بيگانهها در نصفجهان
200 هزار تبعه افغان در اصفهان آسيبâهايي ازجمله تولد نوزادان بيâهويت و برخي چالشâهاي اجتماعي را ايجاد کردهâاند و مسئولان معتقدند خلأ قانوني توان مقابله با اين پديد را گرفته است. حدود 40 سال پيش بود که تغيير حکومت و دخالتâهاي خارجي در افغانستان و ايجاد شرايط زندگي سخت در اين کشور و از سويي رونق اقتصادي در ايران و ايجاد بازار کار مناسب، مردمان افغانستان را براي تأمين امکانات و زندگي در فضايي آرام به سمت ايران کشاند.
Â
کشاورزي و دامپروري نخستين شغل افغانâها پس از مهاجرت به ايران بود چراکه بسياري از روستاييان به دليل رونق اقتصادي همزمان با گران شدن نفت و توسعه صنايع، زمينâهاي کشاورزي خود را رها کرده و براي فعاليت در صنايع راهي شهرها شده بود. در اين ميان استان اصفهان به لحاظ زمينâهاي کشاورزي و صنعت و همچنين با توجه به راهâاندازي کارخانه ذوبâآهن، سنگâبريâها و کارخانهâهاي ريسندگي و بافندگي شرايط مطلوبي براي جذب نيروي کار داشت و اين شرايط زمينه را براي مهاجرت اکثريت افغانâها به اين استان فراهم ساخت.
امروز که بيش از چهار دهه از حضورشان در ايران ميâگذرد از کنار هر ساختمان نيمهâتمام و کارگاهي که عبور ميâکنيم لهجه غريبشان به گوش ميâرسد.
Â
450 هزار تبعه افغان در استان اصفهان وجود دارد
در اين ميان اصفهان پس از تهران و خراسان رضوي سومين استان ميزبان افغانâها است که بر اساس آمار ارائهâ شده از سوي استاندار اصفهان بيش از 450 هزار تبعه افغان در اين استان وجود دارد که از اين تعداد 250 هزار اتباع بيگانه مجاز و 200 هزار اتباع بيگانه غيرمجاز هستند. رسول زرگرپور در گفتâوگويي با مهر به خارج کردن روزانه 500 نفر تبعه افغاني غيرمجاز از استان اصفهان اشاره ميâکند و ميâگويد: اين افراد پس از جمعâآوري توسط نيروي انتظامي به مرزهاي کشور براي خروج فرستاده ميâشوند. وي در ادامه به شناور بودن ترددâهاي غيرمجاز در مرز ايران و افغانستان اشاره ميâکند و ميâافزايد: متأسفانه ورودي مرز ايران و افغانستان بهâصورت کامل پوشش داده نميâشود و ازاينâرو آمار اين اتباع بيگانه در کشور بهâصورت شناور است. اما مهدي سليماني، مديرکل اتباع و امور خارجه استانداري اصفهان در گفتâوگو با مهر آماري متناقض با آمار ارائهâشده از سوي استاندار اصفهان در خصوص تعداد تبعه افغان در استان اصفهان اشاره ميâکند و ميâگويد: مجموع تبعهâهاي افغانâها و عراقي در استان اصفهان 270 هزار نفر است که بيش از 170 هزار نفر از اين تبعهâها داراي مجوز اقامت و مابقي بدون مجوز در استان زندگي ميâکنند. وي که معتقد است ساماندهي اتباع بيگانه در استانâها با تبعيت از تصميمات ملي انجام ميâشود، اضافه ميâکند: افرادي که بهâصورت مجاز وارد کشور شدهââاند و داراي کارت اقامتâ هستند بهâصورت ساليانه نسبت به تمديد کارت اقامت خود اقدام ميâکنند. سليماني، نيروي انتظامي را مجري برخورد و جمعâآوري اتباع بيگانه غيرمجاز ميâداند و دراينâباره اضافه ميâکند: جمعâآوري افغانâها غيرمجاز وظيفه ذاتي نيروي انتظامي است و تاکنون در اين راستا اقداماتي با توجه به امکانات موجود انجامâشده است. وي که معتقد است در سال جاري جمعâآوري و برخورد با اتباع خارجي غيرمجاز در استان اصفهان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 25 درصد افزايشâيافته است، ادامه ميâدهد: تمام افراد شناسايي و دستگيرشده در اردوگاه وزارت کشور در استان جمعâآوريâشده و براي بازگشت به کشورشان به مرز فرستاده ميâشوند. مديرکل اتباع و امور خارجه استانداري اصفهان همچنين به بازگشت تنها 10 درصد از اتباع خارجه غيرمجاز جمعâآوريâشده به استان پس از اعزام به مرزها اشاره و اضافه ميâکند: به اعتقاد برخي از افراد تعداد تبعهâهاي غيرمجاز عليâرغم برخورد و جمعâآوريâها همچنان روبه افزايش است و بايد گفت بيش از 90 درصد اين تبعهâها جديد هستند.
Â
وي که معتقد است بيشتر اتباع افغاني داراي مجوز در حاشيهâهاي شهر اصفهان و در محلاتي ازجمله انوشيروان، آتشگاه، زينبيه، خمينيâشهر و ... سکونت دارند، ميâافزايد: افغانâها غيرمجاز نيز بيشتر در شهرهاي حاشيهâاي استان و بهâدوراز مرکز سکونت دارند. سليماني در ادامه از وضعيت نامناسب ازدواج اتباع بيگانه با زنان و مردان ايراني خبر ميâدهد و اضافه ميâکند: ازدواج اتباع ايراني و خارجي نيازمند ضوابط قانوني است که متأسفانه به دليل بيâاطلاعي برخي افراد جامعه از اين ضوابط، امروز مشکلاتي را در خصوص تولد نوزادان بيâهويت ايجاد کرده است. وي همچنين به خلأ قانوني موجود براي صدور کارت شناسايي براي نوزادان حاصل از ازدواج اتباع بيگانه غيرمجاز با والدين ايراني اشاره و ابراز ميâکند: در اين زمينه در استان اصفهان مشکلات عمدهâاي راداريم و شرايط در حال تبديلâشدن به بحران پيش ميâرود که در اين راستا ورود نيروهاي امنيتي و نظارتي بايد جديâتر صورت گيرد. مديرکل اتباع و امور خارجه استانداري اصفهان همچنين با اشاره به تشکيل کارگروه اتباع بيگانه و کارگروه امنيتي اتباع بيگانه هرماه در استانداري اصفهان اضافه ميâکند: در اين زمينه دستگاهâهاي مسئول همکاري خوبي را داشتهâاند و اقدامات خوبي طي دو سال گذشته صورت گرفته است.
Â
اما کوروش محمدي، رئيس انجمن آسيبâشناسي اجتماعي ايران در گفتâوگو با مهر مهاجرت را يکي از اصليâترين پديدهâهايي خواند که ميâتواند در جامعه عامل تغييرات اساسي شود. وي که معتقد است ساماندهيâهاي اوليه ورود اتباع بيگانه و مهاجران به هر کشوري از اصوليâترين رفتار دولتمردان در اين زمينه است، ميâگويد: اين در حالي است که در ايران و باگذشت بيش از چهار دهه از زمان ورود افغانâها به اين کشور هنوز اقدام اساسي براي ساماندهي اين تبعهâها انجامâنشده است. رئيس انجمن آسيبâشناسي اجتماعي ايران که معتقد است امروزه مهاجرپذيري چهرهâاي سياسي و دموکراتيک به خود گرفته است، اضافه ميâکند: امروزه بسياري از کشورها با بهرهâگيري سياسي از پذيرش مهاجران بهâگونهâاي خود را حامي حقوق بشر ميâدانند و اين در حالي است که يکي از اصليâترين عوامل آوارگيâهاي اين افراد خود اين کشورها هستند. اما محمدي هدف ايران نسبت به پذيرش اتباع بيگانه را تنها در بعد انسانيت ميâداند و ادامه ميâدهد: البته ورود بيشâازحد و درعينâحال ساماندهي نشده اين افراد به کشور و بهâويژه استان اصفهان مخاطراتي را به همراه داشته است که همچنان اثرات آن باقي است و روزبهâروز بيشتر ميâشود. وي کارفرمايان را بهرهâبرداران اصلي افغانâها غيرمجاز در اصفهان ميâداند و اضافه ميâکند: کارفرمايان از مهاجران غيرمجاز افغان بهâعنوان ابزار ارزانâقيمت براي کارهايشان استفاده ميâکنند چراکه با کمترين حقوق و مزايا بيشترين بازدهي را دارند.
Â
رئيس انجمن آسيبâشناسي اجتماعي ايران ميâافزايد: کارگران افغان، در طول بيش از دو دهه، عرضه نيروي کار ايران را افزايش دادند و بر اين اساس طي اين دوره افزايش دستمزد کارگران غيرماهر بهâويژه در بخش ساختمان که کارگران افغان در آن سهم بالايي دارند بسيار کند بوده است. وي همچنين به آسيبâهاي وارده از سوي اين تبعهâهاي غيرمجاز به بدنه جامعه سخن به ميان ميâآورد و ادامه ميâدهد: برخي تخلفات و ناهنجاري صورت گرفته از سوي برخي از تبعهâهاي افغاني در کشور ديد عموم جامعه را نسبت به اين افراد در جامعه منفي ساخته و اين امر باعث شده است که در ذهن بسياري از مردم جامعه کلمه افغاني مترادف با آسيب و ناهنجاري تعبيه شود. وي اضافه ميâکند: در اين راستا نبايد از اين امر غافل باشيم که بسياري از تبعهâهاي افغاني در ايران از جايگاه اجتماعي، فرهنگي و ديني بالايي برخوردار هستند. محمدي افزايش تعداد مهاجران افغاني در کشور را بهâگونهâاي سلب خدمات از مردم کشور ايران ميâداند و ميâگويد: ازاينâرو مسئولان بايد نسبت به ساماندهي تبعهâهاي خارجي و بهâويژه افغانâها توجه بيشتري نسبت به گذشته داشته باشند. وي تبعهâهاي غيرمجاز افغان در ايران را به بيâهويتâهايي تشبيه کرد که در ايران ميâتوانند به هر جرمي دامن بزنند بدون اينکه نام و نشاني از آنâها در دست باشد. رئيس انجمن آسيبâشناسي اجتماعي ايران اضافه ميâکند: مردم ايران نميâتوانند بدون گذرنامه وارد هيچ کشوري شوند و ازاينâرو در صورت انجام چنين کاري به شش سال زندان محکوم ميâشوند و اين در حالي است که در کشور ايران بسياري از تبعهâهاي غيرمجاز شاغل هستند، ازدواج ميâکنند و صاحب فرزند ميâشوند و براي نمونه مجازات قاچاقچيان افغان در ايران واکنش مسئولان افغانستان و مردم اين کشور را در مقابل ايران به همراه داشت. وي ساماندهي تبعهââهاي افغان غيرمجاز و حتي مجاز در کشور ايران و بهâويژه شهر اصفهان را لازمه حفظ امنيت سياسي و اجتماعي موجود در کشور ميâداند و ادامه ميâدهد: بايد توجه داشت که هر تبعه غيرمجاز ميâتواند انواع جرائم را درحاليâکه هيچ نام نشاني از وي در دست نيست انجام دهد و اين امر ميâتواند براي کشور بسيار خطرناک باشد. ساماندهي افغانها در بسياري از استانهاي مهاجرپذير مطالبâهاي است که سالها از سوي مردم به مسئولان منتقل شده است اما بيâتوجهي در اجراي اين طرح موجب بروز مشکلات اجتماعي، اقتصادي و امنيتي مي شود.