مشکلات تاکسی ها تا کنون بارها از زبان مسافران بررسی شده است ولی شاید کمتر اتفاق افتاده باشد که پای درددل رانندگان تاکسی نشسته باشیم. در این گزارش تلاش شده از این روی سکه به موضوع نگریسته شود.

«کمبود مسافر» یکی از اساسی ترین مشکلات تاکسی دارهای خمینی شهر است و همین باعث می شود که تاکسی ها ساعت ها در مبدا خطوطشان به انتطار مسافر بایستند و در این میان رانندگان خطوط داخلی مثل میدان امام به هفتصددستگاه، میدان امام به میدان قدس، میدان قدس به منظریه، چهارراه شریعتی به دستگرد و... از خطوط برون شهری مثل خمینی شهر به اصفهان، میدان امام به سه راهی الغدیر و میدان قدس به انوشیروان به مراتب در وضعیت بدتری از نظر کمبود مسافر به سر

می برند.

یکی از رانندگان خطوط گردشی (داخلی) می گوید: «خیلی هنر کنیم در روز با دو شیفت کار 4 الی 5 کله مسافر می زنیم و به طور متوسط روزانه حداقل 30 هزار تومان و حداکثر 40 هزار تومان درآمد داریم که وقتی جمعه ها و روزهای تعطیل را از آن کسر کنیم می شود 25 روز کار در طول یک ماه. روزانه 3 هزار تومان بیمه خودمان می شود و روزی 3هزار تومان هم بیمه ماشین مان. هزینه بنزین و استهلاک ماشین و کلیه مخارج منزل باید با همین درآمد اندک تامین شود. پولی که از درآمد ماهانه یک کارگر هم کمتر است این در حالی است که درآمد یک راننده تاکسی در شهری مثل شاهین شهر روزانه به 150 هزار تومان هم می رسد.»

جولان اتوبوس ها در خیابان های شهر
«خمینی شهر یک شهر اتوبوس محور است.» این را مدیرعامل سازمان تاکسیرانی می گوید و می افزاید: «حدود صد اتوبوس در خیابان های شهر در حال تردد هستند. 13 دستگاه اتوبوسی که روزانه در بلوار امیرکبیر در تردد است دیگر جایی برای نفس کشیدن تاکسی ها باقی نمی گذارد. اتوبوس های خط پایانه امیرکبیر€“هفتصددستگاه هر پنج دقیقه یکبار در خیابان های امام جنوبی و امام شمالی در رفت و آمد هستند. روزانه 20 دستگاه اتوبوس خط خمینی شهر- اصفهان را پوشش می دهد.» راشدفر می افزاید: «در هیچ شهری این وضعیت دیده نمی شود. چیدمان خطوط اتوبوس استاندارد نیست. در برخی از خیابان ها خطوط موازی داریم مثلا علیرغم اینکه خط منظریه و قائمیه تا سر میدان نماز مسیر مشترکی دارند و آنجا از هم جدا می شوند از همان مبداشان در پایانه امیرکبیر با دو دستگاه اتوبوس پوشش داده می شوند در صورتی که این دو خط باید از پایانه یکی باشند و از میدان نماز به بعد دو دستگاه اتوبوس برای این دو خط تدارک دیده شود.»

 

این تنها راشدفر نیست که به جولان اتوبوس ها در خیابان های شهر اعتراض دارد بلکه این مشکل داد رانندگان تاکسی را نیز درآورده. یکی از رانندگان خط خمینی شهر- اصفهان که 27 سال سابقه کار در این خط را دارد، می گوید: «تا پیش از سال 70 که اتوبوس وارد خمینی شهر بشود، مسافرها در ایستگاه های تاکسی صف می کشیدند و ما به محضی که 4 تا مسافر پیاده می کردیم 4 تای دیگر سوار می شدند و می رفتیم اما حالا این تاکسی ها هستند که ساعت ها در انتطار مسافر توی صف می ایستند. 90 درصد مسافرها ترجیح می دهند از اتوبوس استفاده کنند و تک و توک مسافران ما را هم مسافربرهای شخصی تور می کنند.»
به کارگیری اتوبوس و مترو در مدیریت شهریِ امروز امری اجتناب ناپذیر است اما اندیشیدن تدابیری برای اینکه تاکسی و اتوبوس در شهری با این ازدحام جمعیت در کنار یکدیگر حمل و نقل همگانی را پوشش بدهند امریست که باید در صدر دستور کار شورای ترافیک شهرستان قرار بگیرد.

البته شهرداری در سال88-87 اقدام به اجرای یک طرح مطالعاتی توسط مهندسین مشاور پارس نمود. طرحی که جامع و همه جانبه حمل و نقل همگانی در خمینی شهر را مورد بررسی قرار داد و راهکارهایی ارائه نمود اما این طرح علیرغم هزینه ای که صرفش شده بود هرگز اجرا نشد و اگر قرار باشد امروز به مورد اجرا گذاشته شود نیاز است که به روزرسانی شود.

دوئل مسافربرهای های شخصی با تاکسی ها
اما مشکلات تاکسیران ها به همین جا ختم نمی شود بلکه مزاحمت مسافربرهای شخصی نیز یکی از مشکلات اساسی تاکسی هاییست که برای خطوط برون شهری کار می کنند. این مسافربرها بدون اینکه عوارضی به تاکسیرانی بپردازند، بدون اینکه از جانب تاکسیرانی احراز هویت شده باشند، بدون اینکه التزامی به انجام آزمایشات طبی و عدم اعتیاد داشته باشند، بدون اینکه قابل پیگیری و شناسایی باشند و بدون اینکه تعهدی به مسافر برای رفتن تا آخر مسیر داشته باشند اقدام به مسافر کشی می کنند. اگرچه پر واضح است که مشکلات اقتصادی و بیکاری، بسیاری از جوانان و بازنشستگان را به انجام این کار وامی دارد اما سوال اینجاست که مسافر چرا خطر سوار شدن بر مسافربرهای شخصی را می پذیرد و اصلا چرا به عنوان یک شهروند وظیفه خودش نمی داند که پایبند به اجرای قانون بوده و برای تردد از تاکسی استفاده کند.

یکی از رانندگان خط خمینی شهر-اصفهان می گوید: «روزی نیست که همکاران یکی دو تا گوشی موبایل در ماشین هایشان پیدا نکنند. کیف پول های خیلی از مسافران نیز معمولا در تاکسی ها جا می ماند اما به راحتی به صاحبانشان برمی گردد. چند سال پیش یکی از رانندگان خط ما به اسم مجید صالحی کیف پولی در ماشینش پیدا کرد که مبلغ بسیار زیادی در آن بود و به صاحبش برگرداند اما اگر کسی کیف پولش را در یک خودروی شخصی جا بگذارد نه مسافر می تواند راننده را پیدا کند و نه برای راننده، پیدا کردن مسافر کار راحتی است.»
گذشته از این مسافر باید بداند در صورتی که تخلفی از جانب راننده صورت بگیرد تنها در صورتی به راحتی قابل پیگیری و شکایت است که راننده از جانب سازمان تاکسیرانی قابل شناسایی باشد و این سازمان روی مسافربرهای شخصی شناخت و تسلطی ندارد.

ای بی خبر بکوش که صاحب خبر شوی
یکی دیگر از رانندگان خطوط برون شهری خمینی شهر می گوید: « یکی از علت های استفاده مردم از مسافربرهای شخصی کم صبری و عجله مسافر است که می خواهد سریع به مقصدش برسد اما علت اصلی این است که مردم آگاهی های لازم را در این زمینه ندارند.»
از راشدفر می پرسم روابط عمومی سازمان شما تا کنون برای نهادینه کردن این فرهنگ که مسافر باید در تاکسی سوار شود نه شخصی و آگاهی دادن به مردم چه کرده است؟ وی پاسخ می دهد: «اینجا خلا وجود کمیته فرهنگ شهروندی نمایان می شود که وظیفه دارد از طرق مختلف مثل نصب بنر و... مردم را دراینباره آگاه نماید. البته سازمان تاکسیرانی در حال تدوین یک کتابچه است تا با متن و تصویر، حقوق و وظایف مسافران و رانندگان را مشخص کرده و به دست آنها برساند.»
اگرچه فرهنگ سازی و آگاهی دادن به مردم از اصولی ترین کارهاییست که باید به جدّ و بدون سپردن به یکدیگر صورت پذیرد اما متقاعد کردن شهروندان به رعایت قانون تنها از طریق فرهنگ سازی مقدور نیست بلکه باید مجازات هایی هم برای متخلفان در نظر گرفته شود. یکی از وظایف بازرس های سازمان تاکسیرانی گشت و گذار در خطوط مختلف تاکسی و بررسی اوضاع است. جلوگیری از فعالیت مسافربرهای شخصی نیز از جمله وظایف این بازرس هاست. نظارت ناکافی سازمان تاکسیرانی در این زمینه باعث سواستفاده مسافربرهای شخصی شده تا آنجا که رانندگان خط خمینی شهر-اصفهان مجبور شده اند برای کاهش درگیری هایشان با شخصی ها با پیاده کردن طرح زوج وفرد برای خودشان، بعداز ظهرها سه راهی کهندژ را به مسافربرهای شخصی بسپارند. راشدفر در توضیح این مطلب می گوید: سازمان یک بازرس بیشتر ندارد و استانداری اجازه جذب نیرو به ما نمی دهد. ما مجبوریم ماهانه حقوق یک افسر راهنمایی رانندگی را هم بپردازیم تا همراه بازرس ما به سرکشی از خطوط برود و در صورت لزوم متخلفان را جریمه کند.

تاکسیرانی خمینی شهر باید از حالت سنتی بیرون بیاید
البته این تاکسیران های برون شهری که خود از دست مسافربرهای شخصی به ستوه آمده اند، خودشان گاهی برای تاکسی های داخلی مایه دردسر می شوند. یکی از رانندگان گردشی در اینباره می گوید: «مبدا خط های خمینی شهر-اصفهان و میدان امام-سه راهی الغدیر نباید در مرکز شهر باشد بلکه تا آنجا که امکانش هست باید به بیرون از شهر نزدیک بشود. در حال حاضر این تاکسی ها با اسکان در خیابان های بوعلی و امام جنوبی تعدادی از مسافران داخلی را نیز سوار می کنند و دوباره سر ما گردشی ها بی کلاه می ماند. اگر تاکسی های خط اصفهان از مرکز شهر به میدان شهدا منتقل شوند و تاکسی های خط الغدیر به میدان 22 بهمن، تعدادی از مسافران داخلی سهم تاکسی های گردشی خواهند شد.»

از آنجا که تاکسی های گردشی خمینی شهر خاطره خوبی از گردش در شهر خصوصا در مناطقی مثل منظریه ندارند و اکثر مواقع این مسیرها را خالی طی کرده اند، بیشتر تمایل دارند در مبدا خطوطشان منتظر مسافر بایستند تا اینکه با گردش در خیابان ها مسافران احتمالی را سوار کنند.
وطنخواه مسوول ترافیک شهرداری و از اعضای شورای ترافیک شهرستان اما این استدلال رانندگان گردشی را برای توقف در مبدا خطوط نمی پذیرد و می گوید: «تاکسیرانی در شهر ما باید از حالت سنتی بیرون بیاید. اینکه رانندگان تاکسی به خاطر نبود مسافر در شهر گردش نمی کنند بیشتر به رکورد کارشان دامن می زند. شاید لازم باشد چند راننده به صورت آزمایشی برای مدتی در چند خط گردش کنند تا فرهنگ استفاده از تاکسی در خمینی شهر ایجاد بشود. وی دراینباره می افزاید: «البته سازمان تاکسیرانی باید به کمک رانندگان بیاید و به عنوان مثال از کسانی که داوطلب گردش در شهر می شوند به مدت یک سال عوارض نگیرد.»
رانندگان گردشی البته برای عدم گردش در شهر دلایل دیگری هم دارند. آنها یک طرفه بودن بافت شهری از جمله خیابان های ولیعصر، بوعلی، امام شمالی و امام جنوبی را از دیگر دست اندازهایی برمی شمرند که راهشان را سد می کند.

وطنخواه هم با این موضوع موافق است و می گوید: « شبکه معابر ما باید سریعا اصلاح بشود. «احداث پارکینگ طبقاتی در خیابان های بوعلی و ولیعصر» و «احداث خیابان مرکزی» باید در اولویت کار شهرداری قرار بگیرد.» از نظر وی احداث خیابان مرکزی به بسیاری از مشکلات اینچنینی پایان خواهد داد. وی از انجام 60 درصد از آزادسازی های خیابان مرکزی خبر می دهد و می افزاید: « 40درصد باقیمانده در صورت تامین بودجه تا اوایل سال آینده آزاد سازی خواهد شد.»

رانندگان تاکسی هیچ پشت و پناهی ندارند
تاکسیران ها که به عقیده خودشان هیچ پشت و پناهی ندارند و سالهاست در این شهر فریاد می زنند اما صدایشان به جایی نمی رسد چند روز پیش یکبار دیگر شانس خود را امتحان کردند و اینبار به نزد شهردار رفتند و سفره دلشان را آنجا پهن کردند. شهردار حاج حیدری خوب به حرف هایشان گوش سپرد و قول داد که به زودی برایشان کاری بکند.
اینکه راه حل شهردار برای پایان دادن به مشکلات چندین و چندساله رانندگان تاکسی چه خواهد بود، معلوم نیست اما خبرها حاکی از آن است که این روزها دو کارشناس مشغول مطالعه و بررسی وضعیت حمل و نقل همگانی خمینی شهر هستند.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی هم بی پشت و پناهی رانندگان تاکسی را قبول دارد و می گوید: یکی از مطالبات تاکسیران ها این است که وقتی دولت هیچگونه حمایتی از آنها نمی کند پس نظارتش در برابر کدام یک از خدماتی است که به ما ارائه می دهد؟

راشدفر می افزاید: یک زمانی لاستیک و لوازم یدکی به قیمت دولتی در اختیار رانندگان تاکسی قرار می گرفت که سالهاست متوقف شده است. تا خردادماه امسال دولت ماهانه سهمیه بنزینی به ارزش90 هزار تومان اختلاف با قیمت آزاد در اختیار رانندگان قرار می داد که آن هم حذف شد. اخیرا هم زمزمه هایی مبنی بر حذف سایر مزایای باقیمانده رانندگان تاکسی (نسبت به مسافربرهای شخصی) تا ماه آینده شنیده می شود که این هم به ضرر آنها خواهد شد.