از سال 1373 رهبر فرزانه انقلاب سنتي را با نامگذاري هر سال پايه گذاري كردند كه بر اساس آن در پيام نوروزي خود شعار خاص را براي سال جديد تعيين مي كردند. شايد فلسفه نامگذاري در تعيين شعار براي هر سال را بتوان در نقش رهبري در جامعه اسلامي جستجو كرد.

اصولاً نقش رهبري در جامعه سوي هدايت انسانها، به سوي كمال است، مسووليت او هدايت دلها و فكرها به سر منزل مقصود و هدايت انديشه ها به مسايل مهم و زمينه سازي براي ظهور و تبلور خلاقيتهاي مردم جامعه است. بدون ترديد نقش بيبديل و منحصر به فرد رهبري در سعادت و توفيق يك جامعه و پرداختن به ضرورتها و نيازهاي آن غيرقابل انكار است.

به علاوه رهبري فرزانه انقلاب با تعيين هدف براي يكسال:

- شاخص حركتي جامعه را به يك هدف مشخص تنظيم مي كنند.

- از پراكندهشدن افراد و افكار در جهتهاي مختلف و تضعيف آنها جلوگيري مي كنند.

- وحدت كلمه را به صورت عملي در جامعه به منصه ظهور مي رسانند.

- نيازهاي اساسي جامعه را به مسوولان و صاحب منصبان گوشزد مي كنند.

- ارزشها و مقتضيات روز جامعه را برجسته ميكنند.

- جهت گيري جريانها و جناحهاي مختلف سياسي را منسجم مي كنند .

- افكار عمومي جامعه و مردم را سازمان داده و در جهت حل مشكلات آنها به كار مي گيرد به علاوه نام گذاري هر سال فرهنگ جامعه را نيز ارتقا مي بخشد.

چرا كه رهبري نظام با در نظر گرفتن همه جوانب امر و نيازهاي ارزش به تعيين شعار و نام براي آن سال پرداخت و بالتبع با تبيين آن در طول هر سال توسط نهادهاي مختلف فرهنگي، فرهنگ عمومي جامعه نسبت به گذشته ارتقا مي يابد.

- همچنين با نامگذاري هر سال وظيفه دستگاهها و نهادهاي سياسي و فرهنگي نيز سنگينتر شده و هر سال روند رو به رشدي در عملكرد ايران ملاحظه مي شود همچنان كه رهبر معظم انقلاب در پيام نوروزي امسال خود از عملكرد همگان در سال همت مضاعف و كار مضاعف ابزار رضايت كردند.

• چرا اقتصادی؟

اما سوال اصلي در اين ميان آن است كه عليرغم همه مشكلات و نيازهايي كه در سطح جامعه در موضوعهاي مختلف سياسي، اجتماعي، فرهنگي، نظامي و ... وجود دارد چرا رهبري نظام جهاد اقتصادي را برگزيدند؟

چنـد سـالـي اسـت كه هدفگذاري سالانه رهبري بر محور اقتصادي استوار است؛ سال 88 را به عنوان سال «اصلاح الگوي مصرف» و سال 89 را با « همت مضاعف و كار مضاعف» معرفي كردند كه هر دو آنها خاستگاه اقتصادي دارد.

اين امر قطعاً نشان دهنده اهميت و وزن اقتصادي و تحولات آن در انديشه ايشان است.

امــا در خـصــوص خـاستگـاه اقتصـادي امسـال مـي تـوان ضرورتهاي زير را عنوان كرد:

- با گذشت بيش از سه دهه از پيروزي انقلاب اسلامي و ظهور تفكر جـديـدي از مديريت اسلامي در عرصه بين الملل استكبار جهاني توطئه هاي مختلفي را از بدو پيروزي انقلاب در دستور كار خود قرار داد. ابتدا ترور شخصيتها و بزرگان و ايجاد خلاء فكري در عرصه مديريت را هدفگذاري كرد و بسياري از شخصيتهاي موثر نظام را كه هر كدام انديشه اي پويا و تاثيرگذار بودند را به شهادت رساند. در ادامه با تحريك رژيم منفور عراق جنگي هشت ساله و خسارت 1000 مـيليارد دلاري را به ايران اسلامي تحميل كرد همزمان با تجهيز گـروهـكهاي منحرف، كودتاهاي متعددي را به سامان رساند كه هيچيك به نتيجه نرسيد. تهاجم فرهنگي ديگر حربه دشمنان نظام بود كه با استفاده از انواع مختلف رسانه ها و صرف هزينه هاي فراوان آن هم به نوعي شكست خورد. اكنون تنها گزينه اي كه پيش روي آنها مانده است تنها گزينه اقتصادي است.

- در دنياي معاصر نقش اقتصاد در پيشبرد اهداف سياسي فرهنگي بر هيچكس پوشيده نيست اصولاً اقتصاد برگ برندهاي است كه در همه حوزهها اعم از سياسي، فرهنگي، اجتماعي و ... تاثير خاص خود را دارد چرا كه اقتدار اقتصادي به دنبال خود اقتدار سياسي و فرهنگي را هم ايجاد خواهد كرد.

از سوي ديگر انقلاب اسلامي كه با ظهور خود زندگي دنيوي و سعادت اخروي را به همگان نويد داده است ميبايست اين هدفگذاري را به اثبات رساند كه اسلام ظرفيت ايجاد حسنه دنيا و حسنه آخرت را دارا است پيگيري اهداف انقلاب اسلامي در منـطقـه و جهـان علاوه بر درون مايههاي معنوي و اخلاقي بسترهاي مناسب اقتصادي را هم طلب ميكند و پيشرفتهاي مختلـف سيـاسـي، فرهنگي، علمي و اجتماعي زماني تثبيت مي شود كه پشتوانه اقتصادي لازم را همراه خود داشته باشد.

الگوسازي براي ديگر كشورها زماني تاثير خود را خواهد داشت كه نظام اقتدار اقتصادي خود را در ايجاد زندگي و رفاه مناسب براي شهروندانش و رفع نيازهاي اقتصادي ايشان به منصه ظهور رساند.

غرب در كنار حملات سياسي، نظامي، فرهنگي و ... خود تهاجم اقتصادي را نيز همواره مد نظر داشته كه تحريمهاي اقتصادي از آن جمله است. در سالهاي اخير تحريم اقتصادي به بهانه پيشرفتهاي هستهاي شتاب دو چنداني گرفته و هر چه در توان داشتهاند در جهت ايجـاد محدوديت و موانع مختلف اقتصادي به كار بسته اند ايجاد محدوديت براي بانكها، تحريمهاي مختلف نفتي، تحريم صدور مواد اوليه كارخانجان وصنايع و ... همه و همه نشان از عزم دوچندان دشمنان نظام در جهت ايجاد ناكارآمدي اقتصادي براي نظام است. هر چند به لطف الهي و تدبير دولت و همراهي مردم با وجود اتلاف منابع و افزايش هزينهها در برخي موارد نظام از همه اين موانع به سلامت عبور كرد و حتي اقتدار خود را در خودكفايي بنزين هم به رخ جهانيان كشيد اما نبايد از آنها غافل شد آماده باش رهبري نظام به سربازان عرصه اقتصاد خطرات تحريم را به ايشان گوشزد مي كند كه براي مقابله با هر گونه اخلال اقتصادي آمادگي لازم را داشته باشند.

دولت دهم در سال 89 اجراي طرحهاي بزرگ اقتصادي را آغاز كرد . از جمله آنها طرح بزرگ تحول اقتصادي شامل هدفمندكردن يارانه ها، اصلاح نظام مالياتي، اصلاح نظام بانكي، اصلاح نظام بيمه، طرح كدينگ كالاها، طرح ماليات بر ارزش افزوده، افزايش بهره وري و ... است كه هر كدام ارزش خاص خود را دارد. اهميت آن طرحها از جمله «هدفمند كردن يارانه ها» كه با همكاري و همراهي قابل تقدير مردم از اواخر سال گذشته آغاز شد، بايد با تدابير ادامه يابد تا تبعات منفي آن به حداقل ممكن رسد. به علاوه طرح مسكن مهر، وعده ايجاد دو ميليون شغل در سال 90، محروميت زدايي و... همه و همه نشان از آن دارد كه سال 90 براي «اقتصاد ايران» سال ويژه است كه بسيار بايد تدبير و كارداني آن را مديريت نمود.

• چرا «جهاد»؟

نكته ديگر، به كاربردن واژه «جهاد» در كلام رهبري است. در گفتمان ديني ما كلماتي همچون جهاد، عبادت، هجرت، ايثار و ... بار معنايي و توصيه خاص خود را داشتهاند: اگر هجرت، دور شدن از مانع را توصيه ميكند، جهاد، به ميدان رفتن و مبارزه با مانع را. به علاوه تاكيدي كه در واژه «جهاد» است، در ديگر واژگان گفتمان مذهبي همچون «تلاش» وجود ندارد. شايد «مانع» آن قدر مهم است كه رهبري واژه «جهاد» را براي نامگذاري خود به كار بردهاند.

رهبر معظم انقلاب پس از بيانات كوتاهي كه در آغازين دقايق سال جديد در خصوص "جهاد اقتصادي " داشتند، در سفر خود به عسلويه به تشريح مفهوم جهاد اقتصادي پرداختند.

ايشان در سخنراني خويش در بيان مفهوم صحيح شعار سال بيان داشتند: « من امسال را "سال جهاد اقتصادي " اعلام كردهام. اين معنايش اين است كه ملت ايران در اين برههي از زمان، جهادش به طور عمده در عرصهي اقتصاد است... امروز در مقابل قدرتها شكل ايستادگي پيچيدهتر است، حساستر است، متنوعتر است؛ احتياج دارد به يك مجاهدت پيچيده و عـمـيق. خوشبختانه ملت ما با فرهنگ مجاهدت آشناست. ما از مجاهدت، بيگانه نيستيم. ملت ما در ميدانهاي جهاد؛ هم جهاد نظامي، در دوران هشت سال دفاع مقدس؛ هم جهاد سياسي، در طول اين مدت؛ هم جهاد اقتصادي و علمي، يك ملت امتحانداده است. ما آشنا هستيم با جهاد. اين جهادي كه امروز بايد انجام دهيم - جهاد اقتصادي - از جهادهائي كه تا امروز ملت ايران انجام داده، مشكلتر نيست؛ اما بايد بدانيم چه كار ميخواهيم بكنيم. »

دقت در اين بيانات نشان ميدهد كه همانطور كه مقام معظم رهبري هم تأكيد كردند، مفهوم جهاد با تلاش تفاوت دارد و بايد براي مقابله با دشمناني كه هماكنون در جبهههاي اقتصادي مشغول جنگ تمام عيار با ايران اسلامي هستند، تجهيز و با تمام توان وارد عرصه جهاد شد. اما با شنيدن «جهاد» اولين تصوري كه به اذهان خطور ميكند، فضاي نظامي و مبارزه است چرا كه استعارهاي از فضاي نظامي است، شايد تغيير نظامي چندان مهم دور از ذهن نباشد چرا كه فضاي امروز نظام اسلامي و غرب يك «جنگ تمام عيار» است، از نوع اقتصادي.

اولين نكته در جهاد ديدهباني و رصد دقيق فضا و تبيين فرصتها و تهديدها و نقاط قوت و ضعف است، بايد در عرصه اقتصادي كشور موانع را دقيقاً «رصد» نمود. اگر اين موانع، ريشه قانوني دارد، نهادهاي قانونگذاري به رفع آن بپردازند. اگر موانع در بخشهاي اجراي و بروكراسيهاي روند اداري است دستگاههاي اجرايي با حركتي در رفع آنها بكوشند. اين ديدهباني بايد در راستاي اهداف عالي نظام و سند چشمانداز بيست ساله صورت گيرد و رصد مكانهايي كه تاثير بيشتري در اين روند دارند، دقيقتر انجام پذيرد. به علاوه جهاد، نيازمند «نقشه راه» است. همان موضوعي كه رهبري در نشست انديشههاي راهبردي خود با نخبگان نظام بر آن تاكيدي فراوان داشتند. اگر نقشه راه، دقيق، عملياتي باشد يقيناً در نيل به اهداف عالي نظام، كوتاهترين مسير طي خواهد شد.

به علاوه در تبيين اين نقشهها همه ظرفيتهاي نخبگان نظام بايد مورد استفاده قرار گيرند تا بهترين نقشه، عملياتي شود.

در «جهاد» هر نيرو بايد وظيفه خاص خود را در آرايش «جهادی» انجام دهد نه در وظيفه ديگر نيروها دخالت كند و نه از وظيفه خود شانه خالي كند. وظيفه هر نيرو- دستگاههاي اجرايي و قانونگذاري- بايد بر مبناي نقشه راه، مشخص و به آنها ابلاغ شود.در اين ميان نبايد از نظر دور داشت كه مخاطب اين هدفگذاري، تنها دستگاههاي اجرايي نيستند، در يك جهاد، همه نيروها از فرماندهان تا پياده نظام در آن مشاركت دارنـد، بخـش خصـوصـي و پويا و نخبگان اقتصادي بايد در كنار دستگاههاي اجرايي حضوري موثر در اين «جهاد مقدس» داشته باشند چرا كه اين نام، مخاطب «خاص» ندارد، تاريخ مصرف و انقضا هم ندارد، جهادي براي همگان و براي تمام فصول است. نكته ديگر عدم غفلت از ظرفيت عظيم جهادي در كشور است، اين ظرفيت و سرمايه در طول اين سه دهه همواره راهگشا بوده، چرا كه اين ظرفيت برآمده از روحيه انقلابي و ديني مردم اين كشور و سرمايهاي عظيم براي سياستگذاري كشور است. قطعا استفاده مناسب از اين سرمايه بزرگ براي به سامان رساندن اهداف عظيم اقتصادي، اعتماد به نفس مردان سياست و اقتصاد را دو چندان خواهد كرد.

• حرف آخر

جهاد اقتصادي در چهارمين دهه از عمر انقلاب اسلامي كه «پيشرفت و عدالت»، ناميده شده است. فريضهاي است واجب بر همگان. چرا كه امر ولي امر، بر اين مهم «بار ديني» هم ميافزايد كه همگان در اين «جهاد مقدس» حضوري همه جانبه و موثر داشته باشند. «جهاد اقتصادي» مخاطب «خاص» ندارد «تاريخ مصرف» و «انقضاء» هم ندارد شعاري است براي هميشه و جهادي است واجب براي هر فرد.