    آهن جزء مهم در هموگلوبین گلبول قرمز خون که مسئول حمل اکسیژن به سلول های بدن است، می باشد.
    دریافت کافی آهن برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی و مقاومت بدن در برابر بیماری ها ضروری است.
    آهن توسط سلولهای مغزی برای عملکرد طبیعی در تمام سنین استفاده می شود.
    کم خونی ناشی از کمبود آهن موجب کاهش قدرت یادگیری، توان کار و افزایش ابتلا به بیماریها می گردد.
    اثرات مخرب کم خونی ناشی از فقر آهن در سالهای اول زندگی بخصوص در 2 سال اول قابل جبران نیست.
    بهترین منبع غذایی آهن جگر و پس از آن گوشت قرمز (گاو و گوسفند)، مرغ، ماکیان و ماهی است.
    حبوبات، انواع مغزها (پسته، بادام، گردو، فندق و ...) و سبزیجات برگ سبز تیره مثل جعفری،
برگه های تیره کاهو و برگ چغندر نیز از منابع خوب آهن هستند.
    آهن موجود در اسفناج به دلیل وجود اگزالات قابل جذب نیست.
    زرده تخم مرغ، انواع خشکبار مثل برگه هلو، آلو و زردآلو، توت خشک، انجیر خشک، خرما، کشمش و میوه های خشک نیز تأمین کننده آهن هستند.
    آهن در منابع غذایی به دو شکل آهن «هِم» و «غیرهِم» وجود دارد.
    آهن در منابع غذایی حیوانی به صورت هِم و غیرهِم و در منابع غذایی گیاهی به صورت غیرهِم وجود دارد.
    آهن هِم از قابلیت جذب بیشتری برخوردار است در حالی که آهن غیرهِم تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد و کمتر جذب می شود.
    ویتامین c، پروتئین های حیوانی و شدت اسیدیته معده، افزایش دهنده جذب آهن هستند.
    ویتامین c یا اسکوربیک اسید قوی ترین افزایش دهنده جذب آهن است.
    مرکبات و سبزیجات تازه، سرشار از ویتامین c هستند.
    مصرف مرکبات و سبزیجات همراه منابع غذایی آهن دار موجب جذب بیشتر آهن می گردد.
    گوشت گاو، گوسفند، مرغ و ماهی، جذب آهن را افزایش می دهند.
    اضافه کردن مقداری گوشت به غذاهای گیاهی جذب آهن را افزایش می دهد.
    کمبود ترشح اسید معده یا مصرف بی رویه مواد قلیایی مانند آنتی اسیدها باعث کاهش جذب آهن می گردند.
    چای،فیتات و کلسیم کاهش دهنده جذب آهن هستند.
    تانن موجود در چای از جذب آهن جلوگیری می کند.
    بهتر است چای یک ساعت قبل و 2 ساعت بعد از غذا صرف گردد تا جذب آهن کاهش نیابد.
    زمانی که نان به صورت تخمیرنشده مصرف شود فیتات موجود در آن مانع جذب آهن می شود.
    یکی از دلایل مهم کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در کشور ما مصرف نان هایی است که با خمیر ورنیامده تهیه شده اند.
    در صورتیکه از جوش شیرین به جای خمیرمایه در پخت نان استفاده شود به علت ورنیامدن خمیر نان و وجود اسیدفیتیک در نان، جذب آهن مختل می شود.
    اگر همراه غذا شیر مصرف شود، کلسیم موجود در آن می تواند از جذب آهن غذا جلوگیری کند.
    مصرف ماست همراه با غذا مانعی ندارد زیرا ماست حاوی اسیدلاکتیک است و اسیدلاکتیک خود به جذب آهن غذا کمک می کند.
    نیاز بدن به آهن در بارداری و رشد (کودکی و نوجوانی) افزایش می یابد.
    خونریزی شدید در دوران قاعدگی، زخم معده، زخم اثنی عشر، بواسیر و خونریزی مکرر بینی در کودکان موجب کم خونی فقر آهن می گردد.
    ابتلا به آلودگی های انگلی (کرم قلابدار و ژیاردیا) و بیماریهای عفونی مثل اسهال و عفونت های تنفسی به علت بی اشتهایی و کم شدن جذب، موجب کمبود آهن می گردد.
    زنان و دختران ورزشکار به خصوص آنهایی که در دو میدانی و ورزش های استقامتی فعالیت
می کنند، در صورت عدم مصرف مکمل آهن یا عدم استفاده از منابع غذایی غنی از آهن در
دوره هایی از تمرینات خود با کمبود آهن مواجه خواهند شد.
    کودکان، نوجوانان و زنان سنین باروری به ویژه زنان باردار در معرض خطر کمبود آهن و کم خونی قرار دارند.
    کودکانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند بیشتر در معرض خطر کم خونی فقر آهن قرار دارند چون آهن شیر مادر بهتر از سایر شیرها جذب می شود.
    کم خونی فقر آهن در دو سال اول زندگی، اثرات غیرقابل جبرانی بر رشد و تکامل مغزی کودک دارد.
    کودکانی که برای مدت طولانی با شیر خشک تغذیه می شوند بیشتر در معرض کمبود آهن هستند.
    دختران و پسران نوجوان به علت جهش رشد نوجوانی، افزایش توده عضلانی بدن، افزایش در حجم سلول های قرمز خون به آهن بیشتری نیاز دارند، اما در دختران نوجوان به علت نیاز به جبران آهن رفته در سیکل ماهانه نیاز به آهن افزایش می یابد.
    افزایش نیاز به آهن همراه با دریافت کم آهن غذایی، دختران نوجوان را در معرض خطر کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن قرار می دهد.
    مصرف بی رویه فست فود ها به این دلیل که آهن کافی ندارند، کودکان و نوجوانان را در معرض خطر کمبود آهن قرار می دهد.
    مصرف ناکافی سبزی ها و میوه ها در دوران نوجوانی بعلت کمبود دریافت ویتامین c که افزایش دهنده جذب آهن غذاست خطر کمبود آهن را افزایش می دهد.
    در دوران بارداری به علت رشد جفت، جنین و افزایش حجم خون مادر، نیاز به آهن افزایش
می یابد.
    بارداری های مکرر به خصوص با فاصله کم موجب تخلیه ذخائر آهن بدن مادر می شود.
    دخیره آهن بدن برای تأمین نیازهای فیزیولوژیکی دوران بارداری کافی نیست. بنابراین لازم است برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن از پایان 4 ماهگی بارداری تا 3 ماه پس از زایمان روزانه مکمل آهن استفاده شود.
    اختلال در تکامل گفتاری، کاهش ضریب هوشی، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت ها از عوارض کم خونی فقر آهن هستند.
    افزایش خطر مرگ و میر مادر به هنگام زایمان، افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن، نارس و سقط جنین از عوارض کم خونی فقر آهن هستند.
    تغییرات رفتاری (بی تفاوتی، خستگی و بی حسی و گوشه گیری، عدم فعالیت و تحرک بدنی در کودکان و نوجوانان) از عوارض کم خونی فقر آهن است.
    رنگ پریدگی دائمی مخاط داخل لب و پلک چشم و زبان که به رنگ صورتی کمرنگ خواهد بود، خستگی زودرس، سیاهی رفتن چشم، بی تفاوتی، سرگیجه، سردرد، بی اشتهایی، حالت تهوع، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها از علائم کم خونی فقر آهن هستند.
    در مراحل پیشرفته تر کم خونی تنگی نفس همراه با تپش قلب و تورم قوزک پا مشاهده می شود.
    در افراد کم خون زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم کم رنگ تر از حد طبیعی است.
    در کم خونی های شدید باعث گود شدن روی ناخن (قاشقی شدن) می شود.
    در مواردی که فرد دچار کمبود آهن است و ذخائر آهن بدن کاهش یافته است احساس ضعف و خستگی زودرس و عدم تمرکز حواس قبل از کم رنگ شدن زبان و مخاط داخل لب ها و پلک چشم بروز می کند.
    افرادی که علائم و نشانه های کمبود آهن و کم خونی دارند جهت تشخیص و درمان بایستی به پزشک مراجعه نمایند.
    مصرف گوشت قرمز، مرغ، ماهی، عدس و لوبیا از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن پیشگیری
می کند.
    مصرف سبزی خوردن یا سالاد (گوجه فرنگی، کاهو، خیار، پیاز، فلفل سبز دلمه ای) همراه با غذا موجب پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن می گردد.
    مصرف میوه ها به خصوص مرکبات که حاوی ویتامین  c هستند بعد از غذا موجب پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن می گردند.
    اضافه کردن مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی به جذب آهن از منابع غذایی گیاهی کمک
می کند.
    سویا منبع خوبی از آهن (البته از نوع گیاهی) است در صورتی که مقدار کمی گوشت به آن اضافه شود، جذب آهن آن افزایش می یابد.
    مصرف توت خشک، انجیر خشک، کشمش، خرما، پسته، بادام، فندق، گردو که منابع خوب آهن هستند به عنوان میان وعده در کودکان و نوجوانان، از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن پیشگیری می کند.
    مصرف نان هایی که از خمیر ورآمده و کاملاً تخمیرشده تهیه شده است از کمبود آهن پیشگیری می کنند.
    جهت پیشگیری از کم خونی فقر آهن، دانش آموزان دختر دوره ی اول متوسطه، بایستی یک عدد قرص آهن (فروزسولفات یا فروزفومارات یا فرفولیک) یک بار در هفته به مدت 12 هفته متوالی (3 ماه) در سال تحصیلی مصرف کنند.
    جهت پیشگیری از کم خونی فقر آهن، دانش آموزان دختر دوره ی دوم متوسطه، بایستی یک عدد قرص آهن (فروزسولفات یا فروزفومارات یا فرفولیک) یک بار در هفته به مدت 16 هفته متوالی (4 ماه) در سال تحصیلی مصرف کنند.
    هیچگاه مصرف قرص آهن به دلیل وجود عوارض احتمالی (تهوع، استفراغ، یبوست، درد شکم، مدفوع تیره رنگ) نباید قطع شود چون این عوارض معمولاً پس از چند روز بهبود می یابند.
    افرادی که مشکوک به کم خونی یا دارای علائم و نشانه های آن هستند بایستی جهت تشخیص و درمان لازم، به پزشک مراجعه نمایند.
    جهت پیشگیری از کم خونی فقر آهن در کودکان 2 تا 6 سال، حدود 30 قطره سولفات فرو یا دو قاشق cc5/1 شربت آهن، یک بار در هفته، 3 ماه متوالی در یک سال مصرف گردد.
    جهت پیشگیری از کم خونی فقر آهن در کودکان 6 تا 24 ماهه، حدود 15 قطره آهن یا یک قاشق cc5/1 شربت آهن، هر روز از 6 ماهگی تا 24 ماهگی مصرف نمایند.
    مصرف قرص های آهن، شربت آهن و قطره آهن پیشگفت تنها برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن است نه درمان آن و در صورت داشتن علائم و نشانه های کم خونی، جهت تشخیص و درمان لازم بایستی به پزشک مراجعه نمود.