فرهنگ از اركان اصلي و اساسي هر جامعه است. در كشور ما، بر اساس اعتقادات ديني و اسلامي و نيز ايدئولوژي منبعث از آن كه منجر به پيروزي انقلاب اسلامي شد، فرهنگ از اهميت وافري برخوردار بوده است.

از همين رو بود كه در سالهاي ابتدايي انقلاب اسلامي، ستاد انقلاب فرهنگي به دستور حضرت امام خميني (ره) تشكيل شد تا به ساماندهي امور فرهنگي كشور همت گمارد و فرهنگ اسلامي و الهي را در كشور جاري سازد.

با تثبيت نظام اسلامي، ستاد انقلاب فرهنگي كه بيشتر براي رسيدگي به وضع دانشگاهها تشكيل شده بود به شوراي عالي انقلاب فرهنگي تغيير نام يافت و مسئوليت ساماندهي فرهنگي كشور را بر عهده گرفت.

اينك شوراي عالي انقلاب فرهنگي نقش و جايگاه بسيار مهمي در ساماندهي امور فرهنگي كشور دارد. تحت مديريت عاليه اين شورا، شوراهاي فرعي مانند شوراي فرهنگ عمومي هم تشكيل شده كه به برخي موارد خردتر مي پردازد.

در شهرستانها، متناظر با اين شوراهاي عاليه، شوراي فرهنگ عمومي تعريف شده است كه نگاهي به آئين نامه و تركيب آن، از اهميت بسيار بالايش حكايت مي كند.

·اهمیت فرهنگ عمومی در دیدگاه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی
فرهنگ عمومي دو بخش دارد، يك بخش آن چيزهايي است كه خيلي بارز و ظاهر است و جلوي چشم ماست و با سرنوشت يك ملت سروكار پيدا مي كند؛ اين گونه هم نيست كه ارتباطي به آينده و مسير ملت نداشته باشد، بلكه بر روي حركت ملت و زندگي آنها تأثير بلند مدت دارد. مثلاً لباس و شكل آن كه جزو فرهنگ عمومي است، از مصاديق اين بخش است. چه لباسي بپوشيم؟ چگونه بپوشيم؟ زنها و مردهاي ما از كدام الگو و پوشش استفاده كنند؟ اينها همه جزو مصاديق و نمونه هاي بارز فرهنگ عمومي جامعه است. يا فرض بفرماييد شكل معماري در جامعه و نوع خانه هاي ساخته شده در زمان قديم و جديد و كيفيت زندگي ساكنان اين دو نوع خانه نيز از مصاديق همين بخش است. يا مثلاً حتي شكل در و پنجره و نحوة ارتباط اتاقها با هم، هر كدام تأثيرخاصي بر روي ذهنيات و خلقيات و منش و تربيت افراد دارد. اينها از موارد فرهنگ عمومي است. بنابراين تأثير اين نوع فرهنگ بر روي سرنوشت ملت، بلند مدت است. بالاخره هر گونه لباس و رفتاري و هر جور نشستن بر سر سفره اي و هر طور مواجه شدن در حرف زدن، تأثيراتي در شكل بخشيدن به شخصيت افراد جامعه دارد و نمي شود منكر اين حقيقت شد. نوع ديگري از نمونه هاي فرهنگ عمومي وجود دارد كه تأثيرش فوري و محسوس است. اگر چه خودش خيلي محسوس نيست، ليكن تأثيراتش بر سرنوشت يك جامعه و مسير آن، خيلي محسوس است. عمدة اين نوع فرهنگ، اخلاقيات فردي و اجتماعي مردم يك جامعه است.... از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار اعضاي شوراي فرهنگ عمومي استانها با معظم له (۱۹/۴/۱۳۷۴)
چند پیشنهاد برای جلسات فرهنگ عمومی
با توصيفات فوق در خصوص نقش و جايگاه مهم شوراي فرهنگ عمومي شهرستان، فرصت چند موضوع را به مسئولان اين شورا و دبير محترم آن پيشنهاد مي كند تا اگر صلاح بدانند در دستور كار شورا قرار گيرد البته اول بايد مشكل برگزار نشدن جلسات شورا را حل كنند! اين موضوعات عبارتند از:
تدوین نقش خمینی شهر در مبارزات انقلاب اسلامی:
از آنجاییکه خمینی شهر نقش بسزایی در مبارزات انقلاب داشت و این شهر از کانونهای مبارزه علیه شاه بود، ضرورت دارد تاریخچه مبارزات خمینی شهر گردآوری، تدوین و در قالب کتاب ارائه شود. بی تردید با گذشت زمان و کمرنگ شدن خاطرات مانده در ذهن و فوت صاحبان این تاریخچه، سرعت عمل در این کار ضروری است.
تدوین زندگانی بزرگان و علما:
این شهرستان بزرگان بسیاری دارد بزرگانی چون جبل عاملی، موسوی درچه ای، معرفت، فیاض، فیض الاسلام، املایی و... که عموم مردم بویژه جوانان اطلاع چندانی در مورد این شخصیتها ندارند. جمع آوری و تدوین زندگینامه هر کدام از این بزرگان در قالب کتاب و برپایی همایشهایی با این موضوع، برگ زرینی از افتخارات و هویت این شهر را ارائه خواهد داد.
همایش نخبگان خمینی شهری:
این شهرستان نخبه های علمی-فرهنگی-مدیریتی فراوانی دارد که در سرتاسر ایران و جهان پراکنده می باشند. جمع آوری این نخبگان در زیر یک سقف و تجلیل از آنان از یک طرف به افزایش هویت شهری خمینی شهر کمک خواهد کرد و از سوی دیگر این نخبگان را تشویق خواهد کرد تا بخشی از توان خود را در جهت پیشرفت شهرشان بکار گیرند.
نامگذاری یک روز به نام روز خمینی شهر:
تاکنون شهرهای متعددی از کشورمان یک روز را به نام شهرشان نام گذاری کرده اند و برای این روز برنامه های متعددی اجرا می کنند. اصفهان، شیراز، نجف آباد، تبریز و ... از جمله این شهرها هستند. جا دارد این طرح موفق در خمینی شهر نیز اجرا گردد.
همایش آثار تاریخی خمینی شهر:
خمینی شهر از جمله شهرهای تاریخی کشور است. آثار تاریخی باقیمانده در آن، بیانگر هویت و تاریخچه این شهر و مردمانش است. می توان همایشی در این باره برگزار کرد تا هم مردم بیشتر در جریان این آثار قرار بگیرند و هم مسئولان مربوطه را نسبت به حفظ و حراست از این آثار حساس تر نمود.

بر اساس قانون، عالی­ترین مرجع رسیدگی به مسائل و مشکلات فرهنگی در هر شهرستان، شورای فرهنگ عمومی آن شهرستان است. ریاست این شورا بر عهده امام ­جمعه و دبیری آن با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی است و تمام ارکان شهرستان از جمله فرماندار، شهردار و نماینده عضو آن هستند. از دیگر اعضای این شورا، اداره ارشاد، سازمان تبلیغات، آموزش و پرورش، نیروی انتظامی، دادگستری و... است. نگاهی به ترکیب اعضای رسمي شورا حاکی از آن است که از قوای بازدارنده مثل دادگستری و نیروی انتظامی گرفته تا ارگانهای فرهنگی و ايجابي مثل ارشاد و سازمان تبلیغات و دانشگاه آزاد تا ارگانهای عمومي مانند شهرداری عضو این مجموعه هستند و اين تركيب، اهميت والاي آن را مي رساند.

از سوی دیگر، اصلاح و تقویت فرهنگ جامعه و جلوگیری از تهاجم فرهنگی، از جمله نیازهای امروز جامعه ماست و اصلاح فرهنگ عمومی آنقدر مهم است که به تعبیر مقام معظم رهبری؛ «اصلاح فرهنگ عمومی از همه کارها مهمتر و محور کارهای دیگر است.»

اما نكته قابل تأمل و البته باعث تأسف آنكه بیش از یکسال و نیم است که جلسات شورای فرهنگ عمومی خمینی­شهر تعطیل است و برگزار نمي شود.

البته مدتي قبل و به دنبال حضور حجت الاسلام ميرتاج الديني معاون پارلماني رئيس جمهور، جلسه اي تحت عنوان شوراي فرهنگ عمومي با حضور مسئولان برگزار شد كه طبيعتاً و با توجه به حضور معاون رئيس جمهور، بيشتر محلي براي درددل مسئولان و بيان كاستي ها بود و نه جلسه اي براي برنامه ريزي كلان و استراتژيك و ايجاد هماهنگي براي مسائل فرهنگي خميني شهر و جالب تر آنكه در اين جلسه هم، مسئله قمه زني يكي از مسائل اصلي مطرح شده توسط مسئولان محلي بود!!

در بيان اهميت والاي اين شورا و تبيين خسارت ها و تبعات تشكيل نشدن و اهميت ندادن به آن توسط مسئولان – آنهم در زمانه اي كه مقام معظم رهبري مسئله فرهنگ را بسيار مهم مي دانند - بدون هیچگونه توضیح دیگری، آیین­نامه این شورا را که بیان­گر وظایف گسترده و اختیارات وسیع آنست است را به طور کامل درج می­کنیم تا مشخص شود همانگونه كه رهبر انقلاب گفته اند متأسفانه فرهنگ همچنان مظلوم است...

از محتواي اين آئين نامه، نقش انحصاري شوراي مزبور در برنامه ريزي كلان براي ارتقاي فرهنگي شهرستان، ايجاد هماهنگي بين دستگاههاي مسئول، جلوگيري از فعاليت هاي موازي و بلااثر و ... به وضوح مشخص مي گردد.

آیین نامه شورای فرهنگ عمومی شهرستان

ماده 1: بمنظور ارتقای فرهنگ عمومی و اطلاع از چگونگی آن و نظارت و هماهنگی و پیگیری مصوبات شورای فرهنگ عمومی، شورای فرهنگ عمومی در هر شهرستان زیر نظر شورای فرهنگ عمومی استان مربوطه تشکیل میشود.

ماده 2: وظایف شورای فرهنگ عمومی شهرستان:

الف- بررسی معضلات و ویژگی­های فرهنگی که در جامعه شهری وروستایی آن منطقه وجود دارد، و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع این معضلات وانعکاس آن به شورای فرهنگ عمومی استان.

ب- تلاش برای حذف سنت­های غلط رایج و تشویق مردم بر حفظ و تقویت ارزشهای دینی، مذهبی و فرهنگی منطقه.

ج- ارایه گزارش سالانه از وضع فرهنگ عمومی شهرستان و ایجاد زمینه همکاری با سایر شهرستانها برای فعالیت در جهت ارتقای فرهنگ عمومی منطقه.

د- ارایه برنامه­ای مدون و همسو برای هماهنگ­کردن دستگاهها، نهادها، مراکز و موسسات دولتی و غیردولتی در شهرستان برای فعالیت در زمینه مسائل فرهنگی.

ه- برنامه­ ریزی در جهت اجرایی کردن تصمیمات اتخاذ شده در شورای فرهنگ عمومی شهرستان، از طریق ملزم کردن مدیران دستگاهها و نهادهای شهرستان.

و- اتخاذ شیوه­ های تشویقی و نظارتی در شهرستان از سوی شورای فرهنگ عمومی به منظور اعتلا و شکوفایی فرهنگ عمومی در ابعاد مختلف.

ز- بررسی آثار فرهنگی مترتب بر سیاستها و اجرای طرح و برنامه­ های اقتصادی، اجتماعی در شهرستان بمنظور اطمینان از همسویی و عدم مغایرت آنها با اصول سیاست فرهنگی کشور و استان و ابلاغ نتیجه به دستگاههای اجرایی شهرستان.

ح- مطالعه سیاستهای فرهنگی ابلاغی از مرکز استان و کشور، اظهارنظر نسبت به موضوعات مطروحه و تهیه گزارشهای مورد نیاز استان برای اصلاح فرهنگ عمومی در شهرستانها و پیگیری مصوبات شورای فرهنگ عمومی وشورای عالی انقلاب فرهنگی در سطح شهرستان.

ماده 3: ترکیب اعضای شورای فرهنگ عمومی شهرستان:

1- امام جمعه شهرستان بعنوان رییس شورا

2- فرماندار بعنوان نایب رییس شورا

3- رییس سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان

4- نماینده مجلس شورای اسلامی شهرستان و در صورت تعدد نمایندگان به انتخاب مجمع آن نمایندگان 

5- رییس دانشگاه شهرستان و در صورت تعدد مراکز علمی و دانشگاهی به انتخاب مجمع روسای دانشگاههای شهرستان

6- رییس اداره آموزش وپرورش شهرستان

7- رییس اداره اطلاعات شهرستان

8- رییس اداره تربیت بدنی شهرستان

9- یک نفر از ارباب جراید شهرستان به پیشنهاد رییس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی و تایید شورای فرهنگ عمومی شهرستان

10- سه نفر از شخصیت­های معتبر فرهنگی و هنری شهرستان (حداقل یک نفر از خواهران) به پیشنهاد رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی وتصویب شورای فرهنگ عمومی شهرستان

11- رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بعنوان دبیر شورا فرمانده ناحیه مقاومت بسیج شهرستان فرمانده نیروی انتظامی شهرستان شهردار مرکز شهرستان

12- رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان

13- رییس دادگستری شهرستان

14- یکی از ائمه جماعات شهرستان با معرفی رییس شورا

15- رییس نمایندگی سازمان صدا وسیما در شهرستان

تبصره 1: مدت عضویت اعضای مندرج در بندهای 9 و10 دو سال و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

تبصره 2: احکام اعضای شورای فرهنگ عمومی شهرستان توسط رییس شورای فرهنگ عمومی استان صادر خواهد شد.

تبصره 3: شورای فرهنگ عمومی شهرستان می تواند در موارد ضروری افراد دیگری را حسب تشخیص در ارتباط با موضوع مورد بررسی به شورا دعوت نماید.(بدون حق رای)

ماده 4: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی شهرستان ملزم است گزارش جلسات شورا را از طریق دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور منعکس نماید.

ماده 5: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی شهرستان دراداره فرهنگ وارشاد اسلامی شهرستان تشکیل می شود و یک نفر کارشناس با مدرک لیسانس یا بالاتر پیگیری امور دبیرخانه وهماهنگی های لازم با اعضای شورای فرهنگ عمومی شهرستان وهمچنین دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان رابرعهده خواهد داشت.

ماده 6: آیین نامه داخلی شورای فرهنگ عمومی شهرستان توسط دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی شهرستان تهیه و توسط شورای فرهنگ عمومی شهرستان تصویب می شود.

ماده 7: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی شهرستان می تواند متناسب با وظایف شورا و یا حسب مورد، گروه­های کار با عضویت اعضای شورا و همچنین افراد صاحب­نظر تشکیل دهد.

ماده 8: دبیرشورای فرهنگ عمومی شهرستان از طریق دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان هماهنگی های لازم رادر ارتباط با شورای فرهنگ عمومی کشور بعمل خواهد آورد.