ناهنجاریهای و معضلات و مشکلات جامعه به دلیل وجود انسانهایی است که خود دچار آسیب شده و به مرور تبدیل به موجودات  آسیب رسان شده اند هیچ انسانی از مادر مخرب و تبه کار و بزه کار به دنیا نمی آید ولی تحت شرایطی می تواند به چنین انسانی تبدیل شود

بنابراین برای جلوگیری از نابسامانیها شناسایی عوامل آسیب رسان و شرایط آسیب پذیری افرادی لازم است تا بتوان از این طریق همانطور که در آموزش های شهروندی نیز تأکید شده زمینه های آسیب پذیری ر ا شناخت و از آن ها جلوگیری نمود و در تربیت افراد به کار برد و با آنها هوشمندانه برخورد نمود.عواملی که به فرد و گروه و جامعه آسیب می رساند و یا سبب آسیب پذیری الفراد می شود و بستر را مناسب می کند و در ادامه سبب بروز ناهنجاریها و پایداری آنها و لذا بروز رفتارهای بزه کارانه می شود عوامل اصلی آورده می شود و در نوبت بعد عوامل فرعی شرح و توصیح  داده می شود به امید اینکه مورد توجه قرار گیرد عوامل اصلی عبارتند از

1- عوامل زمینه ای یا بستری:

برای اینکه به فردی آسیب وارد شود و یا فر آسیب پذیر باشد و شرایط مهیا و آماده باشد یک دسته عوامل زمین ه ای و یا بستری لازم است که در صورتی که فرد یک و یا چند عامل از آن را داشته باشد شرایط آسیب پذیری وی آماده و مهیا می باشد، البته درصد تأثیر هر کدام از عوامل می تواند متفاوت باشد و از طرفی به خود شدت عامل هم بستگی دارد، عوامل زمینه ای و بستر ساز را می توان به چند عامل فرعی که شامل شرایط محیطی، خانوادگی، اقتصادی و شخصیتی می باشد تقسیم نمود.

2- عوامل آشکار کننده و یا ظاهر کننده:

وقتی به دلیل عوامل زمین های آسیب به فرد وارده شده، تحت شرایطی آثار آن در فرد ظاهر می شود که همان رفتارها و حرکات ناهنجار و غیر طبیعی می باشد که می توان به آ نها اختلالات رفتاری و شخصیتی اطلاق کرد. این شرایط که سبب ظهور آسیب ها می شود شامل وضعیت های فشارهای درونی و استرس و تنش می باشد.

3- عوامل استمرار دهنده و پایدار کننده

پس از آنکه به دلیل مهیا بودن شرایط بستر ساز و ظاهر کننده آسیبی در فرد به وجود آمده و علائمی از آن بروز کرد برای اینکه آسیب وارده تداوم یابد و پررنگ شود و حادتر گردد، نیاز به عوامل دیگری است که آنها تحت عنوان عوامل استمرار دهنده و پایدار کننده عنوان می وشد که توجه به آنها برای مربیان و مسؤولین تربیتی می تواند آنها را حذف کرده و مانع عبور آدمهای آسیب دیده از این مرحله و مسأله ساز شدن آنها بشوند، این عوامل عبارتند از محیط نامناسب، فقر، توجیهات و نشخوارهای فکری، فقدام حامی فردی و اجتماعی، تداوم شرایط فشار های روحی.

خلاصه

برای وارد شدن آسیب به افراد سه عامل اصی زمینه ای و آشکار ساز و تداومی لازم است

هر کدام از عوامل  اصلی ذکر شده خود به عوامل فرعی دیگر تقسیم می شوند مثلاً محیط و خانواده و اقتصاد از عوامل زمینه ساز آسیب رسیدن به افراد می باشد.

شناسایی عوامل آسیب رسیدن به افراد و ظهور و تداوم آن برای خانواده و مراکز تربیتی و مربیان در نجات انسانها از آسیب ها لازم و ضروری است و فرد باید مهارت های لازم در مقابله با آنها را کسب کند.