8 درس پروفسور معتمد نژاد برای اصحاب رسانه
به گزارش فرصت آنلاین به نقل از همشهری آنلاین، دکتر معتمدنژاد پنجشنبه 14 آذرماه در حالی در سن 79 سالگی بعد از یک دوره بیماری در تهران درگذشت که شاگردان، همکاران و دانشجویانش و نیز پژوهشگران عرصه خبر و روزنامهنگاری را در غمی عمیق فرو بُرد.
مراسم تشییع پیکر وی صبح شنبه 16 آذرماه از روبروی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد و در پایان این مراسم پیکر استاد روی دستان شاگردان و اساتید علوم ارتباطات از محل دانشکده تا میدان شهید مصطفی احمدی روشن (سلماس سابق) تشییع و برای دفن به قطعه نامآوران بهشت زهرا منتقل شد.
دکتر معتمدنژاد: این سکه ها را هر طور که می دانید خرج رشته ارتباطات کنید
محمد مهدی فرقانی استاد ارتباطات و از شاگردان پروفسور معتمد نژاد درباره وی می گوید: استاد معتمدنژاد فرصت تدریس در خارج از کشور را داشت اما با داشتن چنین فرصتی همیشه تاکید میکرد من یک ساعت تدریس در ایران را با تدریس یک عمر در خارج از ایران عوض نمیکنم و به خاطر همین علاقه بود که منشأ بسیاری از خدمات در ایران شد. همانطور که میدانید رشته روزنامهنگاری بعد از انقلاب در ایران منحل شد و تحت عنوان علوم اجتماعی با گرایش ارتباطات به حیات نیمه جان خود ادامه داد. با پیگیریهای استاد معتمدنژاد بود که در سال 69 این رشته احیا و در همان سال، دوره کارشناسی ارشد آن و به دنبال آن در سال 75 دوره دکترای این رشته راهاندازی شد.
وی ادامه داد: اقدامات دکتر معتمدنژاد یک میراث برای همه دانشگاهها در حوزه روزنامهنگاری است و او ادبیات تازهای را به حوزه ارتباطات عرضه کرد. اصول روزنامهنگاری حرفهای، اخلاق حرفهای،نظام جامع حقوقی رسانهها، شورای عالی مطبوعات و مباحث حقوقی از دستاوردهای ایشان در حوزه روزنامهنگاری و علوم ارتباطات است.
این استاد ارتباطات، با بیان اینکه در حوزه علوم ارتباطات بسیاری از سرفصلها متعلق به استاد معتمدنژاد است، یادآور شد: مجموعه دروس انتقادی بحث مطالعات انتقادی، طرح مبحث جامعه اطلاعاتی در ایران و بسیاری از موارد دیگر از نوآوریهای او در عرصه ارتباطات بود. اما همیشه متواضع و فروتن رفتار کرد. استاد معتمدنژاد هیچگاه دانشجویانش را دانشجوی خود نمیدانست و همیشه آنان را همکار خطاب میکرد. به نظر من باید ویژگیهای رفتاری او تبیین شده و به صورت یک الگو در بیاید.
فرقانی با تاکید بر اینکه استاد معتمدنژاد نسبت به فعالیتهایی که انجام میداد هیچگاه چشمداشت مالی نداشت، بیان کرد: خاطرم هست در اولین همایش علمی بزرگداشت دکتر معتمدنژاد که برای او برگزار شد حدود 18 سکه بهار آزادی برای او هدیه آوردند. من در آن زمان رئیس دانشکده علوم اجتماعی بودم. پس از تمام شدن همایش استاد به دفتر من آمد و سکهها را به روی میز من گذاشت و گفت: هر طور که صلاح میدانید این سکهها را برای رشته ارتباطات مصرف کنید. این سکهها به مصارف نیکوکارانه و بهترین مصرف ممکن رسیدهاند.
8 پیام دکتر استاد معتمد نژاد برای اصحاب رسانه
مهدی خدادادی مدیرعامل خبرگزاری ایرنا در یاداشتی درباره استاد معتمدنژاد می نویسد:
استاد معتمدنژاد ظرف چندین دهه از عمر پربار و پربرکت خویش، از طریق تدریس در دانشگاه و همچنین نگارش کتابهای علمی و محققانه، درسها و پیامهای مهمی را به اصحاب خبر و رسانه منتقل کرد.
میتوان مهمترین درسها و پیامهای او را در موارد هشتگانه زیر خلاصه کرد:
یک - معتمدنژاد عقیده داشت که خبر، نیاز انسان است؛ نیاز طبیعی، وُجدانی، حقوقی، شرعی، ملی و شخصی. این نیاز در جوامعِ جدید و توسعهیافته و نزد انسانِ مدرن شهرنشین و مدنی، جدیتر و آشکارتر است.
دو - معتمدنژاد باور داشت که خبر موجب حذف یا کمرنگ شدن عقاید کلیشهای یا تفکرات قالبی میشود. اینگونه عقاید و تفکرات موجب رفتار از پیش تعیینشده و متعصبانه و نیز پیشداوری و قضاوت زود هنگام میشود.
سه - به اعتقاد معتمدنژاد، خبر و خبرنگاری ابزار ترویج اخلاق است و بیخبری، بیاخلاقی است. از منظر او، خبر، راه رسیدن به حقوق فردی و جمعی و مسیر شناختن این نوع حقوق و بکار بستن آن را هموار میکند.
چهار- به عقیده پدر روزنامهنگاری نوین ایران، خبر از جنس آگاهی و معرفت است و آگاهی و معرفت، از تعارضات درونی هر فرد آدمی (منِ ِدرونی و منِ ِبیرونی یا رسمی) و نیمه پنهانِ شخصیت افراد پرده برمیدارد.
پنج - به نظر معتمدنژاد، خبر، خبرنگار و روزنامهنگار، در پیِ تغییر و تحوّل مثبت است تا روند نوسازی جامعه، متوقف نشود. از دید او، خبر و روزنامه، ابزار مهم نوگرایی و نوسازی در افکار و ساختارها است.
شش - معتمدنژاد همواره تاکید داشت که انسان محتاجِ دانستن و خبر و روزنامه است. زیرا خبر و روزنامهنگاری، تأثیر آزادیبخش دارد. مهمترین تأثیر خبر و خبرنگاری و روزنامهنگاری از دید او، آزادی و آزادسازی اندیشه و اندیشیدن است. با آزادسازی خبر و آزاد گذاشتنِ خبرنگاران، از فساد سیاسی و فساد اقتصادی (بی عدالتی اجتماعی) جلوگیری میشود یا میزان این دو نوع فساد ویرانگر، کاهش مییابد.
از نگاه معتمدنژاد، انسان، خواهان عدالت است و خبر و خبرگزاری و روزنامهنگاری میتواند کمککننده به تحقق آن باشد
هفت - به باور معتمدنژاد، تنها هدف خبر و خبرنگاری و خبرگزاریها باید خدمت به مردم و انسانیت باشد و خدمت از راه تهیه و کسب خبرِ ِراست و درست و انتشار مسوولانه آن، میّسر است.
هشت - از منظر او، خبرگزاریها و مطبوعات میتوانند تقویتکننده همبستگی ملی، رقابت سازنده، اجماع و تعاون باشند. افزون براین، این رسانهها میتوانند در مسیر کمک به دولت در انجام وظایفش، گسترش عدالت اجتماعی و آزادیهای سیاسی، کنترل و مدیریت بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقشآفرینی کنند.