این جملات خانم سرخی و خانم عتبه است که برای آموزش در زمینه پسماندهای شهری درب خانه به خانه این شهر را می زنند و خانه هایی را که آموزش می دهند بر دیوارشان می نویسند:"آ-د-ب" یعنی "آموزش دیده بازیافت" و مسلما آنهایی که آموزش ندیده اند می شوند: "آ-ن-ب". به آن هایی که هستند بروشورهای آموزشی می دهند و برای آن هایی هم که نیستند از لای درب بروشور را به داخل منزل می اندازند.

یک روز با آن ها در منطقه چهار و در امتداد کانال آب همراه شدم. یعنی یک روز که نه! حدود یک ساعت و نیم. هوا هم خیلی سرد بود و حتی شهروندانی که بیرون می آمدند آن قدر سردشان بود که سریع می خواستند توضیحات را بشنوند و برود داخل خانه های گرمشان!
به سراغ خانم سرخی می روم.در حال توضیح برای یک خانم خانه دار است: چون شما در منطقه زوج هستید لطفا زباله های خود را روزهای زوج هر ماه راس ساعت 9 شب بیرون بگذارید و به غیر از این ساعت بیرون نگذارید چون علاوه بر گربه ها که آماده پاره کردن این پلاستیک های زباله هستند، موش و سوسک و هزار و یک مشکل بهداشتی دیگر هم در کار است. شهرداری هم برای مقابله با شهروندانی که زباله های خود را بدون رعایت زمان اعلام شده درب خانه یا مغازه و ... می گذارند متوسل به قانون شده است. کدام قانون؟! قانون مدیریت پسماند. کدام ماده؟! ماده 16!
بعد یک بروشور دست آن خانم می دهد که در آن با شکل توضیح داده شده که بازیافت ها چه هستند و ادامه می دهد: "زباله هاتان را تا می شود داخل کیسه زباله سیاه نریزید و از پلاستیک های رنگی استفاده کنید (چون زودتر تجزیه می شود) و بگذارید دم در. اگر انتقادی یا پیشنهادی داشتید با این شماره ای که برایتان می نویسم تماس بگیرید."
بعد یک شماره برایش می نویسد و باز می گوید: :می دانید انواع بازیافت چیست؟" آن خانم هم که اطلاعات نسبی دارد می گوید: بله! ولی خانم سرخی حسب وظیفه به بروشور اشاره می کند و توضیح می دهد: "فلز، شیشه، پلاستیک، لاک و کاغذ بازیافت های شما را تشکیل می دهد. در ضمن نبایستی سرنگ، اشیای نوک تیز و برنده و پسماندهای ویژه مثل انواع رنگ ها را همراه زباله های تر در کیسه های زباله قرار داد."
آن طرف تر خانم عتبه دارد با چند خانم صحبت می کند که آموزش دیده اند و دارند انتقادات و پیشنهادات خود را به او منتقل می کنند.
بعد از طی این طریق به دفتر معاونت خدمات شهری رفتم و با مهندس حاج ابراهیمی مسؤول واحد بازیافت شهرداری به گفتگو نشستم.

***
اهمیت بیش از پیش مدیریت پسماند شهری برای سیستم فعلی مدیریتی شهرداری
حاج ابراهیمی در خصوص تاریخچه جمع آوری و بازیافت شهرداری خمینی شهر گفت: ما از سال 86 واحد بازیافت شهرداری را راه اندازی کردیم. آنچه که قبل از جمع آوری مواد قابل بازیافت برای ما اهمیت داشت بحث آموزش بود. این که چه چیزهایی بازیافت می شود و چه چیزهایی بازیافت نمی شوند و چه چیزهایی دفن می شود و همچنین نحوه ذخیره سازی زباله را برایشان توضیح بدهیم. از سال 87 و 88 آموزش چهره به چهره را در شهر شروع کردیم چون دفعه اولی بود که در شهر این کار را می کردیمو برای آن ها حرکت جدیدی بود مردم استقبال خوبی می کردند. همزمان بحث جمع آوری را هم با استفاده از پیمانکار شروع کردیم. یادم می آید در روزهای اولی که در منظریه برای جمع آوری مواد بازیافتی شهروندان می رفتیم در یک روز 100 کیلو بار داشتیم. حالا داستان فرق کرده است. دیگر حالا مردم رها نمی کنند و استقبال خیلی خوب بوده است و اگر در تاریخ های تعیین شده به درب منازل آن ها مراجعه نکنیم، خیلی ها با ما تماس می گیرند. در شمال شهر می شود گفت حدود 90 درصد مردم با ما همکاری دارند. به طوری که سرویس دهی ویژه در این منطقهداریم.آموزش و جمع آوری آن جا خیلی خوب جواب داده است.ولی متاسفانه هر چه به سمت جنوب شهر می آییم این همکاری کمتر می شود که بایستی با برنامه ریزی بیشتر در این خصوص اقدام کنیم.
مسؤول بازیافت شهرداری با اشاره به این که حدود بیش از هفتاد هزار خانوار در سطح شهر داریم افزود: در سال 88 به غیر از آموزش خانوارها کلیه مهد کودک ها ومدارس مقطع ابتدایی(پسرانه و دخترانه) را هم با همکاری ادارات آموزش و پرورش و بهزیستی شهرستان آموزش دادیم و در سال 92 هم آپارتمان هایی که جدیدا اضافه شده بودند مثل آپارتمان های ادارات،مسکن مهر،مهدهای کودک و مدارس ابتدایی را آموزش دادیم. مضاف بر این که در سال گذشته دوره متوسطه اول را در دو مقطع پسرانه و دخترانه تحت پوشش این آموزش قرار دادیم. دور جدید آموزش شهروندی در زمینه پسماند و بازیافت نیز آبان ماه آغاز گردیده است.
حاج ابراهیمی ضمن اشاره به اهمیت موضوع مدیریت پسماند شهری برای سیستم مدیریت فعلی شهرداری ادامه داد:ما علاوه بر اطلاع رسانی از طریق بنر و پیامک و نشریه فرصت به آموزش شهروندی و توزیع بروشور نیز پرداختیم. فرق آموزش این دوره با دوره قبل این است که ما قبلا منطقه به منطقه می رفتیم و فقط آموزش می دادیم و بیشتر بحث بازیافت و جمع آوری اقلام بازیافتی شهروندان را مطرح کریدم ولی در دوره جدید در هر منطقه ای مکانهایی که مشکل دار است را شروع می کنیم. یعنی بسته به نوع گزارشی که در خدمات شهری به ما می دهند این کار را انجام می دهیم. تا کنون حدود 7000 خانوار آموزش دیده اند و پای درد دل مردم در این زمینه نشسته ایم و از مردم هم انتظار داریم که همکاری کنند و این داستان را منحصر به شهرداری ندانند. در این آموزش ها هم پافشاری زیادی در بحث پسماند (زمان جمع آوری، روزهای جمع آوری و ...) داریم و گاها از ابزار قانونی نیز برای مردم گفته می شود.
وی با اشاره به این که هم اینک کلیه زباله ها از شهر خارج می شود و به کار خانه کود کمپوست سپرده می شود، افزود: شهرداری خمینی شهر به همراه تعدادی از شهرداری ها اقدام به تاسیس شرکت بازیافت نموده اند که یکی از دستاوردهای مهم این حرکت این بود که حتی یک گرم از زباله ها را نگذاریم در شهر دفن شود و محل دفن زباله ها را تعطیل کردیم.ما در شبانه روز به طور متوسط 100 تا 120 تن زباله داریم. که مجموع زباله های تولیدی مابا دیگر شهرداری های شریک برابر است چون ما شهر پرجمعیت و پرتراکمی داریم. همچنین به طور متوسط روزانه بین 5 تا 7 تن مواد قابل بازیافت در سطح شهر جمع آوری می شود.
البته جای دارد با توجه به رویکرد جدید در بحث مدیریت پسماند شهرداری از شهردار محترم کمال تشکر و قدردانی را به عمل آورم که در این زمینه نیز مثل سایر امور محوله شان با جدیت در این بحث وارده شده اند.

هشدار! زباله های عفونی و پسماندهای الکترونیکی را با زباله های عادی (خانگی) مخلوط نکنید
مسؤول بازیافت شهرداری خمینی شهر درباره جدا کردن زباله های عفونی از زباله های عادی (خانگی) گفت:ما طبق قراردادی که با پیمانکار بازیافت تنظیم کرده ایم، هر چیزی که در خانه های مردم قابل بازیافت باشد را باید از آن ها دریافت کنیم. نظارت و جمع آوری زباله های عفونی مطب ها، آزمایشگاه تشخیص طبی و ... به عهده شبکه بهداشت و نظام پزشکی می باشد و ما هم نظارتی در حد عرف داریم به هر حال ما متولی جمع آوری پسماند شهری هستیم. پس از جدا شدن زباله های تر و خشک، پسماند تر به کود کمپوست تبدیل می شود و اگر زباله ای عفونی در آن باشد در سلامت آن کود مشکل به وجود می آید.
وی همچنین افزود: ما برای دفن ظروف سموم استفاده شده در فضای سبز و ... از طریق محیط زیست اقدام می کنیم. بدین معنی که این اقلام را جمع آوری می کنیم و خودروهای حمل زباله های عفونی با مجوزی که دارند این ها را برای دفن می برند.
حاج ابراهیمی در خصوص گنجاندن آموزش جمع آوری پسماندهای ویژه در بروشورهای آموزشی گفت: پسماندهای الکترونیکی را قبلا نیز جمع آوری هم می کردیم ولی جدیدا در این بروشور آورده ایم که شهروندان از کم و کیف آنها مطلع می باشند. پیمانکار این موارد را جمع آوری و به کسانی که در این صنعت فعالیت دارند می دهد.
وی در خصوص خطرات مخلوط شدن پسماندهای الکترونیکی با زباله های معمولی گفت: خطر این نوع پسماندها کمتر از زباله های عفونی نیست (به دلیل وجود فلزات سنگین در آن ها) و اگر با زباله های خانگی ترکیب شوند مشکلات بهداشتی شدیدی را ایجاد می کنند ما مجبور هستیم همان طور که زباله های عفونی را تفکیک می کنیم این ها را هم تفکیک می کنیم.
مهندس حاج ابراهیمی همچنین از ظروف، اسیدها، رنگ ها، حشره کش ها و باطری ها به عنوان زباله های ویژه نام برد و گفت: زباله های صنعتی نیز به هیچ عنوان نبایستی با زباله های معمولی مخلوط شوند.

 

از دادن اقلام بازیافتی به دوره گردها جدا خودداری کنید!
حاج ابراهیمی ضمن خواهش از مردم برای تحویل اقلام بازیافتی به خودروهای پیمانکار بازیافت که درب منازل می روند و دارای بنر و کد می باشند، افزود: در حال حاضر سه دستگاهخودروی جمع آوری داریم که بازیافتی های مردم را از درب منازل جمع آوریمی کنند. همچنین یک سری سه چرخه و خودرو داریم که پسماندهای معابر را جمع می کنند. همه این ها کارت، لباس و کد دارند (شناسنامه دار هستند) و به این لحاظ توانسته ایم امنیتی را در شهر ایجاد بکنیم چون قبلا مورد زیاد بوده است که دوره گردها می آمدند و در فاضلاب یا وسایل ساختمانی و ... را می دزدیدند و به اسم ما تمام می شد. و برای جلوگیری از این کار چند سال است که یک گشت کنترل و نظارت گذاشته ایم کهدوره گردهایبدون مجوز را متوقف می کند.ما از آنهاتعهد محضری می گیریم و پس از جریمه ای که مطابق قانون مدیریت پسماند هاست آزاد می شوند که جای دارد در این جا از آقای توصیفیان مسؤول محترم واحد اجراییات نیز به دلیل همکاری مطلوب با واحد بازیافت کمال تشکر را به عمل بیاوریم. یک دفتر هم داریم که در مالکیت پیمانکار است که تماس های مردمی با آن جا گرفته می شود. مردم پیشنهاد می دهند و انتقاد می کنند مثلا آدرس هایی که خودروهای ما نرفته اند را به ما می دهند و یا مثلا کسی عقد یا عروسی داشته است و یا جهیزیه برده اند یا اثاث کشی داشته اند و میزان زیادی بازیافت دارند با ما تماش می گیرند و به آن ها سرویس دهی می کنیم. ساعات کار این دفتر از صبح ساعت 8 تا 5 بعد از ظهریکسره باز است و آدرس آن خیابان شریعتی جنوبی، کوچه شهید عموشاهی است تلفن تماس آن هم 33518295 است و شماره های های 09131273895 و 09130091860 هم به صورت شبانه روز در خدمت شهروندان محترم می باشند.دراصل مردم می توانند با دو محل در تماس باشند؛ هم با شهرداری و هم با پیمانکار بازیافت.
وی با اشاره به این که مردم در مرکز شهر بیشتر تمایل به فروش اقلام بازیافتی دارند گفت: ما علاوه بر انبارهای غیر مجاز و ماشین های غیر مجاز، خانه های غیر مجاز هم داریم و این باعث شده از نمودار رشدمان فاصله بگیریم.از کلیه شهروندان تقاضا داریم با نیروهای بازیافت همکاری کنند و از تحویل اقلام بازیافتی به دوره گردها، انبارهای غیر مجاز و افراد سودجو خودداری نمایند.
حاج ابراهیمی همچنین افزود: نان خشک برای دوره گردها ارزش بالایی دارد ولی کاغذ و شیشه را نمی برند و فقط این دو قلم برای بازیافت می ماند که می برند. در صورتی که ما در آموزش هایمان نان خشک را هم جزو پسماندهای تر دسته بندی می کنیم و از شهروندان می خواهیم که نان های خشک را جزو زباله تر بگذارند تا به کارخانه بروند و تبدیل به کود شوند. وقتی که نان را به این دوره گردها می دهند آن ها هم این ها را در محل های کثیف و غیر بهداشتی می برند که کپک می زنند و موش و گربه روی آن ها راه می رود و بعد هم می دهند به گاو ها می خورند و شیرشان مشکل پیدا می کنند. وقتی که ما خانواده ها را که آموزش می دهیم، می گویند نانهای خشکمان را می فروشیم؛ گناه است که در سطل زباله باشد. از قول بنده بنویسید گناه ریختن نان خشک در سطل زباله پای من! بهتر از این است که این نان ها در محیط های غیر بهداشتی جمع آوری شوند و کپک بزنند و هزار و یک موش و سوسک و ... از آن ها تغذیه کنند و نهایتا ما شیر گاوی را می خوریم که از این نان ها تغذیه کرده است.

وی در ادامه گفت: 4 ایستگاه بازیافت هم در شهر وجود دارد. 2 تا منظریه است، یکی میدان نماز است و یکی بلوار شهید عموشاهی، کنار آتش نشانی،یکی هم در خیابان امام شمالی(چهارشنبه بازار) و یکی هم فلکه 17 شهریور. این غرفه ها از صبح، ساعت 8 تا غروب باز هستند. دراین غرفه ها هدایایی داریم و مردمی که به این مکان ها مراجعه می کنندو اقلام خود را تحویل می دهند، می توانند در ازای اقلام بازیافتی مواد شوینده، پودر لباسشویی، صابون، اسکاچ، پلاستیک و ... دریافت کنند.
غرفه های بازیافت در شهر
حاج ابراهیمی در خصوص وضعیت فعالیت غرفه های بازیافت گفت: ما در بعضی از محلات، یک غرفه گذاشتیم ولی هیچ کس مواد بازیافتی به آن تحویل نداد و ما این غرفه را به جای دیگری منتقل کردیم.به هر حال این غرفه برای پیمانکار هزینه دارد و باید در ازای آن درآمدی هم داشته باشد. خودمان هم خیلی دوست داریم که در جاهای دیگر هم غرفه داشته باشیم مثل بلوار توحید، شهید صدوقی، منتظری، شریعتی شمالی و جنوبی و ... ولی جایی برای استقرار آنها نیست. نه جای غرفه هست و نه جای پارک خودروهایی که به این غرفه ها مراجعه می کنند لذا از لحاظ خرید و اضافه کردن غرفه بازیافت مشکلی نداریم.

 

بازیافت کم هزینه تر از تولید است
مسؤول بازیافت شهرداری با اشاره به اهمیت اجرای طرح بازیافت افزود: مردم هم باید در سطح شهر، هم در بحث آموزشی و هم در بحث جمع آوری و تفکیک زباله با شهرداری نهایت همکاری را انجام دهند.به عنوان مثال اگر مردم بدانند تجزیه شیشه یا مواد پلاستیکی که در محیط رها یا دفن می شوند چند صد سال طول می کشد قطعا از ترکیب کردن آن ها با زباله های خود جلوگیری می کنند. این ها مطالبی است که فقط به صورت چهره به چهره بایستی برای مردم توضیح داد تا توجیه شوند.