قاسم قائدی مهندس کشاورزی گرایش زراعت، مسؤول واحد فضای سبز شهرداری خمینی شهر می باشد. با وی در مورد عملکرد این واحد در یک سال اخیر به گفتگو نشسته ایم.
اهم کارهایی که در فضای سبز در سال اخیر انجام شده و مشکلاتی که وجود داشته است را بفرمایید.
عرصه هایی از فضای سبز وجود داشت که در حال از بین رفتن بود. حتی مرکز شهر و خیابان های اصلی و پارک های سطح شهرمان به خاطر کمبود آب آسیب زیادی دیده بودند مثلا چاه پارک پیروزی -که بزرگترین پارک شهر است و همه مردم به نوعی به آن دسترسی دارند- دچار کمبود آب شده بود. طبق دستور ویژه شهردار ما چاهی در آن جا حفر و راه اندازی کردیم و پارک پیروزی از خشک شدن نجات پیدا کرد. یکی دیگر از اقدامات ما حفر چاهی در باغ شهرداری بود. متاسفانه قبلا میدان الغدیر، بلوار الغدیر و قسمتی از بلوار امیرکبیر با تانکر آبیاری می شد. این کار هزینه زیاد و خطرات فراوانی در پی داشت. بالاخره رفت و آمد خودروها زیاد بود. حمایت زیاد شهردار باعث شد این چاه حفر و بهره برداری شود و آبیاری این منطقه در حال حاضر به وسیله شبکه آبرسانی انجام می شود. ما از باغ شهرداری تا انتهای این محدوده خط لوله ای به طول 5000 متر اجرا نمودیم. در حال حاضر ورودی شهرمان از طرف امیرکبیر اصلاح و وضعیت فضای سبزش مناسب شده است.
از جمله دیگر مواردی که تاثیر مثبتی بر روی فضای سبز ما گذاشته است حفر و راه اندازی چاه خیابان شهید فهمیده، لایروبی چاه عمادی و 17 شهریور بود.
کلا در سال گذشته 5 حلقه چاه تجهیز کردیم و به شبکه آبرسانی متصل نمودیم. دو حلقه چاه هم امسال حفاری شده است از جمله چاه مسجد صفا و چاه پارک مولوی که تا یکی دو ماه آینده بهره برداری می شود. در حال حاضر برای آبیاری پارک باغبان، بلوار باغبان و آیت الله نجفی آب را از سازمان آب می خریم. این چاه هم به منظور تامین آب مناطق مذکور حفر شده و هم به منظور تامین آب پروژه باغ شهر.
گفتنی است در منظریه هیچ چاهی وجود ندارد. آب چاه پارک پیروزی 8 ساعت در داخل پارک استفاده می شود و 16 ساعت دیگرش به پارک بهشت و خیابان های شهرک منظریه می رود. شهردار دستور ویژه صادر کرد و ما پیگیری کردیم و چاهی در پارک مولوی حفاری شد با این هدف که آب منظریه و حتی آب منطقه لادر را تامین کند. به پارک شهروند هم با این چاه آبرسانی می شود. کلیه چاه هایی که در سطح شهر در مناطق مختلف حفاری و راه اندازی گردیده است همگی در جهت تامین آب فضاهای سبزی است که دچار مشکل بودند.
قبلا آبیاری ها نامنظم صورت می گرفت و مردم گله داشتند. ادعا نمی کنیم که در حال حاضر رضایت مندی مردم 100 درصد است ولی از سال های پیش وضعیت بهتر شده است.

مجتمع هایی که برای فضای سبز تقاضای آبیاری و رسیدگی دارند چه کاری می توانند انجام دهند؟
تا آنجا که می توانیم در بحث مشاوره و تحویل گل و گیاه و نهال با آن ها همکاری کرده ایم و می کنیم. گونه های گیاهی را به آن ها معرفی می کنیم که کم آب بوده و با شرایط منطقه سازگار باشند. متاسفانه با توجه به کم آبی نمی توانیم در تامین آب مجتمع ها هیچ کمکی بکنیم. خیلی ها هستند که خودشان مدیریت می کنند و الان از آبیاری قطره ای استفاده می کنند و از ما کمک می خواهند. ما خاک ملکی به آنها تحویل می دهیم. وقتی ببینیم که زمین آماده است و آبیاری اش را هم به عهده گرفته اند و حتی گود برداری ها هم انجام شده آن وقت نهال را تحویل شان می دهیم. ما باید مطمئن شویم نهالی که تحویل می دهیم روی اصول اصلی اش کاشته شود که بعد دوباره نیاز به مراجعه نباشد.
تحویل نهال زمان خاصی دارد؟
ما سعی کردیم که این کار در شش ماه دوم سال انجام شود که هوا خنک تر است. مشخصا در روز درختکاری هم تحویل نهال داریم.

خاک ملکی و نهال و ... که ذکر شد به صورت رایگان در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت؟
بله به صورت رایگان است و در اختیار کسانی قرار می گیرد که اصول اولیه کاشت و نگهداری نهال را رعایت کرده باشند و آب مورد نیاز آن را تامین کنند.

در رابطه با اصلاح فضاهای سبز آسیب دیده چه برنامه ای دارید؟
قبلا به خاطر کمبود نیرو از پیمانکار در بحث نگهداری فضای سبز استفاده می شد که این امر باعث شد بعضی از عرصه های فضای سبز از جمله پارک ها آسیب ببینند که شهرداری هزینه های نگهداری پرداخت می نمود. آقای شهردار دیدگاه شان به این صورت بود که نگهداری عرصه های فضای سبز به صورت امانی و توسط پرسنل شهرداری انجام گردد. ایشان برای ما تامین نیرو کردند و 5 پیمانکار ما رفتند. در حال حاضر وضعیت پارک ها نسبت به قبل خیلی بهتر شده است. پارسال حدود 80 درصد از چمن پارک بهشت را ترمیم نمودیم. ترمیم پارک پیروزی را هم شروع کردیم. در حال حاضر چمن هایی که در میدان معلم بود را در پارک پیروزی استفاده می کنیم. قدمت چمن های پارک پیروزی بیش از 25 سال است که با توجه به تراکم بالای جمعیت در این منطقه، باید هر ساله در نگهداری آن دقت بیشتری صورت گیرد که از سال گذشته این کار شروع شده است و ما توانسته ایم حدود 5000 اصله درخت و درختچه را بکاریم و کل چمن ها و درخت های پارک را تقویت نماییم. امیدواریم با حمایت های شهردار، پارک پیروزی را به حدی برسانیم که رضایت شهروندان را جلب کنیم. پارکهای بوستان مهر، باغبان، علیمردان خان و بهشت نسبت به سال های پیش از لحاظ فضای مطلوب و مورد رضایت شهروندان می باشند.

کل فضای سبز خمینی شهر چه مقدار است و چه میزان در این دو سال به آن اضافه شده است؟
کل فضای سبز خمینی شهر 185 هکتار بوده است که توانسته ایم 10 هکتار به آن اضافه کنیم. یعنی در مجموع 195 هکتار. به عبارتی سرانه فضای سبز برای هر شهروند خمینی شهری حدودا 8 مترمربع است در حالی که سرانه استاندارد فضای سبز برای هر نفر بین 25 تا 30 مترمربع است و این یعنی ما نسبت به استاندارد خیلی عقب تریم. البته دانشگاه صنعتی نزدیک به 200 هکتار فضای سبز دارد که در داخل شهر ماست. همچنین نزدیک به 1800 هکتار اراضی و باغات هم در داخل خمینی شهر داریم ولی این موارد را در سرانه محاسبه نمی گردد. این 195 هکتار، فضای سبز شهری است.
در سالی که گذشت ما نزدیک به 2500 تن انواع کودهای دامی و شیمیایی را برای تقویت فضای سبز استفاده کردیم. در این زمان ما نزدیک به 25 هزار اصله درخت در خیابان ها و پارک ها و حدود 50 هزار درختچه نظیر زرشک، مورد، خرزهره، درختچه های پوششی و ... در سطح شهر و پارک ها کاشته ایم.
این گونه های گیاهی با توجه شرایط آب و هوایی و اقلیمی و شوری آب و با کمک گرفتن از کارشناسان و اساتید دانشگاهی در نظر گرفته شده اند که کم آب و مقاوم به شوری و سازگار با منطقه خمینی شهرند مانند: زیتون تلخ و شیرین، ابریشم ایرانی، زبان گنجشک، سرو خزنده، رزماری، اسطو خودوس و ... می باشند.

چه میزان آبیاری قطره ای انجام داده اید؟
نزدیک به 3 هکتار آبیاری قطره ای و بارانی انجام داده ایم. باید از تمام منابع آبی که داریم به صورت بهینه و مطلوب استفاده کنیم و به سمت اجرای آبیاری نوین پیش برویم. امیدواریم که با حمایت شهردار بتوانیم نزدیک به 30 هکتار از عرصه های فضای سبز که طراحی آن ها آماده شده است تا پایان سال آبیاری قطره ای نماییم.
در طول یک سال اخیر به منظور کاهش مسیر آبیاری با تانکر، لوله گذاری هایی در سطح شهر انجام داده ایم. تا به حال توانسته ایم 17500 متر لوله گذاری در سطح شهر انجام دهیم از جمله در حاشیه کناری بلوار آزادگان و بلوار الغدیر این کار انجام شده است. زمانی که آبیاری با تانکر انجام می شد، شهرداری ماهیانه مبلغ 000/000/250 میلیون ریال فقط به بخش خصوصی بابت اجاره تانکر پرداخت می کرد.
یک مخزن با حجم 500 متر مکعب با همکاری معاونت عمران در پارک شهید فهمیده احداث شد و در واقع دو دستگاه پمپ بر روی این مخزن نصب و تجهیز و ایستگاه پمپاژ راه اندازی گردید که حدود دو هفته است شروع به کار نموده است. قبلا تانکرهایمان وقتی از چاه عمادی آبگیری می کردند، بیش از یک ساعت باید به خاطر فشار کم آب معطل می ماندند و بقیه تانکر ها هم پشتش صف می گرفتند ولی با این کار مدت زمان آبگیری کاهش پیدا کرد و دور آبیاری مسیرهای آبرسانی کاهش یافت.
احداث مخزن آبی در پارک مولوی با حجم 1100 متر مکعب با دستور شهردار در برنامه کار قرار گرفته است که به منظور انتقال سهمیه آب از کانال برخوار €“در مواقعی که آب دارد- و همچنین انتقال آب چاه های مولوی و پارک پیروزی به جهت استفاده بهینه از آب چاه ها، کاهش استهلاک چاه ها و پمپ نصب شده بر روی آن ها و اجرای آبیاری تحت فشار استفاده می شود.

در مورد چمن ورزشگاه هم توضیح می دهید؟
با توجه به این که خمینی شهر یک ورزشگاه بیشتر ندارد و چمن آن هم تخریب شده بود، با دستور شهردار، توانستیم چمن ورزشگاه را احداث کنیم و آبیاری تحت فشار را برای آن انجام دهیم. عملیات خاک ریزی از دی ماه سال گذشته شروع شد و سپس لوله گذاری و تسطیح انجام شد و اواخر فروردین ماه چمن آن را کاشتیم و الان سبز شده است. اما یک سری نواقص دارد که ان شاء الله برطرف می شود. کل مساحت این چمن 11 هزار متر مربع است.

در مورد هرس درختان چه اقداماتی انجام می دهید؟
در طول سال ما دو نوع هرس را انجام می دهیم. یکی هرس سبز است و دیگری هرس فرم. هرس سبز را در 6 ماه اول سال انجام می دهیم و به این وسیله تنه جوش ها، پاجوش ها، شاخه های خشک و آفت زده را حذف می کنیم.
هرس فرم را در فصل زمستان €“ که ریشه درختان در خواب است- و به منظور فرم دهی و آرایش درختان انجام می دهیم. اما در نظر داریم که هرس، فرم ظاهری درخت را از بین نبرد. اداره برق یک نوع هرس انجام می دهد. مثلا به خاطر این که شاخه ها به سیم های فشار ضعیف یا فشار قوی گیر کرده اند! مردم هم یک مقدار از شاخ و برگ درخت را قطع می کنند که این امر باعث نافرم شدن درختان می گردد. اگر مردم گزارش دهند ما خودمان کارشناس می فرستیم و هرس را انجام می دهیم. از شهروندان تقاضا دارم که اره دست نگیرند و شاخه های درخت را قطع نکنند.

این امر تخلف حساب می شود؟
بله و برخورد می شود. حتی در مواردی به دادگاه معرفی شده اند.

آیا هرس فقط مربوط به درختان است؟
خیر، ما برای درختچه ها و چمن های سطح شهر هم هرس انجام می دهیم. ما در طول سال دو الی سه بار درختچه ها را هرس می کنیم و همین میزان کافی است.
در سال گذشته نزدیک به 30 هزار متر طولی از درختچه های مورد که کهن سال هم بودند را جوان سازی کرده ایم مثل بلوار شهید بهشتی، بلواردانشجو، بلوار عموشاهی و ... درختچه های مرکز شهر را قبلا هرس کرده بودیم. چون اینها آفت زده و کهن سال بودند با این کار طراوت و شادابی به آن ها بازگشت.
هرس درختچه های مورد در فرودین و اردیبهشت و همچنین اوایل شهریور انجام می شود. چمن های پارک ها و میادین را هم دو هفته یک بار سر زنی و حاشیه زنی انجام می دهیم.
یکی از وظایف واحد شما مبارزه با آفات و امراض و بیماری های فضای سبز است. در این باره توضیح می دهید؟
ما یک مبارزه شیمیایی و یک مبارزه مکانیکی داریم. مبارزه شیمیایی در دو مرحله و با دستگاه توربولاینر و به صورت شبانه و روزانه برای درختان، درختچه ها و چمن ها انجام می شود. امسال به میزان 435 لیتر از انواع سموم آفت کش، کنه کش، قارچ کش و حشره کش استفاده نمودیم. از این مقدار 285 لیتر آن برای مبارزه با آفات درختان بود و مابقی برای مبارزه با آفات و بیماری های درختچه ها، چمن ها و گل های فصل سطح شهر انجام گردید.
آفت بسیار مهمی که از چندین سال پیش تا به حال در کل ایران برای درختان نارون شیوع پیدا کرده است، سوسک چوبخوار(سارتا) است. نشانه آن هم سوراخ شدن پای درخت و مشاهده خاک اره است. آفت های پوست خوار و پروانه فری هم داریم.
از یک ماه و نیم پیش مبارزه مکانیکی علیه آفت چوبخوار را شروع کرده ایم. به این صورت که قسمتی از پوست درخت را که آسیب دیده می تراشیم. سپس به وسیله دستگاه دریل کرم ها و لاورها را از تنه درخت در می آوریم. بعد داخل این سوراخ ها قرص فستوکسین می گذاریم و آن ها را به وسیله قارچ کش، چسب چوب، چسب باغبانی و بتونه مسدود می کنیم. این قرص ها به صورت گاز در سطح درخت متصاعد می شوند و اگر لارو یا کرمی باقی مانده باشد از بین می برد. اگر شهروندان موردی دیدند باید خبر دهند. ما کارشناس مربوطه (گیاه پزشک) را به محل اعزام می کنیم و اگر واقعا مشکلی داشته باشد اقدام می کنیم و درخت را نجات می دهیم.
تا به امروز حدودا 3500 اصله از درختان نارون در خیابان های سطح شهر (بلوار مطهری، توحید، جبل عاملی، منتظری، طالقانی، امام شمالی و جنوبی، ولیعصر، کهندژ) مورد تیمار قرار گرفته اند و مابقی هم در دستور کار می باشد.

سخن آخر؟
در پایان از شهردار گرانقدر و همچنین مهندس صفار که همیشه یار و یاور ما بودند و در انجام امور ما را مورد حمایت قرار دادند، قدردانی تشکر می کنم. همچنین پذیرای انتقادات و پیشنهادات کلیه اساتید محترم دانشگاهی، کارشناسان و شهروندان محترم در جهت بهبود فضای سبز شهر هستیم.