در دنیای امروز به عنوان بزرگترین اپیدمی یا بیماری فراگیر قرن از آن یاد می شود. در وصف عوارض آن همین بس که از مهم ترین علل نابینایی، سکته ها و نارسایی کلیه است.تغییر سبک زندگی، بی تحرکی، پرخوری، فشارهای روحی، مصرف غذاهای چرب و پرکالری، ورزش نکردن و حذف گروههای غذای مفید از برنامه غذایی از عوامل ابتلا به آن است.
صحبت از دیابت یا همان بیماری خاموش است؛ خاموش زیرا شایع ترین علامتش بی علامتی است تا جایی که محمد علوی نیا رییس اداره غدد و متابولیک وزارت بهداشت معتقد است نیمی از بیماران هنگامی که دچار عوارض دیررس دیابت می شوند به وجود بیماری پی می برند. چندی قبل دکتر طیفوری ریس خیریه دیابت اصفهان در همایش خیرین سلامت، از اصفهان و یزد به عنوان دو نقطه ای که بالاترین آمار دیابت را در کشور دارند نام برد. (اصفهان زیبا شماره 1946) هر چند ساسان حقیقی مسئول قسمت پژوهش مرکز دیابت "صدیقه طاهره (س)" در گفت و گو با همشهری اذعان داشت استان اصفهان تفاوت بارزی با استانهای دیگر ندارد و حتی نسبت به یزد از وضعیت به مراتب بهتری برخوردار است. (همشهری 14 آبان ماه 92). اما نکته مهم تر از  این آمار و ارقام این است که یقینا دیابت در شهر ما نیز مانند بقیه کشور در حال افزایش است و این واقعيت، تدبیر و برنامه ریزی هر چه بیشتر مسئولان را می طلبد. به دلیل اهمیت این بیماری در این گزارش سعی نموده ایم پیگیر شرایط این بیماران در شهر باشیم.

شیوع دیابت در خمینی شهر هم سطح استان است
دکتر هما کرباسی متخصص بیماریهای داخلی آمار دیابت در خمینی شهر را همسطح استان برمی شمرد و می گوید: طبق آمار رسمی شیوع دیابت در شهرستان در جمعیت بالای 30 سال 3 الی 4 درصد است در حالی که اگر بیمارانی که از بیماری خود اطلاع ندارند و یا در مراکز رسمی پرونده ندارند را به این آمار اضافه کنیم به جرات میتوان گفت آمار دیابت در خمینی شهر همطراز استان یعنی8 الی 10 درصد خواهد بود.

معرفی هر چه بهتر مرکز دیابت شبکه بهداشت شهرستان

بیماری قند بیمار مزمنی است که تا پایان عمر بیمار برای کنترل نیاز به پیگیری و آموزش دارد و در این مجموعه، درمان ما نتوانسته منظم و با برنامه به بیماران خدمت دهد. بسیاری از بیماران در هیچ جا پرونده ندارند و برای بیماری شان هر وقت به هر پزشکی که دوست داشته باشند مراجعه می کنند. وی به عنوان یکی از پزشکان درمانگاه دیابت شبکه بهداشت تصریح می کند: در این درمانگاه بهترین کادر درمانی شامل روانشناس، متخصص تغذیه، دیابت، پرستار دوره دیده و... به بیماران بهترین خدمات را ارائه می دهند، برای بیماران پرونده تشکیل داده می شود و اگر بیماری به هر دلیلی به موقع مراجعه نکند درمانگاه پیگیر است، چیزی که در درمان بیماری بهشدت  به آن نیاز است و بیماران حتی در بخش خصوصی با بالاترین هزینه ها نیز از آن محروم می مانند. پزشک درمانگاه دیابت می گوید: این خدمات حتی برای بیمارانی که هیچ گونه بیمه ای ندارند نیز با هزینه های دولتی در این مرکز ارائه می شود. در درمانگاه شهرستان همزمان با بقیه کشور طرح غربالگری به طور رایگان و یا هزینه های دولتی در حال انجام است. کرباسی می گوید: نیاز است که رسانه ها هر چه بهتر این درمانگاه و خدماتش و طرح غربالگری را به مردم معرفی نمایند.

بیش از پنجاه درصد از بیماران دیالیزی دیابت داشته اند
عوارض قند یکی و دو تا نیست، منتهی برخی از این عوارض دیر بروز می کنند و همین امر موجب می شود بسیاری از بیماران بیماریشان را جدی نگیرند و به یکی از این عوارض دیررس مبتلا شوند. مسئول خیریه بقیه اله در گفتگو با فرصت خاطرنشان می کند که بیش از 50 در صد افراد دیالیزی که به خیریه مراجعه می کنند دیابت داشته اند و از آن مهم تر از بیماری خود اطلاع داشته اند اما با صحیح کنترل نکردن آن اکنون با نارسایی کلیه مواجه شده اند. مسئول خیریه تعداد مردانی را که در اثر بیماری قند به نارسایی کلیه مبتلا شده اند را بسیار بیشتر از  زنان  ذکر کرده و دلیل آن را  این دانست که مردان کمتر به سلامت خود اهمیت می دهند.

من یک دیابتی هستم مثل شما
"من یک دیابتی هستم مثل شما پس تبعیض قائل نشوید." یکی از شعارهای امسال روز دیابت بود. شعارهایی که نشان دهنده رنجی است که بیماران از ناآگاهی مردم می برند. در این گزارش با هر پزشکی که صحبت می کردی به انواع رفتارهای نادرست اشاره می کرد، یکی از پنهان کاری خانواده بیمار دیابتی در ازدواج و دیگری از رفتارهای تمسخرآمیز و همراه با ترحم مربیان و دانش آموزان با دانش آموز بیمار در مدرسه حرف می زد.
 بنی هاشمی یکی از خاطرات خود را در این مورد این گونه بیان می کند: دختر یکی از نزدیکان ما در سن 7 سالگی مبتلا به دیابت شد (دیابت نوع یک) و این خانواده مجبور شدند برای فرار از رفتارهای ترحم آمیز مربیان مدرسه و کنجکاوی ها و دلسوزی های بی مورد دوستان و آشنایان محل زندگی خود را ابتدا به اصفهان و در نهایت به تهران تغییر دهند.
بنی هاشمی تصریح می کند: شاید رسانه ها و ما پزشکان از دیابت غولی ساخته ایم که مردم را ترسانده در حالی که اگر دیابت به خوبی کنترل شود مبتلایان مانند بقیه مردم می تواند زندگی عادی داشته باشد. دکتر صادقی اما با بیان خاطرات خود موضوع را از زاویه دیگری نگاه می کند و می گوید: یکی از بیماران (مبتلا به دیابت اول) من زمانی که قصد ازدواج داشت، پرسید که باید بیماری خود را به همسرم بگویم یا نه؟ من گفتم بله صددرصد، مدتی بعد با همسرش برای مشاوره پیش من آمدند و من بیماری قند را برای همسرش تشریح کردم و اکنون آن بیمار همراه با فرزند و همسرش زندگی عادی و خوبی دارد.

باورهای غلط در درمان دیابت
در بین بیماران دیابتی درمان با باورهای غلطی آمیخته شده است که از جمله آن ها می توان به مواردی اشاره کرد که خوردن نان خشک و سوخاری را برای بیماران دیابتی مناسب می داند یا برای کنترل بیماری به خوردن ترشی و سرکه سیب سفارش می شود. دکتر بنی هاشمی این باورها را بسیار مضر می داند و می گوید: این باورها منجر به رفتارهای غلط می شوند و این امر می تواند به درمان و روند کنترل بیماری آسیب بزند.

 سخن پایانی
آنچه از مجموعه گفتگوهای انجام شده در این گزارش با پزشکان بر می آید این است که جامعه برای مقابله با بیماری قند و گریز از عواقب آن وزندگی با بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارد که متولیان بهداشت و درمان و فعالان حوزه بهداشت و درمان و سازمان های مردم نهاد در اجرای آننقش اساسی را بازی می کنند. در مطلب جداگانه ای در همین شماره به ضرورت تشکیل یک سازمان مردم نهاد برای بیماران دیابتی پرداخته ایم.

منابع: هفته نامه سلامت، روزنامه همشهری، خبرنامه بیماریهای غیر واگیر.