دباغان و مشک سازان

ارسال در در شهر

شایسته است که محتسب مردی ثقه و آشنا به کار دباغی بر دباغان برگمارد و آنان را به خدای بزرگ سوگند دهد که پوست را با آرد گندم و نخاله دباغت نکنند و استر اسقاط (1) همان پوستی را به کار برند که در رویه آنها مصرف می کنند.  نباید که پوست بز را جز به قرظ یمانی(2) دباغت کنند و باید صمغ را هم وزن پوست بگیرند. زیرا چنان که اشاره کرده ایم وزن صد پوست کوچک چهار رطل مصری و وزن صد پوست بزرگ در حدود شصت رطل است و هر چه افزونتر باشد بر صمغ نیز باید افزود مگر آنکه بر حسب شماره پوستها باشد. ترتیب دباغت این است که هر دسته را در حوض آب همراه با صمغ یمانی معتدل سه روز می خیسانند. آنگاه به حوض دیگر که به همان اندازه صمغ داشته باشد می برند و چهار بار پیاپی چنین می کنند تا پیه و چربی آن تمیز شود و گاه به تقلب سه بار می کنند و در بار سوم مازو(3) می زنند که به پوست زیانبخش است و آن را تباه می کند و نشانه پوست تقلبی این است که در برابر آفتاب سیاه می شود. دباغت در تابستان بهتر از زمستان است و به کار بردن مازو و قرظ مصری پوست را معیوب می-کند و در حوضی که دویست عدد پوست انداخته باشند حداقل دو تن باید کار کنند. در پوست گاو نیز نباید که میته را به دباغت شده بیامیزند.
مشک سازان باید فقط پوست تذکیه شده به کار برند و پوست میته مصرف نکنند و کسانی که بنا به سفارش ایشان مشک می سازند باید روش تهیه را بدانند و همه وسایل لازم را داشته باشند و محتسب باید غفلتاً دکانهای ایشان را بازرسی کنند. مشکی که از پوست ذبیحه می-سازند درخشان و زرد می نماید اما آنچه از پوست میته باشد مایل به سیاه است و از بوی و زبری نیز می توان شناخت و در پوست میته به ناچار اندکی از موها می ماند زیرا نمی توانند به هنگام تهیه مشک همه موها را با استره(4) بپیرایند و نیز پوست میته پس از خشک شدن شکاف می-خورد.
محتسب باید مراقبت کند که مشک های بزرگ را از سه تکه و متوسط را از دو تکه و کوچک را از یک تکه بسازند و تکه ها ستبر و سالم و بی-وصله باشد و هر که خلاف کند تأدیب و تعزیرش کند.
1- لباس بی ارزش
2- اقاقیا
3- میوه نوعی درخت
4- وسیله ای برای تراشیدن مو