کودکان مشابه بقیه افراد هستند: آنها ممکن است بعضی مواقع حرفهای دیگران را گوش ندهند. کودک سعی می کند با گوش نکردن به حرف های دیگران، جلب توجه کند؛ اما اگر کودک بتواند هنر حرف شنوی را به خوبی یاد بگیرد کمک می کند در آینده بیشتر به علائم هشدار توجه کند؛ با شما و معلمانش و سایر بزرگترهایی که از او انتظار می رود تا به آنها احترام بگذارد بهتر کنار بیاید؛ و دوستان بهتری پیدا کند.

روشهای ساده ای وجود دارند که اگر به طور مداوم از آنها استفاده شود کودک مهارتهای لازم برای «شنونده خوب» شدن را فرا می گیرد. در این جا به مواردی چند از آنها اشاره کرده ام.

1-    انتظاراتتان را به طور روشن و واضح بیان کنید. حد و مرز مشخص به کودک می گوید دقیقاً چگونه باید رفتار کند. مثلاً به جای اینکه بگویید «اتاقت را مرتب کن» بهتر است به مورد مشخصی اشاره کنید. یعنی بگویید کتاب ها را در قفسه آبی، و اسباب بازی ها را در قفسه پایینی بگذار. هر قدر پیام شما واضح تر باشد، پذیرفتن آن برای کودک آسانتر است.

2-    در بسیاری موارد می توانید به فرزندتان فرصت یک انتخاب محدود شده بدهید تا خودش تصمیم بگیرد چگونه دستورات شما را انجام دهد. به طور نمونه به او بگویید «می خواهی نیم ساعت صبح، نیم ساعت بعد از ظهر ریاضی تمرین کنی؟ یا یک ساعت صبح؟»

3-    بچه ها بیشتر پذیرای پیامهای مثبت هستند تا منفی. دستورات منفی مثل نرو، نریز، نکن به کودک می گوید چه چیزی قابل قبول نیست، اما رفتاری که از او انتظار می رود را بیان نمی کند. بهتر است بگویی اگر اسباب بازی ها و لباسهایت منظم باشد اتاقت خیلی قشنگ می شود.

4-    برای بیان علت قوانین از توضیحات طولانی، که بچه ها را خسته می کند، استفاده نکنید. بلکه به طور خلاصه، دلیل یک دستور را بیان کنید. مثلاً: «دیگران را نزن! چون بدنشان درد می گیرد» یا «وقتی اسباب بازی را از دست بچه های دیگر می گیری، آنها ناراحت می شوند، چون هنوز بازیشان تمام نشده است.»

5-    هر گاه رفتار کودکی را محدود کردید، سعی کنید به یک فعالیت قابل قبول دیگر اشاره کنید. از این طریق فرزندتان حس نمی کند کسی اختیارش را سلب کرده است و احساس محرومیت هم نمی کند. بنابراین می توانید بگویید: «پسرم نمی توانی قبل از شام شکلات بخوری، اما بعد از شام می توانی بستنی و شکلات مورد علاقه ات را بخوری» با پیشنهادی دیگر کودک در می یابد که احساس او را درک کرده اید.

6-    تعیین حد و مرز برای کودکان، هنگامی مؤثر است که این قوانین ثابت باشند. مثلاً اگر ساعت خواب، یک شب هشت و شب دیگر هشت و نیم و شب بعد نه باشد، به جای همراهی، کودک در این برنامه مقاومت خواهد کرد. اهمیت چنین روشی در این است که قوانین مهم و روزمره خانواده باید هر روز به موقع اجرا شوند تا تأثیر گذار گردند.

7-    رفتار ناپسند کودک را تذکر دهید. بدرفتاری کودک هر چه باشد برای او روشن کنید که رفتارش را ناپسند می دانید و آن را قبول ندارید. بنابراین به جای اینکه بگویید «پسر بد» یعنی خودت را قبول نداریم، بگویید «کتک کاری نکن» یعنی رفتارت را دوست نداریم.

8-    فرزند خود را به سمت رفتار پسندیده هدایت کنید:

-        اگر او به چیزی دست می زند که نباید بزند، به او بفمانید که دقیقاً چه چیزهایی را می تواند لمس کند یا بردارد.

-        اگر او روی مبل بالا و پایین می پرد، به جای اینکه او را سرزنش کنید، جایی را که می تواند جست و خیز کند به او نشان دهید.

-        اگر روی دیوار رنگ آمیزی می کند، برایش توضیح دهید که چطور می تواند از مداد رنگی به درستی استفاده کند.

-        اگر فرزند خردسالتان روی میز ایستاده و می خواهید او را پایین بیاورید، به او بگویید «اجازه نداری روی میز بایستی، خودت پایین می آیی یا من کمکت کنم؟» در این صورت شما به نوعی ناتوانی های او را مهار می کنید تا اعتماد به نفس از شما به فرزندتان منتقل شود.

-        اگر فرزند شما در حضور دیگران رفتاری انجام دهد که باعث خجالت شما می شود، در این زمان اگر به او بگویید «ساکت بنشین» معمولاً رفتارش بهبود نمی یابد بهتر است انتظارات خودتان را از رفتارش بیان کنید به عنوان مثال «وقتی فردا به جشن تولد می رویم، از تو انتظار دارم شلوغ نکنی و هنگامی که دوستت کادوهایش را باز می کند، بنشینی و تماشا کنی.»