خبرگزاري فارس: در گزارش دانشگاه كاليفرنياي جنوبي با موضوع ديپلماسي عمومي، بر نقش رسانه‌هاي جديد و پخش برنامه‌هاي بين‌المللي و ساخت برنامه هاي عروسكي براي كودكان براي تاثير بر ذهن آنها تاكيد شده است.

به گزارش خبرنگار ديپلماسي عمومي و جنگ نرم خبرگزاري فارس، در بخش سوم گزارش دانشگاه كاليفرنياي جنوبي با موضوع ديپلماسي عمومي، بر نقش رسانه‌هاي جديد و پخش برنامه‌هاي بين‌المللي و ساخت برنامه هاي عروسكي براي كودكان براي تاثير بر ذهن آنها تاكيد شده است.

* ناتواني آمريكا از طراحي استراتژي كلان براي ديپلماسي عمومي خود

لازم است برنامه‌هاي ديپلماسي عمومي با تلاش‌هاي ضد تروريستي جمع شود. آمريكا تا كنون نتوانسته يك استراتژي جامع، مانع و دست اول براي ديپلماسي عمومي خود طراحي كند كه با فضاي وب2 (و فرا تر از آن) تناسب و هماهنگي لازم را داشته باشد. رابرت گيتس، وزير دفاع آمريكا در سال 2007 گفت: "[اصول] روابط عمومي در آمريكا بنيان نهاده شد، با اين حال هنوز نتوانسته‌ايم در مورد جامعه و فرهنگ، آزادي و دموكراسي، سياست‌ها و اهداف خود با ديگر كشورهاي دنيا ارتباط برقرار كنيم. بسيار خجالت آور است كه القاعده به كمك اينترنت پيام خود را راحت‌تر از آمريكا به ديگران منتقل مي‌كند. يكي از دوستان ديپلمات اين موضوع را چند سال پيش در قالب اين سؤال مطرح كرد كه "چگونه مي‌شود يك مرد از داخل يك غار مي‌تواند پيام خود را به بزرگترين جامعه ارتباطاتي دنيا منتقل كند؟ " سرعت، چالاكي و ارتباط فرهنگي، همچنان در عرصه ارتباطات استراتژيك آمريكا، جايگاه خود را پيدا نكرده‌اند. "

* اتكا به قدرت سخت، همچنان در دستور كار دولت‌ اوباما قرار دارد

با اينكه دولت اوباما، در مقايسه با دوره‌هاي پيشين، به سرعت جايگاه ديپلماسي هاي‌تك را ارتقا بخشيده است، اما اين تلاش‌ها همچنان از برخورد با موانع بروكراتيك، تغييرات تكنولوژيك و مسائل مربوط به گستره به كارگيري آنها، رنج مي‌برند. اين مسائل سبب شده‌اند توانمندي حكومت آمريكا در دسترسي به مخاطبين بسيار، محدود شود. اقدامات مبتكرانه‌اي، از جمله فراهم آوردن اخبار غير قابل فيلتر "نوع ـ سي‌ـ‌اسپن " (C-SPAN-type) براي مردم جهان اسلام و ديگر نقاط دنيا، به چشم مي‌خورد، اما ادامه و استمرار نمي‌يابند. از سويي ديگر، نظريات و برنامه‌هاي مربوط به جنگ سرد همچنان پا برجاست و مي‌توان رد پاي آنها را در استراتژي كهنه و منسوخ بخش برنامه‌هاي بين‌المللي آمريكا مشاهده كرد؛ كه سبب مي‌شود تلاش‌هاي آنلاين به طرز قابل توجهي تضعيف شوند. با توجه به خاطرات تلخ مردم از حملات تروريستي 11 سپتامبر، متوسل شدن به قدرت سخت به لحاظ سياسي ساده‌تر از به كار گيري يك استراتژي كلان‌تر و كارآمدتري است كه بر پايه قدرت نرم شكل مي‌گيرد.

* فعاليت‌هاي موفق نهاد‌هاي غير دولتي در عرصه ديپلماسي عمومي

با اين حال، خارج از حكومت تغيير و تحولاتي به چشم مي‌خورد. بنياد جوانان خاورميانه يكي از اين موارد است كه فعاليت خود را اين چنين تعريف مي‌كند: "در منطقه‌اي كه جستجوي آزاد و ارائه آراء و نظرات اساساً ممنوع است و اعلام نارضايتي نه تنها جايگاهي ندارد بلكه تحمل نمي‌شود، اينترنت بستري را براي جوانان فراهم آورده است تا موانع را در هم شكنند. با به كار گرفتن قدرت ذاتي اينترنت، MideastYouth.com يكي از متمايزترين مجامع اينترنتي را در منطقه بنيان نهاده است؛ جايي كه هر روز به بحث و گفتگو با يكديگر مي‌پردازيم . حكومت‌ها بيش از اين استيلايي بر جريان اطلاعات ندارند؛ ما دست در دست هم يك خروجي خبري مستقل براي مردم و توسط مردم، به وجود مي‌آوريم. " اين بنياد پروژه‌هاي بسيار ديگري نيز در دستور كار خود دارد.

* دموكراسي سازي از طريق فيس‌بوك

ديگر فعالان در عرصه اينترنت، فيس‌بوك را روشي مناسب براي ايجاد دموكراسي ديجيتال در كشورهاي غير دموكراتيك مي‌دانند؛ كه البته پيش بيني مي‌شود با شيوع آدرس‌هاي اينترنتي به زبان‌هاي ديگر، از جمله عربي، چيني و ...، اين حضور اينترنتي بسيار گسترده‌تر شود. فيس‌بوك، توييتر، يوتيوب و ديگر مجامع آنلاين، اين فرصت را به وجود مي‌آورند كه "ديگر بودن " شفاف و آشكار شود، و اگر چنين كاري صورت گيرد، برخي از افراد كه در ميانه و قاعده هرم تروريسم قرار مي‌گيرند، به تدريج از آن فاصله مي‌گيرند.
اهميت استمرار اين تلاش‌ها در نوامبر سال 2009 به خوبي آشكار شد؛ در آن تاريخ 57 درصد از مردم سوئيس در همه‌پرسي برگزار شده مخالفت خود را با ساخت مناره‌هاي جديد (و نه خود مساجد) در سراسر كشور اعلام كردند. نزديك به 400000 مسلمان در سوئيس زندگي مي‌كنند؛ كشوري كه جامعه آن از يكپارچگي نسبتاً بالايي برخوردار است. نشريه اكنوميست در اين باره نوشت كه رأي دهندگان سوئيسي كه با ساخت مناره مخالفت كردند "بر اين باورند كه جهان واقعاً بنابر نظر هانتينگتون تقسيم بندي خواهد شد و جهاني پديد خواهد آمد كه در آن يك مذهب غالب خواهد بود و مابقي تحت انقياد آن درخواهند آمد. " در آمريكا، مخالفت با ساخت يك مركز فرهنگي اسلامي در نيويورك سيتي (نزديك به مركز تجارت جهاني) و ديگر نقاط، بر اعتبار نظريه "برخورد تمدن‌ها " بيش از پيش افزود. غفلت و ترس مي‌تواند منجر به از ياد رفتن اصول قانوني و درك جمعي شود و در نهايت تنفر و عداوت ايجاد كند. ناآرامي سياسي كه بر اين عرصه حاكم خواهد شد، براي افراط‌گرايان مسلمان در سراسر دنيا به معناي آن خواهد بود كه دشمني "سربازان صليبي " غرب، فراگير است.

* عروسك‌هاي ماپت، برنامه‌اي بسيار تأثير گذار در جهت ايجاد ارتباطات ميان فرهنگي

همه‌پرسي سوئس، اعتراض و مخالفت آمريكايي‌ها و فشار‌هاي سياسي بر اسلام در سراسر دنيا، حاكي از آن است كه ضرورت ايجاد يك پل و ارتباط، بيش از پيش پررنگ شده است. در زمينه برقراري ارتباطات ميان فرهنگي، يكي از موفق‌ترين اقداماتي كه صورت گرفته، مربوط به شهروندان كاملاً شناخته شده در عرصه جهاني، يعني عروسك‌هاي ماپت (Muppets) مي‌باشد.
پس از آنكه مطالعات نشان داد آموزش در دوران كودكي تأثير به سزايي در يادگيري آتي كودك دارد، سيسام استريت در دهه 1960 در آمريكا متولد شد. كارگاه سيسام، محل خلق اين برنامه تلويزيوني، به رشد خود ادامه داد و در سال 2010 قسمت‌هاي مختلف اين برنامه در بيش از 130 كشور دنيا ديده شد و در 30 كشور دنيا نيز نسخه بومي آن توليد شد.

* توليد نسخه‌هاي مشترك اين برنامه عروسكي، گامي در جهت پيش برد اهداف ديپلماسي عمومي آمريكا

اشتراك در توليد، سيسام استريت را به محصول فرهنگي متفاوت آمريكا تبديل كرد كه توانست مخاطبين بين‌المللي بسياري را جذب كند. رويكرد اشتراك در توليد اين گفته را كه "هر آنچه براي آمريكايي‌ها خوب است، بدون شك براي شما نيز خوب است " را كنار گذاشته و معتقد است اتكا بر ذكاوت و هوشمندي محلي، كه مسائل فرهنگي و سياسي محلي را درك مي‌كند، كارگر خواهد بود. نسخه‌هاي بومي سيسام استريت شخصيت‌هايي را در بر دارد كه احساسي‌ترين موضوعات را نيز پوشش مي‌دهند. براي مثال در آفريقاي جنوبي، كه 11 درصد كودكان يك يا هر دو والدين خود را در اثر بيماري ايدز از دست داده‌اند، تاكالاني سيسام، عروسك ماپتي مبتلا به ايدزي است كه والدينش در اثر ايدز از دنيا رفته‌اند؛ تلاش اين برنامه آن است كه زندگي پرطراوت و نگاهي مثبت در كساني ايجاد كند كه با ايدز دست و پنجه نرم مي‌كنند.

* نسخه فلسطيني سيسام، حربه‌اي براي كاستن از خشم مردم فلسطين از اسرائيل

يكي از مهمترين برنامه‌هاي كارگاه سيسام نسخه فلسطيني سيسام استريت است، كه سياست‌هاي مروبط به انتفاضه را نمايش مي‌دهد. برنامه شرا سيمسيم توليد خود را در سال 2006 آغاز كرد و با اينكه تمام محتواي اين برنامه مي‌بايست به تأييد كارگاه سيسام مي‌رسيد، به هر حال واقعيات زندگي كودكان فلسطيني را به تصوير كشيد. بر اساس يافته‌هاي يونيسف، كه در ژوئن سال 2007 منتشر شد، كودكان يك سوم خانواده‌هاي فلسطيني اضطرات، ترس يا افسردگي را تجربه كرده‌اند و در بيشتر موارد اين چالش‌هاي روحي با سوء تغذيه و ضعف سلامت عمومي نيز همراه است. داوود كوتاب، مدير عامل اين برنامه فلسطيني، تصريح كرده است كه با توجه به فشار‌هاي فرهنگي بسيار، پسران نوجوان فلسطيني به طور اخص نيازمند پيام‌هاي مثبت هستند. دكتر كايرو عرفات، مشاور محتوايي اين برنامه گفت كه "ما مي‌خواهيم به نوجوانان پسر نشان دهيم كه مي‌توانند از زندگي لذت ببرند و بدون آنكه نياز باشد سرسختي از خود نشان داده يا به خشونت متوسل شوند، مي‌توانند خواسته‌ها و علايق خود را با ديگران به اشتراك بگذارند. " كوتاب اضافه مي‌كند "هدف ما آن است كه با كودكان، 3، 4 يا 5 سال ارتباط برقرار كنيم، اگر نتوانيم در اين سنين به ايشان دست يابيم، در آينده با هيچ گونه تبليغاتي موفق به جذب آنها نخواهيم شد، حال محافظه كار باشد يا مذهبي يا بنياد‌گرا، ارتباط برقرار كردن با او دشوار خواهد شد. "
كارگاه سيسام بسيار دقت مي‌كند كه اشاره‌اي به اوضاع و احوال سياسي منطقه و درگيري‌هاي آن اشاره‌اي نكند، اما برنامه‌هاي آن درس‌هايي را مي‌آموزد كه بر اساس حوادث واقعي تنظيم شده‌اند. يكي از اين داستان‌ها يك جامعه فلسطيني را به تصوير مي‌كشد كه با همكاري هم از دل يك طوفان سهمگيني كه خرابي‌ها و تلفات بسياري به جاي مي‌گذارد، نجات پيدا مي‌كنند. با اينكه هيچ نمادي از نيروي نظامي در آن ديده نمي‌شود، تفسير ساده‌اي كه از اين داستان به دست مي‌دهد، در واقع بازنمايي اوضاع پس از حملات سال‌هاي 9-2008 اسرائيل به غزه است. اين برنامه را با برنامه پخش شده در كانال الاقصي حماس مقايسه كنيد؛ در آن برنامه شخصيتي به تصوير كشيده مي‌شود كه در منازعه مذكور كشته مي‌شود و بينندگان جوان خود را تشويق مي‌كنند از اسرائيلي‌ها انتقام بگيرند.
نمونه شرا سيمسيم تنها يك داستان "احساسي " نيست. بلكه نمونه‌اي است از يك مانع سازنده در برابر فشار‌هايي كه جوانان را به سمت خشونت سوق مي‌دهد. برنامه‌هاي سرشار از تنفري كه از شبكه الاقصي و ديگر منابع براي كودكان پخش مي‌شود، نبايد بدون پاسخ بماند؛ چرا كه اين جوانان در آينده سربازاني باشند كه به گروه‌هاي تروريستي مي‌پيوندند يا اينكه در زمره كساني قرار گيرند كه عليه گسترش خشونت تلاش مي‌كنند.

* برنامه عروسكي ماپت، گامي بسيار مؤثر و الگويي مناسب براي ديگر اقدامات در عرصه ديپلماسي عمومي

عروسك‌هاي نمايشي (يا عروسك‌هاي ماپت)، ابزار نهايي و واپسين مبارزه عليه تروريسم نيستند، بلكه توليد برنامه در چنين قالب‌هايي مي‌تواند الگويي مناسب براي اقدامات نرمي باشد كه در كنار ديگر تلاش‌هاي ضد تروريستي قرار مي‌گيرد و مي‌توان آن را به عنوان يكي از شيوه‌هاي "ممانعت از تروريسم " شناخت. با در نظر گرفتن توليدات كارگاه سيسام به عنوان يك پارادايم، مي‌توان با انجام اقداماتي ساده‌تر و كوچك‌تر، از پس تأمين نياز‌هايي خاص، در اماكن خاص، برآمد. اين روش قرار نيست درمان همه مشكلات باشد؛ كودكي كه در سن پنج سالگي كاملاً با خشونت دمساز شده است، بدون شك در سن 16 سالگي به راحتي با خشونت كنار مي‌آيد و به آن متوسل مي‌شود. اگر در كودكان نگرش همكاري و حل دسته جمعي مشكلات ايجاد نشود، در واقع راه را براي ورود خشونت به آنها بازگذاشته‌ايم.