صیفی کاری شاید به نظر یک شغل سنتی نیاید اما در شهر ما حالا سنتی شده است چرا که حدود 40 سال پیش بود که تمامی زمین های کشاورزی دهنو، خوشاب، باغ و برج، زمین های اطراف خیابان شریعتی کنونی و بسیاری از زمین های کشاورزی دیگر، زیر کشت صیفی جاتی مثل خربزه، هندوانه، طالبی، گرمک و انواع گیاهان دیگر مثل پنبه بود ولی اکنون به یُمن وجود پالایشگاه، پتروشیمی و ... تمامی این کشت ها به علت آلودگیالایشگاه، پتروشیمی و ... تمامی این کشت ها به علت آلودگی های به وجود آمده به فراموشی سپرده شده و به تاریخ پیوسته است.

حاج مصطفی حاج حیدری معروف به مصطفی عبدل حسین 75 ساله از کشاورزان و صیفی کاران قدیمی است که با وی گفتگویی ترتیب داده ایم.

از کشت و کارتان بگویید؟
قبلا کاشت ما بیشتر هندوانه، خربزه، طالبی، خیار، گرمک و ... بود.

در حال حاضر چه می کارید؟
 گندم، جو، چغندر، شلغم، گوجه و بادمجان و...

چرا دیگر محصولات سابق را نمی کارید؟
به عمل نمی آید، تخمش بعد از کشت از بین می رود.

علتش چیست؟
درست است کم آبی موجب از بین رفتن و به عمل نیامدن خیلی از محصولات کشاورزی شده ولی عامل اصلی از بین رفتن آن آلودگی هوایی است که به خاطر وجود صنایعی مثل پالایشگاه پتروشیمی و از این قبیل صنعت ها به وجود آمده است.

شما علت کمبود آب را چه می دانید؟
 می گویند زمین گرم شده، از بارندگی هم که چندان خبری نیست.از نظر من همین آلودگی های به وجود آمده توسط صنایع روی میزان بارندگی و گرمای زمین هم اثر می گذارد حتی به نظر من بستن رودخانه زاینده رود هم همانطور که بر روی آب چاه ها اثر گذاشته و آب های زیرزمینی دیگر تقویت نمی شود، بر روی باران زایی ابرها هم تاثیرگذار است.

جزییات کشت صیفی جات در قدیم را برایمان بگویید؟
زمینی را که می خواستیم بکاریم اول کودپاشی می کردیم.

از چه کودی استفاده می کردید؟
 آن زمان از کودهای شیمیایی و این ها خبری نبود، کودها یا حیوانی بود یا انسانی.

خوب ادامه بدهید؟
بعد از چند روز مِلک مورد نظر را بیل خیش می زدیم.

خیش یعنی چه؟
کندن و زیر و رو کردن زمین با بیل را خیش می گویند که طول زمان آن بستگی به مساحت زمین داشت مثلا 4 نفر کارگر یک زمین 350 متری را 3 تا 5 روز خیش می زدند، می کوبیدند و صافش می کردند تا آماده کشت گردد.

نوع آماده کردن زمین فرق می کرد؟
بله بستگی به نوع محصول آماده می شد مثلا برای صیفی جات جوی و پشته درست می کردیم.

به چه نوع زمینی پشته می گویند؟
زمین به صورت جوی های یک اندازه به فاصله تقریبا نیم متر کنده می شودکه به این فاصله پشته می گویند.

و بعد؟
 بعد از آماده شدن زمین در دو طرف پشته ها و بالای جوی، تخم خربزه و هندوانه و ... کشت و آبیاری می شد تا زمان برداشت.

کیفیت محصولات چگونه بود؟
بسیار عالی بود، به خصوص خربزه های دهنو بسیار معروف و خوب بود و طعمش نظیر نداشت.

اشاره کردید که از مواد شیمیایی خبری نبود، برای سم پاشی از چه ماده ای استفاده می کردید؟
 آن روز ها همه چیز طبیعی بود حتی سَم. خرده تنباکو را می کوبیدیم و می جوشاندیم سپس آب این جوشانده را به درختان و محصولات دیگر می پاشیدیم تا سن (نوعی آفت کشاورزی) و ملخ ها که آن وقت زیاد بودند را از بین ببرد.

اثر هم داشت؟
 بله، به طوری که وقتی می زدیم مثل ریگ ملخ روی زمین می ریخت.
ولی الان نمی دانم چه شده که خود تنباکو با وجود سم پاشی هایی که می شود پر از شفته و سن می شود.

به غیر از صیفی جاتی که دیگر عمل نمی آید، آیا محصول دیگری هم قربانی صنعت شد؟
بله زمانی تمامی باغات دارای درختان گردو و بادام فراوان بود به طوری که از یک درخت بادام چند کیلو بادام به دست می آمد ولی در حال حاضر درخت گردو و بادام نمانده شاید در چندین جریب باغ و زمین یک درخت باشد که آن هم محصول چندانی نمی دهد.

کمی از خودتان بگویید. چند فرزند دارید؟
3 تا ، یک دختر دارم و 2 پسر.

پسرهایتان شغل شما را ادامه داده اند؟
بله یکی در گاوداری و دیگری هم در کشاورزی.

از چند سالگی کارکرده اید؟
 از 8 سالگی خشت کشی می کردم و در 10 سالگی به دنبال کشاورزی رفتم.

از شغلتان راضی بوده اید؟
کار پر مشقت و کم در آمدی بود ولی راضی بودم خدا را شکر.

و حرف دلتان؟
تقریبا از کار افتاده شده ام، ریه و قلبم خراب است، پاهایم هم درد می کند و نمی توانم خوب راه بروم ولی بیکار نشستن را هم دوست ندارم، انسان به کار و فعالیت زنده است. "لیس للانسان الا ما سعی."
با تشکر از آقایان حاج غلام ماهوش محمدی و عباسعلی داورپناه که ما را در تهیه این گزارش یاری نمودند.