گزارش ویژه فرصت درباره اصغر فرهادی

ارسال در سینما و تئاتر

ماجرا از آنجا آغاز شد که فرهادی در مراسم اختتامیه جشن خانه سینما، هنگامی که به روی صحنه آمد تا تنديس بهترین کارگردانی را به خاطر فیلم سینمایی «درباره الی» دریافت کند، سخنانی جنجالی بر زبان راند؛ سخنانی که واکنش های فراوانی به دنبال داشت. وی با ابراز تأسف از اینکه برخی سینماگران مانند امیر نادری و گلشیفته فراهانی شرایط کار در کشور را ندارند ابراز امیدواری کرد این افراد بتوانند در داخل فعالیت کنند.

 


وی از گروه همكارانش در فيلم «دربارهي الي» تشكر كرد و گفت: «اميدوارم وضع مملكت طوري شود كه گلشيفته بتواند برگردد، اميدوارم بهرام بيضايي برگردد. امير نادري بتواند در ايران فيلم بسازد و اميدوارم جعفر پناهي هم بتوان در ايران فيلم بسازد و اميدوارم سالهاي آينده مجبور نباشيم اعلام كنيم كه ما عضوي از خانه سينما هستيم و به زودي وضع، وضع بهترين باشد.»


به دنبال این اظهارات و بازتاب گسترده آنها بخصوص در رسانه های خارجی، معاونت سینمایی وزارت ارشاد اعلام کرد به دلیل این اظهارات، مجوز ساخت فیلم سینمایی جدید فرهادی با نام «جدایی نادر از سیمین» که در مرحله تولید بود، لغو شده است. این مسئله، واکنش تشکلهای صنفی سینمایی از جمله خانه سینما را در پی داشت. واکنش خانه سینما به لغو مجوز فیلم فرهادی، معاون سینمایی ارشاد را به انتشار بیانیه علیه خانه سینما کشاند و مجموعه جدالهای کلامی را بین تشکلهای صنفی سینما و وزارت ارشاد پدید آورد.


اظهارات فرهادی در جشن خانه سینما، واکنشهای موافق و مخالفی در رسانه های داخلی به دنبال داشت و به اظهاراتی سیاسی تعبیر شد. از جمله این واکنش ها مربوط بود به روزنامه کیهان. این روزنامه در شماره اول مهرماه خود با انتشار خبر لغو پروانه ساخت "جدایی نادر از سیمین"، اصغر فرهادی را کارگردانی هتاک معرفی کرد(!) و نوشت: «يك فيلم در حال ساخت، توسط اداره كل نظارت و ارزشيابي معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي لغو مجوز شد.»


روزنامه کیهان به نقل از يك منبع موثق اضافه کرد که اين فيلم متعلق به فيلمسازي است كه در موضع گيری های اخير خود با محافل جريان برانداز همنوايی میكند.
این روزنامه در ادامه آورده است؛ كارگردان مذكور كه با امكانات صدا و سيما خودنمايي كرده و پيش از اين از سوي دولت نيز مورد پشتيباني و حمايت ويژه! قرار گرفته بود، به تازگي در تلاش است تا با ژست اپوزيسيون و بيان سخنان ساختارشكنانه، حمايت جشنواره هاي غربي و رسانه هاي ضد ايراني را نيز جلب نمايد.


به دنبال این واکنشها و بازتابها، نهایتاً اصغر فرهادی لازم دید نسبت به اظهارات خود در جشن خانه سینما توضیحاتی ارائه و آنها را تصحیح کند؛ توضیحاتی که منجر به مجوز مجدد وزارت ارشاد برای ادامه پروژه «جدایی نادر از سیمین» گردید.


وي در گفتگو با «ایسنا» پیرامون سخنان خود در جشن خانه سینما گفت به هیچ وجه بنا نداشته به جز تشکر از گروه در آن لحظه چیزی بگوید.
این کارگردان خمینی شهری افزود: «در جشن خانه سینما نوبت به جايزه کارگرداني که رسيد، دوست عزيزم آقاي سيروس الوند که ميخواستند جايزه را بدهند نقل قولي از مرحوم حاتمي کردند و گفتند اگر روزي فيلمي را ديديد که آن فيلم در تو شوق فيلم ساختن ايجاد کرد آن فيلم، فيلم خوبي است و گفت اين جايزه را به فيلمي ميدهم که وقتي آن را ديدم، احساس کردم که دلم ميخواهد فيلم بسازم».


فرهادي، يادآور شد: «در حين حرفهاي آقاي الوند با خودم اين گفتهي مرحوم حاتمي را مرور ميکردم و اينکه در طول زندگيام کدام فيلمها در من اين احساس را ايجاد کردهاند. ياد فيلم «دونده» امير نادري افتادم، ياد «مسافران» و «باشو غريبه کوچک» و همينطور «نون و گلدون» و فيلمهايي ديگر. بعد فکر کردم که چه عجيب سه نفر از سازندگان اين فيلمها در اين لحظه بيرون از مملکت هستند».


فرهادی با بیان اینکه با خاطره اين فيلمها به روي صحنه رفته، درباره سخنان خود پیرامون گلشیفته فراهانی، گفت: «با آنکه تصميمام همان تشکر از گروهم بود، فکر کردم به عنوان کارگردان فيلم حالا که از بازيگر اين فيلم صحبتي شده به لحاظ حرفهاي و اخلاقي درست نيست از او که معتقدم بازيگر توانايي است، ياد نکنم. گرچه لااقل اهالي سينما از مشکلاتي که دو سال گذشته به خاطر حضور او در فيلمام با آن مواجه شدم با خبرند».


اين كارگردان در عين حال، گفت: «خود را موظف ديدم که از او ياد کنم، صحبتم را با آرزوي بازگشت خانم فراهاني شروع کردم و خواستم شرايط به گونهاي شود که ايشان بتواند بازگردد. اسامي فيلمهاي کارگردانهايي که روزگاري آثارشان در من شوق فيلم ساختن ايجاد کرده بود دوباره به ذهنم آمد و با ياد بهرام بيضايي شروع کردم که همان روز شنيده بودم از ايران رفته است».


این فیلمساز برجسته، همچنین در ادامه به سخنانش درباره بازگشت اميرنادري به ایران اشاره کرد و گفت: «در ملاقات با او هنوز شوق ساختن بهترين فيلمهاي تاريخ سينما را در لحن و حرکت دستهايش موقع گپ زدن با او ميديدم».


فرهادی درباره جعفر پناهی هم گفت: «آرزو کردم او هم فيلم بسازد به خاطر فيلم شريف «طلاي سرخ»ش».
وی در ادامه بدون اینکه نامی از محسن مخملباف ببرد، افزود: «آرزو کردم شرايطي بشود که کارگرداني که روزگاري در اين مملکت، آثار قابل اعتنايي همچون «گبه» و «نون و گلدون» و «باي سيکلران» را ساخته همچنان ميتوانست فيلمهاي اينچنيني بسازد.»

 

فرهادی در ادامه سخنان خود را کاملا سینمایی دانسته و اضافه کرد: «منظور من از اينکه شرايطي بشود که اين سينماگران برگردند، تغيير شرايط مطابق با نگرش سياسي فلان فرد خاص نبود، من آرزو کردم آنهايي که روزگاري نشان دادهاند اهل ذوق و فرهنگ هستند، بازگردند و همانگونه فيلمها را بسازند».
کارگردان «درباره الی» معتقد است، صحبت های آن روزش بد نقل قول و تعبير شده و تصميم اتخاذ شده، پس از آن نیز ناشي از يک سوءتعبير بوده است.
وی با تاکید بر اینکه هميشه تلاش کردهقضاوتش را حتي در مورد مسايل اجتماعي به دیگران تحمیل نکند گفت: «نام بردن ازيک فيلمسازخارج از ايران معنياش تاييد ديدگاه سياسي و اعتقادي اوست».


فرهادی همچنین گفت اگر قصد بهره برداری سیاسی از تریبون یک فستیوال را داشت از جشنواره های خارجي برای ابراز نظرهاي سياسياش استفاده میکرد.
گفتنی است مدیرعامل خانه سینما اعلام کرده فیلمبرداری«جدایی نادر از سیمین» به شرطی می تواند ادامه یابد که فرهادي از تهيهكنندگي فیلم انصراف داده و تهيهكنندهي ديگری را به جای خود معرفی کند.


نائب رييس هيات مديره خانه سينما هم گفت صحبتهاي فرهادی در جشن خانه سینما، ناظر بر شخصيت فيلمسازي آن افراد بوده و نه مواضع سياسيشان.
گفتنی است ساخت فیلم تازه اصغر فرهادی با عنوان "جدایی نادر از سیمین" از پنجم شهریور ماه آغاز شده و تاکنون 20 درصد از مرحله فیلم برداری را سپری کرده است.
"جدایی نادر از سیمین" با بازی لیلا حاتمی، شهاب حسینی، پیمان معادی، ساره بیات، سارینا فرهادی، بابک کریمی، علی اصغر شهبازی، شیرین یزدان بخش، كيميا حسيني و با حضور مریلا زارعی روایت می شود. اين فيلم با فیلمنامه، تهیه کنندگی و کارگردانی اصغر فرهادی مقابل دوربین رفته است.