‌ از جمله مشاغل و صنوف قديمي شهرستان كه در داخل و خارج كشور شهرت دارد شغل و صنف دباغان پوست و روده خميني شهر است. اين شغل و فعالا‌ن آن در گذشته داراي جايگاه ويژه و انحصاري بودند اما در سالهاي اخير به برخي دلا‌يل، سير نزولي به خود گرفته است.

كمبود امكانات، عدم توجه مسوِولين و عدم برنامه‌ريزي صحيح در گذشته براي ساماندهي اين صنف باعث شد درآمدي كه مي‌توانست از بابت اين شغل وارد شهرستان شود به ديگر نقاط انتقال يابد. اين در حالي است كه در گذشته به جاي آنكه مقدار زيادي از اراضي شهر را به ديگر شهرها و بعضي از دستگاهها ببخشند، مي‌توانستند با ساماندهي اين صنف، علا‌وه بر حفظ شهرت، از مزاياي درآمدي شامل عوارضات آلا‌يندگي، بهداشتي، دارايي و منافع مالي جهت خود شهرستان استفاده كنند. براي دانستن وضعيت امروز اين صنف و فعالا‌ن آن، به سراغ اعضاي هياCت مديره و پيشكسوتان صنف دباغ و پوست و روده رفتيم.

آشنايي با كار پوست و روده
سعيد اعلا‌يي يكي از اعضاي هيات مديره صنف پوست و روده به فرصت گفت: مراحل كار ما از اينجا شروع مي‌شود كه پس از ذبح گوسفند و گاو در كشتارگاه، پوست و روده آن به صنف دباغ سپرده مي شود. پوست را نمك سود كرده، پشم روي آن را به كارخانجات ريسندگي مي فرستند. پوستي كه مي ماند توسط مواد شيميايي روي آن كنده مي شود و براي سالم‌سازي و چرم‌سازي به خارج از كشور صادر و يا در داخل به صورت سالا‌مو كه نيمه آماده است به كشورهاي ايتاليا و تركيه صادر مي شود. روده گوسفند و بز را در همين اصفهان به عمل مي آورند و به صورت سايزهاي مشخص شده بر اساس قطر روده دسته‌بندي كرده و روي آن كار مي‌كنند. دو لا‌يه از اين روده جدا شده و لا‌يه مرغوبش كه خوراكي است به كشور آلمان صادر ميشود. در آلمان آن را براي روكش مواد خوراكي خيلي مقاوم استفاده ميكنند كه جديداً در تهران هم فعاليتهايي در اين زمينه صورت گرفته است. پي گاو و گوسفند را هم از كشتارگاه به منطقه صنعتي ميبرند. پي روغنگيري مي شود و اين روغن ماده اصلي ساخت صابون در كشور است.

اگر در خميني‌شهر بوديم...
عبدالرضا اعلا‌يي ديگر فعال اين صنف با اشاره به اين كه از 60 نفر فعال صنف دباغان پوست و روده 50 نفرشان خميني‌شهري هستند ادامه داد: حتي استانهاي ديگر هم زير نظر استان ما هستند. تعدادي از اين افراد صادركنندههاي نمونه بودهاند و جايزههاي زيادي گرفتهاند. اين فعاليتها به صورت خودجوش انجام ميشده و از طرف مسوِولين شهرستان پشتيباني صورت نگرفته است. وي افزود: در گذشته دباغها در منطقه دوشاخ مشغول كار بودند اما با فشار مسوِولين بهداشت، از خميني‌شهر رانده شدند و به منطقه جعفرآباد مورچهخورت نقل مكان كرده و در آنجا تحت نام شهرك صنعتي چرم‌شهر در حال فعاليت هستند.
وي تصريح كرد: افسوس ما نه فقط به خاطر نيامدن درآمد آن به شهر است، بلكه بدين دليل است كه افتخار صادركنندگان محصولا‌ت به كشورهاي اروپايي از نام خميني‌شهر باشند نه اينكه به نام شاهين‌شهر و مورچهخورت تمام شود. وي همچنين در رابطه با مشكلا‌تي كه در مورچه‌خورت داشتند گفت: در مورچه‌خورت ادارات هيچ گونه همكاري با اين افراد نكردند. براي تمام زيرساخت‌ها خودشان اقدام كردند از جمله چندين كيلومتر برقكشي، آسفالت كندن و چاههاي عميق را با هزينه هاي هنگفت شخصاً پرداخت كردند. شهرداري و دارايي شاهين شهر هم پول زيادي گرفتند ولي خدماتي ندادند و ما هنوز هم با مشكلا‌ت زيادي دست و پنجه نرم ميكنيم. وي تصريح كرد: اگر مديريت مي‌شد و اين آقايان از خميني شهر بيرون نمي رفتند اين امكان بود كه با رعايت بهداشت همين جا فعاليت كنند كما اينكه در سطح شهرستان كشتارگاه وجود دارد و درصد زيادي از پوست و روده اصفهان از خمينيشهر تامين ميشود. اعلا‌يي در رابطه با اشتغالزايي اين حرفه افزود: يكي از موارد مهم در اين صنف اشتغالزايي است. هر كدام از اين 50 نفر حداقل بين 45 تا 50 نفر برايشان كار ميكنند و هر كدام از اينها خانواده اي را تحت پوشش دارند و تعداد زيادي از اين كارگرها خميني‌شهري هستند. ولي با توجه به بعد مسافت، اين اشتغالزايي به شهرستان شاهين‌شهر و مورچهخورت منتقل مي شود.
اعلا‌يي متراژ هر كارگاه در شهرك را بين 2000 تا 4000 هزار مترمربع اعلا‌م كرد و ادامه داد: ما عوارض آلا‌يندگي، عوارض و مالياتمان را به شاهين‌شهر پراخت مي‌كنيم. وي افزود: تمام آلا‌يندگي كارگاهي ما از نوع آلي و قابل بازيافت است. فقط مقداري آب است كه با هوادهي و سيستم ساده مي توان تصفيه كرد. روزانه نزديك به 800 هزار ليتر آب مصرف مي شود كه حتي با تصفيه كردن اين آب مي توان از آن در امور كشاورزي استفاده كرد. اعلا‌يي ادامه داد: ما فقط سالي يك دفعه در شهرستان مورد توجه قرار مي‌گيريم و آنهم موقع دادن عوارض است و هيچ ارگاني ما را به رسميت نمي شناسد مگر دارايي و شهرداري. براي عوارض هر بار توسط اداره بهداشت، محيط زيست و اداره كار تحت فشار هستيم. ما دوست داريم اين مالياتهاي گوناگوني كه ميدهيم، در خود شهر خرج شود. براي تشكيل صنف نيز وقتي ميرويم شاهين شهر مي گويند شما خميني شهري هستيد و وقتي كه ميآييم اينجا مي‌گويند كارگاهاي شما در چرمشهر است.

صادرات
اما حاج محمد اعلا‌يي رئيس هيئت مديره شهرك چرم شهر در خصوص ارزآوري اين حرفه گفت: با اينكه اين شغل مشقت و سختي زيادي دارد، ولي ارزآور است و ما از همه ارگانهاي شهر و استان خواستاريم كه با ما همكاري كنند. مسوِولين مي‌توانند اين افراد را در خميني شهر به صورت اتحاديه در آورند و ارزآوري خوبي براي كشور صورت بگيرد. يك وقت هست كه مثلا‌ً در مورد بازيافت، تبليغات زيادي صورت مي گيرد كه از كاغذ باطله و نايلون، توليد محصول مي شود؛ ولي ارزآوري ندارد. اما ما از پوست و رودهاي كه اگر به آن نرسي به دور ريختني تبديل مي شود، ارزآوري مي‌كنيم. وي افزود: صادرات ما بيشتر به كشور ايتالياست. روده محافظ خوبي براي مواد غذايي است كه خودش هم خوراكي است. با اينكه مقداري از آن در تهيه نخ بخيه استفاده مي شود ولي عمده آن به اين مصرف ميرسد. بهترين روده دنيا را ايران دارد كه آلمان از ما خريداري ميكند. وي همچنين با ذكر اين نكته كه از 50 نفر عضو خميني‌شهري اين صنف 4 نفر به ايتاليا صادرات دارند افزود: ما واسطه هايي از تهران و شهرهاي ديگر هم داريم. تا چندين سال پيش براي صادركننده تهراني كار مي كرديم. او از دست رئيس جمهور جايزه مي گرفت در صورتي كه سختي كار از آن ما بود. ما مي‌خواستيم كه اين موضوع را سامان دهيم و خودمان صادر كننده باشيم، ولي به علت اينكه گردش سرمايه سنگين بود و طول مي‌كشيد و حمايت مالي و وامي‌هم نشديم و لذا صادرات را رها كرديم.

مشكلا‌ت پيش رو
آقامحمدي يكي ديگر از اعضاي هيئت مديره ضمن اشاره به اينكه عمدهترين مشكل آنها تشكيل صنف است افزود: متاسفانه تاكنون هيچ گونه همكاري با ما نشده و به دفعات مكرر با مراجعه به امور صنفي و ديگر مراكز اين تقاضا را مطرح كردهايم كه ثمربخش نبوده است با اينكه ما حاضر هستيم مكان و هزينه آن را تقبل كنيم. وي همچنين در خصوص مزاياي تشكيل صنف گفت: اگر اتحاديه داشته باشيم، ديگر نرخ‌گذاري دلخواه و فردي پيش نمي آيد. ما در سالهاي 63 تا 65 اتحاديه داشتيم و راضي هم بوديم. اكنون نيز همه تمايل دارند كه اتحاديه تشكيل بدهند تا بتوانيم از طريق اتحاديه به مردم شهرستان كمك كنيم. وي در رابطه با بي‌مهري‌هايي كه به آنها شده است گفت: چگونه يك نفر اصفهاني به راحتي ميتواند بيايد اينجا در گردنه چند هكتار زمين بخرد و كشتارگاه بسازد، ولي ما 50 نفر كه ميرويم، ميگويند زمين نداريم؟ وي همچنين به بيان ديگر مشكلا‌ت پرداخت و گفت: يكي ديگر از مشكلا‌ت كشتارگاه نقش‌جهان است كه ما دباغها در آنجا كار ميكنيم و بايد مكاني را در اختيار كله‌پزها و دباغها بدهند ولي اينگونه نيست و ما ماهي 450 هزار تومان اجاره يك اتاق 20 متري را ميدهيم كه 13 تا 15 نفر در آن كار ميكنند. مشكل ديگر ما در كشتارگاه اين است كه براي تخليه چاه ضايعاتمان ماهي 1 ميليون تومان مي دهيم. در صورتي كه بايد كشتارگاه آن را تخليه كند. به تازگي معين شده كه بايد دكتر پوستها و روده ها را معاينه كند در صورتي كه در هنگام كشتار، پزشك دام را معاينه ميكند و در صورت سالم بودن اجازه ذبح را مي دهد. اگر از اول دام سالم است، پس پوست و روده آن هم سالم است. ما بايد ماهي 500 تا 600 هزار تومان به پزشكي كه مسوِولين معرفي كردهاند بپردازيم. دوري مسافت خمينيشهر تا كارگاهها باعث مرگ چندين نفر در حوادث رانندگي شده است، در صورتي كه نزديك بود، اين اتفاقات روي نمي داد. نكته ديگر مساله سوخت است، با اينكه ماشينها وانت است ولي كفاف طي اين مسافت را نميدهد. وي همچنين بيان داشت كه حدود 2000 مترمربع زمين كافي است تا كارگاهاي خود را به خميني‌شهر منتقل كنند.