندارند. این در حالی است که اصفهان برخلاف مشهد در مرکز ایران قرار دارد و این یک امتیاز بزرگ است. با این حال 30 درصد بار آنها به اصفهان می آید.

از مشکلات این شهرک صحبت کردید، منظورتان کدام مشکلات است؟
در این شهرک علی رغم مشکلات زیاد کار می کنیم مثلا اینجا گاز نداریم و خودمان مجبور هستیم گاز را به صورت مایع تامین کنیم. از طرفی کارگرها به صورت مرتب نمی آیند چون راه دور است و رفت و آمد آنها علی رغم گذاشتن سرویس طولانی می شود.

چقدر سرمایه گذاشتید؟
ما این زمین را سال 87 متری 26 هزار تومان خریدیم، با 100 میلیون سفت کاری اش را انجام دادیم و در مجموع حدود 600 میلیون سرمایه گذاری کردیم. البته مقداری هم سرمایه در گردش گذاشتیم.

کارخانه شما خیلی جای توسعه دارد، اینطور نیست؟
بله، ما تا به حال فقط یک بخش کارخانه را راه اندازی کرده ایم، مرحله بعدی اش را هم می توان با افزایش بنا و افزایش خطوط تولید، افزایش محصولات و همچنین افزودن بخش بسته بندی راه اندازی کرد. مثلا خط تولید محصولاتی مثل کرانچی را می شود اضافه کرد.

الان چقدر از برنجک های موجود در بازار تولید شماست؟
برنجک ها در اصفهان عموما به صورت زیرزمینی تولید می شود که فکر می کنم 50 درصد تولید شهر را داشته باشند. 50 درصد باقیمانده را هم ما تولید می کنیم. البته ما هم پیش از این به صورت زیرزمینی در خمینی شهر تولید می کردیم که شبکه بهداشت به ما ایراد گرفت و تشویق کرد کارخانه بزنیم. در زمینه گندمک شیرین و شکوفه طعم دار، این تولیدات منحصرا در ایران توسط ما و شرکتی در مشهد تولید می شود.  

تا به حال در نمایشگاه های مرتبط خارج از کشور شرکت کرده اید؟
به عنوان مراجعه کننده در نمایشگاه هایی در  چین و دبی و ... شرکت کرده ام. تجربه ای که در این نمایشگاه ها به دست آوردم این بود که تولیدات غذایی ما با ذائقه بسیاری از مردم جهان به ویژه اعراب حاشیه خلیج فارس همخوانی داردو این می تواند یک فرصت بزرگ برای اصفهان و خمینی شهر باشد. یادم هست در یکی از سفرهایم گندمک، ذرت و برنجک برده بودم نمایشگاه دبی، آنها برنجک را ندیده بودند. در آنجا با یک وارد کننده از کانادا که هم دستگاه ذرت می زد هم خود ذرت و عدس وارد و در سرتاسر ایران پخش می کرد گفتگو کردم، برنجک را که دیدند خیلی استقبال کردند و مرتب می خوردند. البته آنها برنجک حجیم شده دارند که شبیه چیپس است و از آرد برنج تولید می شود ولی این برنجک خیلی طعم بهتری دارد. یک مشتری هم از پاکستان داشتم که واردکننده برنج تاج محل بود. یک بار آمد خمینی شهر، بردمش کارخانه را نشانش دادم، یادم هست چند کیلو برنجک برایش بسته بندی کردیم تا ببرد پاکستان و او آنقدر از طعم تولیدات ما خوشش آمد که همه اش را شب تا صبح خورد.

با این همه استقبال و تقاضا چرا کار را گسترش نمی دهید؟
این کار سرمایه بیشتری می خواهد. در این زمینه از مسئولان هیچ توقعی نمی شود داشت. برای توسعه تقاضای وام کرده ام و می خواهند وام با سود 30 درصد به من بدهند در حالی که همین الان 20 نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده ام و اشتغال غیرمستقیم بماند.

چطور چینی ها تا به حال از این فرصت استفاده نکرده اند؟
چینی ها در این بحث زیاد نمی توانند جولان بدهند چرا که هزینه انتقال زیاد می شود به اضافه اینکه در این کار تازگی جنس و طعم حرف اول را می زند یعنی آنها می توانند به صورت خام این اجناس را صادر کنند ولی به صورت بوداده نه،

با همین فضای موجود کارخانه چقدر قابلیت اشتغال زایی دارید؟
در زمینه تولید 60 نفر و در قسمت بسته بندی می توان 100 نفر اشتغال زایی کرد.

اگر چنین امکاناتی در شهرک صنایع غذایی خمینی شهر برایتان فراهم می شد چی؟
در آن صورت هم برای کارگران خوب بود و هم برای خودم چون مشکل رفت و آمد و ... نداشتیم.

چرا نرفتید شهرک؟
من خودم علاقه زیادی داشتم در شهر خودم سرمایه گذاری کنم، مسیرم هم نزدیک تر می شد ولی ما که نمی توانیم به امید راه افتادن این شهرک بمانیم نه تنها ما که هیچ تولیدکننده ای این کار را نمی کند. تکلیف شهرک هنوز مشخص نشده است. از طرفی اینجا هم راحت به من مجوز ساخت دادند و هم مجوز بسته بندی می دهند. اینجا از من پرسیدند چی میخواهی؟ بعد هم براساس نیاز، زمین را با یک نقشه به من دادند من هم نقطه نظراتم را درباره نقشه دادم و آنها اعمال کردند.

در شهرک صنعتی اصفهان به جز شما سرمایه گذار خمینی شهری هست؟
بله چند نفر دیگر هم هستند که اینجا سرمایه گذاری کرده اند.

به نظرتان در صورت راه اندازی شهرک صنایع غذایی خمینی شهر، چه آینده ای برای آن می شود تصور کرد؟
قطعا در صورت همکاری مسئولان در راه اندازی آن، این شهرک آینده خوبی خواهد داشت چراکه از یک طرف مواد خوراکی همیشه بازار خرید دارد از طرفی دیگر به دلایل مختلفی چینی ها نمی توانند با آن رقابت کنند. همچنین راه اندازی شهرک، قدرت مضاعفی به تولیدکنندگان فعلی که به صورت پراکنده در شهر کار می کنند، می دهد.

از چه نظر؟
یک مثال می زنم؛ شهرک محمودآباد در کشور حرف اول را در زمینه سنگ می زند چون صنایع مختلف که مکمل هم هستند در کنار هم مشغول به کار هستند و کارخانه دار و تراشکار، لوازم فروش و ... همه در یک مجموعه کار می کنند. در بحث شهرک صنایع غذایی هم همینطور، اگر همه مشاغل مرتبط با صنایع غذایی یک جا جمع شوند روند تولید تسهیل می شود. مسئولان در خمینی شهر از لحاظ کار انجام دادن ضعیف هستند این در حالی است که باید به صنایع تولیدی گز و پولکی نبات، و ... زمین بدهند. جمع کردن اینها در یک جا اثرات بسیار خوبی در زمینه میزان تولید، اشتغال و سطح درآمدزایی دارد. در حالی که هنوز زمین ها در مگس آباد به همان شکل رهاست. در این زمینه باید 20 سال بعد را دید. همه جوامعی که توانستند کارهای بزرگ کنند کارهای بزرگ و درازمدت را دیدند. در مشهد 30 سال پیش رفتند انگلستان و دستگاه های تولید برنجک خریدند و از روی آن کپی زدند که امروز به اینجا رسیدند.

قدرت رقابت با داخل چی؟ می توانند با سایر تولید کننده های داخل کشور رقابت کنید؟
عمده صنایع غذایی کشور به ویژه در زمینه آجیل و خوراکی در مشهد تولید می شود. یک کیلو از این گندمک ها یا آجیل ها که از مشهد به اصفهان می رسد 300 تومان هزینه حمل و نقلش می شود. برای همین در اینجا به راحتی می توان با سایر تولیدات رقابت کرد به شرط اینکه جنس مرغوب تولید کنیم.