خبرگزاري فارس: رئيس واحد فراهم‌آوري اعضاي پيوندي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي مي‌گويد: سالانه 25 درصد از بيماران نيازمند اهداي عضو در ليست انتظار فوت مي‌كنند ولي اگر فقط 20 درصد از افراد مبتلا به مرگ مغزي اعضاي خود را اهدا كنند ديگر بيماري در ليست انتظار فوت نمي‌كند.

به گزارش خبرنگار زنان باشگاه خبري فارس «توانا»، وقتي عزيزي براي هميشه از اين دنيا مي‌رود، غم به دل‌ها وارد مي‌شود؛ از دست دادن يك عزيز بسيار سخت است و سخت‌تر از آن، پذيرفتن رفتن آن عزيز براي هميشه است.

اما اين روزها با بخشش اعضاي عزيز از دست رفته به نيازمندان آن اعضاء، احساس مي‌شود كه آن عزيز، هنوز زنده است و نفس مي‌كشد و چقدر اين حس به انسان آرامش مي‌دهد.

آري، آنگاه كه قلبي از تپش و نفسي از شماره مي‌افتد، ناگهان تولدي ديگري در پيش است و بيماري از جوانمردي و سخاوت بيماري كه اهداي عضو كرده است، جاني دوباره مي‌يابد.

كتايون نجفي زاده فوق تخصص ريه و رئيس واحد فراهم‌آوري اعضاي پيوندي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي است؛ او و همكارانش واحد فراهم‌آوري اعضاي پيوندي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي را راه‌اندازي كرده است.

نجفي زاده و همكارانش در بخش پيوند اعضاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با اجراي دو طرح "ياوران سلامت " و "سفيران زندگي " براي حل بخشي از مشكلات بيماران اهداي عضو تلاش مي‌كنند.

با اين زن نخبه كه تا كنون 45 مقاله در كنگره‌هاي بين‌المللي ارائه كرده است به گفت‌و‌گو نشسته‌ايم:

* فارس: خانم نجفي زاده در ابتدا در‌خصوص وضعيت پيوند اعضا در ايران توضيحاتي ارائه كنيد؟

* نجفي زاده: درك مسئله پيوند اعضا و تلاش در جهت ارتقاي آن در ايران بسيار ضروري است و بايد به آن رسيدگي شود، در بيمارستان مسيح دانشوري تعدادي از متخصصان و نيروهاي داوطلب به منظور ارتقاء فرهنگ و علم اهداي عضو در كنار هم جمع شده‌اند.

براي هر پيوند ريه و قلب در حدود 70 تا 80 نفر و براي هر اهداي عضو نيز 60 تا 70 نفر درگير هستند تا يك بيمار بتواند از طريق پيوند عضو به زندگي برگردد؛ در رأس هرم اهداي عضو، خانواده بيمار مرگ مغزي وجود دارد كه اگر براي اهداي عضو رضايت ندهند پيوندي صورت نمي‌گيرد از اين رو واحد پيوند اعضاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي كه در بيمارستان مسيح دانشوري مستقر است علاوه بر انجام 73 مورد پيوند قلب و 47 مورد پيوند ريه كه از سخت ترين پيوندها است به كار فرهنگ سازي اهداي عضو در كشور مشغول است.

* فارس: براي فرهنگ سازي اهداي عضو در جامعه چه فعاليت‌هايي انجام داده‌ايد؟

* نجفي زاده: در بيمارستان مسيح دانشوري علاوه بر پيوند عضو كار اهداي عضو را نيز بر عهده گرفتيم كه هدف اصلي آن افزايش تعداد اهدا كنندگان به منظور بالا بردن آمار نجات بيماران منتظر در ليست پيوند است، از سال 83 اهداي عضو در بيمارستان مسيح دانشوري انجام شد و تا كنون 250 اهداي عضو در اين بيمارستان انجام گرفته است كه از اين تعداد 800 عضو به بيماران نيازمند اهدا شده است چرا كه هر فردي كه مرگ مغزي مي‌كند 2 كليه، يك قلب و يك ريه دارد.

همچنين فعاليت‌هاي فرهنگي خود را از سال 83 شروع شروع كردم چون متوجه شديم با وجود فرهنگ ايثار در جامعه، مردم ايران هنوز به ميزان كافي اهداي عضو ندارند بنابراين شروع به اطلاع رساني و فعاليت‌هاي فرهنگي كرديم.

واحد پيوند بيمارستان مسيح دانشوري ابتدا در يك اتاق كوچك 6 متري شروع به كار كرد و به تدريج فعاليت‌ها گسترش پيدا كرد و هم‌اكنون يك واحد پيوند با تعداد زيادي از نيروها از جمله نيروهاي داوطلب داريم.

* فارس: آيا نهادها نيز در اين راه به شما كردند؟

*نجفي زاده: براي گسترش فرهنگ اهداي عضو در كشور با ارگان‌هاي مختلف وارد مذاكره شديم چرا كه فرهنگ سازي اهداي عضو وظيفه تمام ارگان‌ها است، به عنوان مثال با اداره پست وارد مذاكره شديم و در نخستين فعاليت مشترك عكس بيماران مرگ مغزي به صورت تمبر شخصي درآمد و به خانواده‌هاي آنها تقديم شد.

* فارس: هزينه داروهاي بيماراني كه اهداي عضو مي‌شوند، بسيار بالاست كه از توانايي گروه بسياري از آنها خارج است؛ براي حمايت از اين بيماران چه طرح‌هايي را اجرا كرده‌ايد؟

* نجفي زاده: طرح "سفيران زندگي " و "ياوران سلامت " براي حمايت از بيماراني كه اهداي عضو مي‌شوند، طراحي شده است در طرح سفيران زندگي نيروهاي داوطلب مردمي به هر صورتي كه مي‌توانند در كار اهداي عضو به ما كمك مي‌كنند مثلاً اگر فردي نجار است براي بيماران اهداي عضو در بيمارستان صندلي تهيه مي‌‌كند.

هم اكنون در سراسر ايران حدود 300 سفير زندگي داريم كه به صورت‌ مختلف با ما همكاري مي‌كنند مثلاً عده‌اي از افراد در محل كارشان سفيران ما هستند و كارت اهداي عضو را در ميان همكاران خود پخش مي‌كنند در ضمن از سوي واحد پيوند اعضاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي براي آنها سخنران مي‌فرستيم تا اطلاعاتشان از اهداي عضو بيشتر شود، مراسم اهداي عضو يا جشن نفس هر سال مقارن با تولد حضرت فاطمه (س) برگزار مي‌شود كه سفيران زندگي برگزار كنندگان آن هستند.

در طرح ياوران سلامت نيز بيماران نيازمند پيوند به خصوص پيوند ريه كه نياز به دستگاه اكسيژن‌ساز دارند از كپسول اكسيژني استفاده مي‌كنند كه وزن آن 20 كيلو بوده هر يك روز در ميان نيز اكسيژن آن تمام مي‌شود و يكي از اعضاي خانواده بيمار بايد اين كپسول را برده و از اكسيژن پر كند و مجدد براي استفاده بيمار بياورد كه اين كار بسيار دشوار است.

بنابراين در طرح ياوران سلامت از خيرين پول جمع‌آوري شد و براي بيماران پيوند ريه دستگاه اكسيژن ساز برقي خريداري كرديم و مشكل اكثر بيماران در اين خصوص حل شد اما مشكلي كه هم‌اكنون با آن مواجهيم اين است كه دستگاه اكسيژن‌ساز بايد به برق وصل شود و بيماران مجبورند براي استفاده از آن تمام روز در خانه بمانند ولي دستگاه اكسيژن ساز پرتابل كه قيمت آن در حدود 5 ميليون است نياز به برق نداشته و بيمار مي‌تواند ضمن استفاده از آن در سطح اجتماع نيز حضور يابد هم اكنون تعداد محدود بيماران ازاكسيژن‌ساز پرتابل بهره‌مند هستند؛ همين جا از خيراني كه تمايل به خريد اين دستگاه‌‌ها براي بيماران نيازمند هستند تقاضا دارم با با واحد پيوند بيمارستان مسيح دانشوري تماس بگيرند.

بايد به اين نكته نيز توجه كرد كه داورهايي كه براي بيماران بعد از عمل تجويز مي‌شود بسيار گران بوده و تحت پوشش بيمه نيست البته گروه‌هايي از خيرين براي خريد اين داروها به بيماران كمك مي‌كنند و تلاش مي‌كنيم تا هيچ بيماري بعد از دريافت عضو نگران خريد داروهايش نباشد.

افرادي كه تمايل به كمك به اين بيماران را دارند، مي‌توانند به سايت ehda.ir مراجعه كرده و ثبت‌نام كنند همچنين افراد با ثبت‌نام در اين سايت براي اهداي عضو مي‌توانند كارت اهداي عضو را در محل منزل يا كار خود دريافت كنند.

* فارس: در ‌خصوص تعداد افراد مبتلا به مرگ مغزي در طول يك سال و ميزان اهداي عضو آماري ارائه كنيد؟

* نجفي زاده: در طول سال حداقل 6 هزار بيمار مرگ مغزي در كشور وجود دارد؛ ميزان اهداي عضو در كشور اسپانيا كه بالاترين رقم را در جهان به خود اختصاص داده است 35 نفر در يك ميليون نفراست اين آمار در ايران 2.9 در يك ميليون بود اما در طول دو سال گذشته رشد يافت و به رقم 4.3 در يك ميليون رسيده است.

متوسط اهداي عضو در سطح جهان 10 نفر در يك ميليون نفر است كه بايد با اطلاع رساني درست و فرهنگ سازي اهداي عضو اين آمار را در كشور به ميزان مطلوب برسانيم.

آمارها حاكي از آن است كه اگر افراد نظر موافقشان را در رابطه با اهداي عضو براي اعضاي خانواده خود بازگو كنند در آينده اگر دچار مرگ مغزي شوند ميزان رضايت خانواده براي اهداي عضو 85 درصد است و اگر نظر موافق خود را نگفته باشند ميزان رضايت خانواده‌ها 15 درصد است.

با توجه به اينكه سالانه 6 هزار مرگ مغزي در كشور رخ مي‌دهد بايد از طريق فرهگ سازي ميزان رضايت خانواده‌ها براي اهداي عضو پس از مرگ مغزي عزيزانشان افزايش داد، اگر فقط 20 درصد از 6 هزار نفري كه سالانه دچار مرگ مغزي مي‌شوند حاضر به اهداي عضو عزيزانشان باشند سالانه 2400 بيمار نيازمند كليه دريافت كرده و ديگر هيچ بيمار نيازمند به پيوند كليه در كشور باقي نمي‌ماند.

* حرف آخر

سالانه 25 درصد از بيماران نيازمند اهداي عضو در ليست انتظار فوت مي‌كنند ولي اگر فقط 20 درصد از افراد مبتلا به مرگ مغزي اعضاي خود را اهدا كنند ديگر بيماري در ليست انتظار فوت نمي‌كند پس قبل از اينكه دير شود بايد اقدام كرد.