پهلوان امیر یاراحمد سده اي وزير دربار صفويان

ارسال در تاریخ

tarikh--logoقبل از این که به موضوع اصلی مقاله بپردازم در پاسخ به یکی از نویسندگان محترم روزنامه ایران که مدعی بودند چادر از دوران قاجار یعنی حدود 150 سال پیش به ایران آمده است دو نقاشی متعلق به حدود پانصد سال پیش با عنوان بانوی چادر به سر اثر هنرمند شهیر رضا عباسی و نیز نقاشی درس اخلاق عارف اثر همین هنرمند مشهور را که بانوی ایرانی را در پوشش چادر نشان می دهد اشاره می کنم.

بنابراین چنین آثاری متعلق به عصر صفوی و نمونه هایی از مجسمه های زنان ایرانی با پوشش چادر متعلق به دوران قبل از ظهور دین مبین اسلام، بطلان عقیده نویسنده روزنامه ایران را نشان می دهد. (نگ به پاریتان: مالکوم کالج)

 

پایه گذاری حکومت یکپارچه ایران به دست صفویان، وامدار کسانی است که بر اساس باورها و افکار شیعی خود سازمان یافتند و جنبشی پدید آوردند که سرانجام به دست اسماعیل، بنیانگذار حکومت صفویان، نقش جنبش سیاسی گرفت.

سردار معروف شاه اسماعیل صفوی مؤسس سلسله صفوی، امیر یار احمد خوزانی ملقب به نجم ثانی از محله کوورز خوزان سده بود. حتی سروش سدهی ملقب به شمس الشعرا سلسله نسب خود را به امیر یاراحمد منتهی می کرد و نیاکان خود را پیشکار ملوک می خواند. صفویان که به برکت تشیع و اهل بیت (ع) مرزهای ایران را تا دورترین مناطق آسیای میانه گسترده بودند با نیروی اتحاد ملی و بر پایه یکپارچگی مذهبی و رسمی کردن تشیع توانستند نام ایران را دوباره زنده کنند. بی جهت نیست که بسیاری از مستشرقین و نویسندگان تاریخ ایران سلسله صفوی را با ساسانیان مقایسه نموده اند. مذهب دوره صفوی، شیعه اثنی عشری بود که پیروان آن، همه جا دین خود را با نام امام علی(ع) آشکار و ترویج می کردند و امیر یاراحمد خوزانی هم که یک ایرانی پاک و شیعه راستین مرتضی علی (ع) بود برای بزرگی نام ایران و ترویج مذهب شیعه و در راه برقراری عدالت و ریشه کن ساختن بیداد جهاد می کرد. امیر یاراحمد بنا بر روایت ها نخست چوپان ساده ای بیش نبود اما پس از آموختن آیین پهلوانی به سبب پاکدلی و درستکاری به مقام وزارت و منصب وکالت شاه اسماعیل صفوی می رسد (عالم آرای شاه اسماعیل، ص 315) چنین موفقیت بزرگی بیش از هر چیز، نتیجه وارستگی، پرهیزگاری و پاکدامنی و ویژگی های اخلاقی و باور پاک امیر یاراحمد بود که برای باورهای خود که همان محبت اهل بیت (ع) بود زندگی می کرد و می جنگید. امیر یاراحمد و داستان او ادامه داستان عیاری است که از زمان یعقوب لیث صفار کم کم به عنوان قشر اجتماعی و پر قدرت در ایران پدید آمدند.

یکپارچه کردن ایران را باید برجسته ترین کار سیاسی حکومت صفوی دانست و در این میان نقش سردارانی همچون امیر یاراحمد در ایجاد وحدت ملی ایرانیان بر پایه مذهب شیعه غیر قابل انکار است.

متأسفانه پس از شهادت امیر یاراحمد خوزانی در قلعه غجدوان سمرقند، دلاوری های او به فراموشی سپرده شد. شاید سازنده داستان عامیانه و افسانه ای حسین کرد به روزگار شاه عباس صفوی از داستان واقعی سردارانی همچون امیر یاراحمد خوزانی الهام گرفته است. عجیب این است که بخشی از زندگی نامه حسین کرد شباهت غیر قابل انکاری با زندگی امیر یاراحمد خوزانی دارد. چون در داستان حسین کرد نیز می خوانیم که حسین با نیروی پهلوانی و ایمان پاک و قدرت جنگاوری خود تمام آشوب های داخلی را فرو می نشاند و سپس به سرکوبی ازبک هايی که به شهرهای خراسان دست درازی می کردند می پردازد و آنان را چنان گوشمالی می دهد که برای مدتی خیال آزار شیعیان را از سر بیرون می کنند. ایرانیان از زمان صفویه با این داستان جذاب و پرکشش حسین کرد پیوند بر قرار می کردند و از آن تأثیر می پذیرفتند و تخیل خود را با آن سامان می دادند.

برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص امیر یاراحمد خوزانی نگ به: سده در گذر زمان ص 404- 395