تخت کشی

ارسال در در شهر

گیوه نوعی پاپوش که هم بادوام است و هم کفشی مناسب بخصوص در تابستان که در دورانی نه چندان دورخواهان زیادی داشت هر چند هنوز هم هستند مردانی که گیوه به پا می کنند و زنانی که گیوه «می چینند» و استادانی که تخت «می کشند»هنر تخت کشی: هر چند استادان تخت کش به انگشتان دست رسیده اند از اما همچنین تعداد اندک هنوز به همان خوبی روزهای رونق، ماهرانه تخت «می کشند» و به قول یکی از آنها نان بخور و نمیر از آن در می آورند پای صحبت و کارش می نشینیم.


لطفاً خودتان را معرفی کنید:
کریم حاج حیدری، 83 سال سن دارم


از خودتان بگویید:

7-6 ساله بودم که مادرم مرا پیش دائیم سید حسین که استاد تخت کشی بود برد تاهنر تخت کشی را بیاموزم، 7 سال پیش او شاگردی کردم تا استاد شدم. سید حسین کمکم کرد تا توانستم برای خودم دکان بزنم و مشغول کار شوم. در گذشته که اکثراً گیوه به پا بودن کار ماهم سکه بود. روزی یک جفت تخت را می کشیدم ولی الآن بازار ندارد (و با خنده ادامه می دهد) من هم توان سابق را ندارم، هفته ای یک جفت تخت آن هم به زور می کشم.

takht keshi 2
غیر از تخت کشی به چه شغل دیگری علاقه داشته و یا دارید؟
خیلی دوست داشتم درس بخوانم، در آن زمان بیشتر بچه ها به مکتب خانه می رفتند ولی پدرم مرا با خودش به صحرا و رعیتی برد. رعیتی را هم دوست داشتم، 20 سالی هم که کار ما اصلاً بازار نداشت عملگی و کارگری کردم.


مواد اولیه تخت چیست؟
پارچه های کهنه نخی که بیشتر از لحافهای کهنه است، پرک نخ پنبه ای (نوعی نخ که از کلوزه بدست می آید)، چرم، پوست گاو، پوست شتر.


از مراحل ساخت تخت گیوه برایمان بگویید:
پوست گاو که برای جلوه پنجه پا استفاده می کنیم و قبلاً نمک زده ایم را به مدت یک ساعت در آب خیس می کنیم پوست شتر برای کفی و مغز تخت به کار می رود چون ضخیم تر است 2 ساعت خیس می کنیم.پارچه های کهنه را به صورت باریکه می بریم. پوستها که خوب خیس خورده اند را به وسیله ابزار به صورت باریکه (نخ مانند) در می آوریم، بعد کهنه های کوبیده شده را به وسیله برگه (نوعی درفش) که خوب داغ شده است سوراخ کرده و با باریکه های پوست به هم می دوزیم و ما بینش هم از پوست شتر که باریک کرده ایم استفاده می کنیم، دور تا دور تخت را به وسیله نخ پرک، پرکش می کنیم (می دوزیم) بوسیله پی گوسفند چرب و براقش می کنیم و به دست مشتری می دهیم.


(این پارچه های نخی را از کجا تأمین می کنید؟
بیشتر از لحاف کهنه ای مردم که خریداری می کنیم، پارچه های محکمش را جدا کرده، باریک می کنیم، کنار هم و روی هم تا می زنیم و در عین حال می کوبیم، آن نقدر می کوبیم که به هم بچسبد و لایه ای محکم شود، از این لایه پارچه ای تعداد زیادی درست می کنیم.

takht keshi 3
این لایه های چند سانتی متری است؟
مستطیل هایی با عرض تقریبی 3 و طول 7 سانتی متر


خوب مرحله بعد؟
پوستها که خوب خیس خورده اند ...)


آیا از شغلتان راضی هستید؟
خوب قبلاً بازار بهتری داشت ولی حالا خیلی از زنانی که گیوه می چیدند یا خیلی پیر و فرتوت شده اند و نمی توانند کار کنند و یا دیگر علاقه ای به این کار ندارند و برایشان صرف نمی کند طبعاً این روی بازار ما اثر سوء می گذارد ولی باز هم خدا شکر نانی در می آید.


آیا این حرفه را به فرزندتان آموخته اید؟
قبلاً که نه، بچه ها دنبال درس و کار ودشان رفتند حالا هم که تمایلی به آموختن ندارند وقتی می شود با پرداخت مبلغ اندک کفش بازاری خرید دیگر کسی نمی آید خودش را به زحمت و رنج بیاندازد و تخت و گیوه ای درست کند که بازار و خریدار هم نداشته باشد.
بر می گردیم به گذشته، آقا کریم 8-7 ساله می خواهد برای آینده اش شغلی انتخاب کند فکر می کنید اگر تخت کش نمی شدید چه کاره می شدید؟
 با خنده می گوید: اگر درس خوانده بودم حتماً پروفسور می شدم.