سالمندي مرحله ای از زندگی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را در بر مي گيرد که لازم است از طریق به کارگيري روش هاي مناسب با اختلالات و معلوليت هاي دوره سالمندي مقابله كرد يا آن را به تعويق انداخت. بدين صورت مي توان از عمر طولاني همراه با سلامت و رفاه که همواره آرزوي بشر بوده است، بهره مند شد.

ب. ف. اسکينر ، روانشناس معاصر در ارتباط با دوران سالخوردگي مي گويد: «سالخوردگي تا حدي شبيه سفر به سرزمينی ديگر است. اگر پيش از سفر به اين سرزمين خود را آماده کرده باشيد در آنجا به شما بيشتر خوش مي گذرد.»

شايد در بعضي جوامع، سالمندان را افرادي ناتوان يا حتي سربار بدانند، در صورتي که دوره سالمندي دوره خردمندي و با تجربگي و دوره انتقال تجارب زندگي به ديگران است اما براي رسيدن به سالمندي فعال و سالم بايد به بهداشت جسمي و روحی، مسائل اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و معنوي زندگي، توجه داشت. از آنجا که بسياري از بیماری ها و مشکلات دوران سالمندي ناشي از شيوه زندگي ناسالم است، بايد پايه و اساس سلامت سالمندان را با به بکارگيري روش هاي صحيح و ارتقاي کيفيت زندگي پي ريزي کرد. در عين حال با ايجاد شرايط مناسب مي توان زمينه مشارکت سالمندان را در خانواده و جامعه فراهم ساخت. پس برنامه ريزي اصولي براي حمايت از سالمندان به ويژه در جنبه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، بهداشتي و تغذيه امري ضروري است. از آنجا که یکی از مسائل مهم دوران سالمندی رعایت مسائل پزشکی و بهداشتی از جمله وضعیت تغذیه و بهداشت است، از مسوولان انتظار می رود با برپایی کارگاه های آموزشی به ویژه آموزش بیماری های دوران سالمندی، تغذیه دوران سالمندی، برپایی اردوهای تفریحی- زیارتی و... برای این قشر از جامعه به هر چه بهتر و مفیدتر سپری شدن اوقات آنها و پیشگیری از افسردگی شان کمک کنند.

 ايرانيان عهد باستان از نخستین كساني بودند که براي اداي احترام و بزرگداشت و سپاسگزاري از سالخوردگان روز مشخصي را در سال تعيين کردند که قدمت آن به 3000 سال قبل مي رسد.

امروزه نيز شيوه رفتار ایرانیان با پيران و سالخوردگان از تعالیم مکتب متعالي اسلام تاثير گرفته است. متاسفانه طي دهه هاي اخير با گسترش زندگي ماشيني در برخي از جوامع پيشرفته برخورد با سالمندان نامناسب و ناهنجار است. در اينگونه جوامع وجود سالمندان را در خانواده مزاحم مي پندارند و سعي دارند به نحوي آنان را از محيط خانه و روابط خانوادگي دور کنند و به «خانه سالمندان» بفرستند اما برخلاف آن اسلام سالمندان را بسيار محترم مي شمرد و به آنان ارج مي نهد. دین اسلام افراد را به رعايت حقوق و احترام سالمندان سفارش کرده و جامعه را به بهره گيري از دانش و اندوخته هاي تجربي آنان ترغيب مي کند.

رسول خدا (ص) در اهمیت احترام به سالمندان فرموده است: «هرکس فضيلت و مقام يک بزرگ را به خاطر سن و سالش بشناسد و او را مورد احترام قرار دهد، خدای متعال او را از هراس و نگرانی روز قيامت ايمن می دارد.»
در همین ارتباط امام سجاد (ع) نيز مي فرمايد: «حق سالخورده اين است که پيری او را حرمت بداری، او را مقدم بداری، در اختلافات، خصمانه با او روبرو نشوی، در راه رفتن بر او سبقت نگيري و پیشاپيش او راه نروی، او را نادان نشماری، اگر رفتار جاهلانه ای کرد وي را تحمل کنی، به مقتضای سوابق مسلمانی و سالمندی احترامش کنی که حق سن و سال چون حق اسلام است.

عکاس: رسول مختاری/سه راه شهید رجایی