كتاب بايد هلو باشد!
به گفته رئيس سازمان كتابخانه ملي ايران، هر شهروند ايراني در شبانه روز فقط 2 دقيقه از وقتش را به مطالعه اختصاص ميدهد و اين در حالي است است كه 85%از جمعيت كشور با سواد هستند. هر چند تا كنون هيچكدام از مقامات مسؤول كتاب و كتابخانه در خمينيشهر اقدام به اخذ چنين آماري نكردهاند اما نا گفته پيداست نتيجه اين آمار خمينيشهريها را نيز شامل ميشود.
مسؤول دبيرخانه انجمن كتابخانههاي شهرستان ميگويد: بيشترين مخاطب را از ميان كتابها، رمانها اعم از ايراني و خارجي به خود اختصاص داهاند و البته ناگفته نماند كه به دستور اداره كل فرهنگ و ارشاد استان، شماري از رمانهاي بي محتواي ايراني از قفسه كتابخانهها خارج شدهاند. اما آيا چنين اقداماتي به توقف اين روند كمك خواهد كرد؟
قديميترين كتابخانه
كتابخانه الغدير واقع در خيابان شهيد صدوقي جنب شهرداري منطقه2 كه كتابخانه مركزي خمينيشهر محسوب ميشود، قديميترين كتابخانة شهرستان است كه در سال 1344 در همين مكان تأسيس شده، مدتي براي بازسازي ساختمان به خيابان آيتا... طالقاني منتقل شده و در سال1377به همين مكان بازگشت دادهشده است. از سال 1382كه به منظور كوچك سازي بدنه دولت اداره كتابخانههاي دولتي از وظايف اداره فرهنگ و ارشاد شهرستانها جدا و به نهاد انجمن كتابخانهها واگذار گرديد، اداره اين كتابخانه و همچنين كتابخانه عمومي درچه به اين نهاد واگذار شد. خانم مسؤولي ميگويد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان همچنان خود را در امر ساخت، تجهيز و تكميل كتابخانهها مسؤول ميداند و هرگونه كمك و مساعدت مالي و اداري خود را از كتابخانههاي شهرستان دريغ نميدارد.
قانون نيم درصد شهرداري
پس از واگذاري اداره كتابخانهها به نهاد كتابخانههاي كشور، به دستور همين نهاد، در هر استان و بالتبع در هر شهرستان، انجمني با تركيب 4 عضو حقوقي شامل: فرماندار (رئيس انجمن)، رئيس اداره فرهنگ و ارشاد (دبير انجمن)، شهردار و رئيس شوراي شهرستان و همچنين 5 عضو حقيقي شامل نخبگان، فرهيختگان و خيرين شهر كه حداقل يك نفر آنان بايد از بانوان باشد، تشكيل شد. گفتني است اين اعضا هر 4 سال يكبار، عوض ميشوند. در پايان سال1382 قانون نيم درصد شهرداريها به تصويب رسيد كه طي آن شهرداريها موظف شدند سالانه حداقل نيم درصد از درآمدهاي خود را به منظور ادارة امور كتابخانهها، به حساب انجمن كتابخانههاي عمومي شهرستان واريز نمايند. شهرداري خمينيشهر نيز در سال 87 در حاليكه اعتبار نيم درصد بودجه مصوب سال، 100 ميليون تومان بوده، تنها 5 ميليون تومان به حساب انجمن واريز كرده و بقيه در رديف اداره كتابخانههاي در اختيار شهرداري هزينه شده است. اين در حالي است كه قرار است كليه مخارج و هزينههاي جاري شامل: قبوض آب و برق و...، ملزومات كتابخانهاي، تعمير تجهيزات، اختصاص تخفيف به نمايشگاهها و...به علاوه دستمزد كتابدارهاي كتابخانههاي در حال واگذاري به نهاد، مثل كتابخانه امام صادق جويآباد را از محل همين بودجه تأمين كند. خانم مسؤولي ميگويد: طي چند سال اخير كه شهرداري از پرداخت چنين اعتباري سرباز زده است، اين مخارج به سختي و تنها از طريق حق عضويتها تأمين ميشده است كه البته با مبلغ بسيار پايين حق عضويتها، اين موضوع نيز عجيب به نظر ميرسد.
فرار از قانون
نهاد كتابخانههاي عمومي كشور اعلام كرده كه طي امضاء تفاهمنامهاي ميان نهاد و كتابخانههاي غير دولتي اعم از كتابخانههاي شهرداري، مساجد و كتابخانههاي مردمي، متعهد ميگردد كه هر ازگاهي سهميه كتابي به صورت رايگان به اين كتابخانهها كه طي امضاء قرارداد «مشاركتي» نام ميگيرند، اختصاص دهد اما متأسفانه برخي مسؤولين كتابخانههاي خمينيشهر به دليل فرار از طي مراحل اداري، از امضاء اين قرارداد كه ميتواند سودمند باشد، سرباز ميزنند.
منابع كتابخانهها تأمين ميشود؟ چگونه؟
اين روزها كه ما توي عصر ارتباطات زندگي ميكنيم و خبرها ثانيه به ثانيه منتشر ميگردد، به روز بودن منابع كتابخانهها از اهميت بالائي برخوردار است. خانم مسؤولي ميگويد: بخشي از نياز كتابخانههاي دولتي را خريد از نمايشگاههاي بينالمللي استان كه با تخفيفهاي قابل توجهي همراهاست، تأمين ميكند و البته ناگفته نماند كه ما به دليل مشكل حمل و نقل كتاب، فرصت خريد از نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران را از دست ميدهيم. اگر جه برخي كتابها از محل انبار كتاب استان زير نظر اداره كل فرهنگ و ارشاد استان، و با نامة درخواستي از سوي كتابخانهها تأمين ميگردد كه اغلب حواله 100جلدي كتاب است. اما بخش اصلي نياز كتابخانههاي دولتي را خود نهاد به عهده دارد و ماهانه بستهاي شامل 30 جلد كتاب به كتابخانه ارسال ميكند. البته نهاد از سال گذشته تا كنون در زمينه خريد كتاب و يا كتابهاي اهدائي كتابخانهها را بسيار محدود كرده است بطوري كه تمامي عناوين خريداري و اهدائي بايد توسط نهاد استعلام شده و در صورت تأييد روانه قفسه گردد!
كتاب هم تاريخ مصرف دارد!
كتابهايي كه به هر دليلي خوانندگان خود را از دست ميدهند، وجين ميشوند. يعني از قفسهها خارج شده و بستهبندي ميگردند و از اين پس دو سرنوشت در انتظارشان است. اگر خيلي خوششانس باشند به كتابخانههايي روانه ميشوند كه ممكن است خوانندهاي داشتهباشند و در غير اين صورت «خمير» ميشوند.
كتابخوان نمونه
اداره امور كتابخانههاي استان، هر ساله به مناسبت هفته كتاب فرمهايي را به منظور انتخاب كتاب نمونه، كتابخوان نمونه و خيرين به كتابخانههاي عمومي در هر شهرستان ارسال ميكند. يكي از مسؤولان شهرستان ميگويد: طي چند سال اخيري كه اين فرمها ارسال ميشود، ما تعدادي را به عنوان كتابخوان نمونه، معرفي كردهايم اما تاكنون اداره كل، هيچكدام از موارد پيشنهادي ما را نپذيرفته است! شايد شما خوانندگان عزيز هم بدتان نيايد كه با خصوصيات يك كتابخانه نمونه از نظر اداره كل امور كتابخانههاي استان آشنا شويد:
ليست كتابهاي مطالعه شده غير درسي در طول سال، احساس مسؤوليت درنگهداري كتاب، برنامه سير مطالعاتي، برگشت به موقع، استفاده از ساير منابع كتابخانهاي، شئون اسلامي و رعايت مقررات كتابخانه و...
مشكلي نيست؟
يكي از مسؤولان ميگويد: نهاد كتابخانههاي كشور كتابخانه الغدير را بر اساس امكانات موجود در آن، درجه اول معرفي كرده و مجاز به داشتن چهار نيرو دانسته است اما در حال حاضر به دلايلي تنها با دو نيرو، پاسخگوي مراجعين فراوان خود ميباشد. ما علارغم داشتن فضاي كافي براي ارائه خدمات كافينت بهتر و بيشتر و همچنين توانائي جداسازي بخش مرجع از مخزن كتاب، به دليل كمبود نيرو قادر به انجام چنين اقداماتي نيستيم، نهاد. ما را در زمينه اخذ نيرو هم محدود كرده و اين در حالي است كه ما پيشتر، از نيروهاي طرحي و نيروهاي افتخاري كمكهاي بسياري ميگرفتيم. نهاد كتابخانههاي كشور در فروردين سال1387طي يك آزمون استخدامي تنها 15 نيرو براي كل استان در نظر گرفت كه نيروهاي تازه استخدام شده بايد داراي مدرك كارشناسي و يا كارشناسي ارشد در رشتههاي كتابداري، ادبيات و يا حوزه باشند.
مژده به كودكان
كتابخانه مركزي شهرستان چندي است با هدف ايجاد انگيزه مطالعه كودكان و با جذابيتهاي ويژه كودك، اقدام به تأسيس كتابخانهاي با عنوان كتابخانة كودك نمودهاست كه به زودي افتتاح خواهد شد. خانم مسؤولي با اشاره به اينكه وجود تنها يك كانون پرورش فكري براي كودكان، آن هم در نقطهاي از شهر كه اصلاً مركزيت ندارد، كفايت نميكند، ميگويد: قصد داريم به غير از تأمين كتاب براي كودكان، جلسات قصهگويي، شاهنامه خواني و...نيز داشته باشيم، همچنين با توجه به اينكه خدمات كانون به رده سني 14-7 سال اختصاص دارد، ما كودكان زير7 سال را پوشش ميدهيم.
حرف يكي مانده به آخر
هرگونه كمك نقدي و غير نقدي، اهداي كتاب و هرگونه همفكري و همكاري با دستاندركاران كتاب و كتابخواني گامي است بلند، در جهت احيا و نهادينه كردن فرهنگ مطالعه و بازگرداندن يار مهربان ديرين ما به خانهها. اگر اهل كمك و همياري هستيد يا علي. ليست پروژههاي نيمه تمام يا كتابخانههاي در دست ساخت و تجهيز شهرستان اينهاست:
كتابخانه امام صادق(ع) اندان (مردمي) و در مرحله سفتكاري / كتابخانه كوثر آدريان(مردمي) / كتابخانه اسفريز (خيّر: حاج محمود فخاري) / كتابخانه شهيد چمران كوشك (مردمي). البته قرار بود سه كتابخانه اخير در دهه فجر 87 به مرحلة افتتاح و قابل بهرهبرداري برسد كه برخي از آنها هنوز راه نيفتادهاند.
حرف آخر: سر بزنيد، خوشحال ميشويم!
اين هم آمار كتابخانههاي موجود در شهرستان همراه با نشاني :
كتابخانه الغدير (عمومي)، ميدان امام حسين(ع)- خيابان شهيد صدوقي.
كتابخانه امام خميني(مسجد هاشميه)، ميدان امام- ابتداي خيابان امام شمالي.
كتابخانه شهيد مطهري(مسجد) ، خ امام شمالي- مسجد جبل عاملي.
فاطميه ورنوسفادران، خ شريعتي- كوچه سنگتراشها.
فاطمهالزهراء (حوزه خواهران) ، ميدان آزادي- جنب خيريه وليعصر.
كتابخانه باقرالعلوم، سه راه معلم- خ جانبازان.
كتابخانه وليعصر خوزان (مسجد)، خ شريعتي جنوبي- مسجد وليعصر.
كتابخانه ملامحسن خوزان(مسجد) ، خ شريعتي جنوبي- مسجد ملامحسن.
كتابخانه بعثت (آقاي عشقي)، خ17شهريور.
كتابخانه امام محمد باقر دستگرد (شهرداري)، محله دستگرد.
كتابخانه امام موسي بن جعفر(ع)، خ كهندژ- ايستگاه شمس.
كتابخانه عليابن ابيطالب (شهرداري)، جويآباد- خ شمس.
كتابخانه امام صادق (شهرداري)، جوي آباد قديم- امام زاده نجمالدين.
دارالزهرا (حوزه خواهران)، ميدان 22بهمن- بلوار توحيد.
كتابخانه كوثر آدريان (يحيي رضايي)، خ اميركبير- خ آدريان.
دانشگاه آزاد (دانشجويان)، دانشگاه آزاد.
كتابخانه عمومي درچه (عمومي)، درچه- پارك ساحلي.
كتابخانه شهيد مطهري، درچه- ولاشان.
كتابخانه فرهنگسراي درچه (شهرداري)، درچه.
فاطميه درچه (حوزه خواهران)، درچه.
روزنامه فرصت از سال 13 کار خود را آغاز کرد و در حال حاضر خبر های خود را به صورت آنلاین نیز ارائه میکند