تحقیقی پیرامون گویش ولاتی (3)

ارسال در سایرعناوین

لغت

معنی

تلفظ

اِبُ

علامت تعجب از اصوات

ebo

اُباتی

آنچه که قابل سوختن باشد و آب آن را آورده باشند - هیزم

obâti

ابی

دیگر - غیر از این (حرف)

ebi

ابی زه

خربزه

ebiže

اته

بده

ete

اتان

بدهم

etân

اتا

دادی

ettâ

نمتا

ندادم

namtâ

نتا

ندادی

nâttâ

اجگ یا اژگ

نوعی هیزم که از شاخه های کم قطر درخت باشد در مقابل لورچه (شاخه های کلفت درخت) (اژگ) را به برگ نیز گویند.

aǰg - ažg

اُرچین یا اورچین

پلکان (غیر از نردبان)

orčin

اُرچینو

ترجمه مشخص نشد. شاید نام شغلی باشد.

orčino

اُراغی

نوعی داس کوچک

oraqi

اُرما

خرما

ormâ

اَخنه یا اَخن

فلانی، پسره، دختره، ضمیر مبهم

axene /axen

ازمه

هیزم - هیمه

ezme

ازّه

دیروز

ezze

ازون یا اوزون

زبان؛ وسیله تکلم

ozun /uzun

اژیدن

ارزیدن - ارزش داشتن - اَژواِ (می ارزد)

âžidan - azue

اس (1 )

خشت

es

اسّا - وسه وایسه(2)

ایستاد - بایست

essâ / vesse / vâyse

وای سادن

ایستادن

vâysâdan

اسپه / اسبه

سفید

espe / esbe

اسپه اُ

سفید آب

espe o

اُسکار یا اُشکار یا اشکال یا اشنار اس

محل ورود آب به درون باغ

oskâr /oškâr / oškâl /ošnâr

اسی

بشوی

essy = es

اُشک یا اُسک

خشک

ošk /osk es âle

اشه یا اِشو

امشب

ešše / eššo

اگه

اگر (حرف)

ege

الاخون و ولاخون

خون به دل - سرگردان

elâxuno velâ xon

الکی

بیهوده - حرف بی مبنا

alaki

اَمته

شکسته

amate

امنا

گذاشتم - نهادم

emnâ

اُو

آب تبدیل مصوت بلند آ به اُ

ow

 

مثال:
در ادامه داستان پیرزن که هفت دختر داشت و جگر برای پختن آمده می کرد دختر به اتاق می رود و خواهرش را صدا می زند می گوید
دادا، دادا، نزونی ماما چی چی بشووه، قلیه جیگر بشووه ماما، بندی جیگر بشووه ماما، بوزه بشه قسودا اگی
یعنی: خواهر، نمی دانی مادر چه می پزد، مادر دارد قلیه جگر می پزد، بند جگر می پزد برو  و سهم خودت  را  بگیر .

 

پاورقی ها:
1_  تبدیل حرف شین از ویژگی های گویش است و معمولا (ت) بعد از آن حذف می شود مثل انگشت : انگس
2- رجوع شود به تاریخ بیهقی صفحه 161 نسخه فیاض بخش و نیز صفحه 25 بوستان دکتر غلامحسین یوسفی