نَحمَدک و نصَلّی عَلی رَسولِکَ الکَریم رَبّ أنعَمتَ فَزِد
امام علی(ع) در نامه‌ای به فرزندش امام حسن(ع) می‌فرمایند: "پسرم! اگر چه من به اندازه همه آنان که پیش از من بوده‌اند، نزیسته‌ام، اما چندان در کارهایشان نگریسته‌ام که همچون آنان شده‌ام. بلکه چندان بر امورشان آگاهی یافته‌ام که گویی با اولین آن‌ها تا آخرینشان زندگی کرده‌ام. پس در این سیر و تأمل، کردار پاکیزه را از آلوده بازشناخته و سود را از زیان دریافته‌ام".(1)

قدیمی‌ترین اسناد تاریخی در مورد منطقه اصفهان مربوط به کتیبه‌های شاهان آشوری به ویژه کتیبه سارگون‌شاه آشور(705-721ق.م.) می‌باشد. سارگون از سرزمینی به نام«الی‌پی» و شاه آن یاد می‌کند که یکی از پسران پادشاه «اسپابارا» نام داشته که نامی مرتبط با «اسب» و ایرانی بوده است.

2- مارکوپولو به هنگام عزیمت به اصفهان از مرکز تربیت اسب در حوالی اصفهان(اسفریز) یاد مي‌کند.

3-در منطقه اصفهان تنها یک روستا آن هم در ناحیه خميني‌شهر است که به نام اسفریز نامگذاری شده است. بنابر گفته ابوموسی که از قدمای اصفهان است میدان اسفریز محله‌ای خاص بوده است و کسانی از علما و محدثان نیز به این محله انتساب داده شده‌اند. محله مذکور همین روستای کنونی اسفریز است.

4- عدم کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه غرب اصفهان به ویژه خمینی‌شهر و مهاجرپذیری ناحیه که باعث شده است تا مهاجران به منظور استفاده از زمین دست به تغییر و تحول درساختار شهر بزنند باعث شده است تا علی‌رغم مرکزیت جغرافیایی شهر اصفهان، اطلاعات افسانه‌ای و مبهم از تاریخ پیش از اسلام اصفهان داشته باشیم و این در حالی است که برخی مورخان مثل ابن‌ندیم اهمیت بناهای جیّ را با اهرام مصر باستان مقایسه کنند.

5و6- با توجه به آزمایشات کربن14 بر روی نی‌های خشت‌های آتشگاه، تاریخ منطقه خميني‌شهر را به دوران ایلام باستان(سیماش) می‌توان تخمین زد. اگر بخواهیم به اهمیت و مواهب طبیعت در سده اصفهان پی‌ببریم، کافی است بدانیم تمام عوامل طبیعی به عواملي که به ناحیه جی و یهودیه، خصوصيت و شخصیت خاصی بخشیده بود، در ناحیه خميني‌شهر به‌صورت کامل‌تری ظاهر می‌گردد.

7-  یکی از نویسندگان (براساس لغت‌نامه دهخدا) عقیده دارد که کهن‌دژ پایتخت سلاطین کیانی و ساسانی بوده است.

8-موقعیت خاص جغرافیایی منطقه بر سر راه شرق و غرب و مرکزیت آن موجب شده ناحیه مذکور از تمامی محلات و هجوم‌های اقوام ویرانگر بر کنار نمانده و هر محله قسمت‌های عمده ای از هویت و تاریخ خود را از دست بدهد. با این مقدمه کوتاه وجه تسمیه آبادی‌های خمینی‌شهر را ادامه مي‌دهیم.