طالعبینی از دیدگاه علوم نجوم ارزشی ندارد
عمران مرادی در گفتوگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار داشت: صورت فلکی به مجموعهای از ستارگان نزدیک هم گفته میشود که زمانی که آنها را به هم متصل کنیم اشکالی را تشکیل دهند.
وی افزود: در قدیمالایام آسمان شهرها تمیز و آلودگی نوری نیز کم بوده و از طرفی وسایل ارتباط جمعی بدین شکل گسترده وجود نداشته بنابراین یکی از تفریحهای مردم رفتن به روی بام خانه و تماشای آسمان بوده است.
این کارشناس نجوم ادامه داد: گذشتگان برخی ستارگان را در ذهن به یکدیگر متصل کرده و در خیال آنها را شبیه برخی اشیا و حیوانات میدیدند.
وی تصریح کرد: تنها برخی از این صور فلکی مانند عقرب، جبار و شکارچی به نام خود بسیار شبیه هستند و برخی دیگر مانند دب اکبر و دب اصغر برای مردم شناخته شدهاند.
مرادی با بیان اینکه ستارگان صور فلکی در یک صفحه قرار ندارند تاکید کرد: با توجه به اینکه چشم انسان فواصل بیشتر از 600 متر را تشخیص نمیدهد فاصله میان ستارگان با چشم مشاهده نشده و همه در یک صفحه دیده میشوند و این در حالی است که در واقعیت بسیاری از ستارگان صور فلکی از یکدیگر بسیار دور هستند.
وی افزود: با توجه به این موضوع طالعبینی ارزش علمی ندارد اما نکته مهمتر این است که آنچه طالعبینی بر اساس آن پایه ریزی شده نیز با واقعیت پدیدههای آسمانی مطابقت ندارد.
این کارشناس نجوم در ادامه تصریح کرد: به طور مثال در گذشته خورشید در ماه آبان وارد صورت فلکی عقرب میشد و به همین دلیلی گذشتگان تصور میکردند افراد متولد ماه آبان تحت تأثیر این صورت فلکی هستند.
وی افزود: اکنون با توجه به حرکت تقدیمی زمین و حرکت نامحسوس ستارگان در ماه آبان خورشید دیگر وارد این صورت فلکی نشده و به نقطه دیگری در آسمان میرود به این معنا که جای خود را با صورت فلکی دیگر در نقشه آسمان جابهجا میکند و این موضوع درباره دیگر ماهها و صور فلکی منسوب به آنها نیز صادق است.
مرادی تاکید کرد: بنابراین با توجه به اینکه اساس طالعبینیها بر مبنای تفکرات گذشتگان است کتابهای طالعبینی که از ابتدا ارزش علمی نداشت به طور کامل به زیر سوال میرود.
وی با اشاره به اینکه صور فلکی در بازههای زمانی طولانی مدت نابود میشوند، گفت: اکنون صورت فلکی دب اکبر شبیه ملاقه و عقرب شبیه این حیوان به نظر میرسد، اما در طی زمان این صور فلکی به خاطر حرکت نامحسوس ستارگان از هم پاشیده و از بین میروند.
این کارشناس نجوم با بیان اینکه مکان صورتهای فلکی در ماههای مختلف متفاوت است، بیان داشت: برخی صور فلکی مانند ذاتالکرسی، دب اکبر، اژدها و آندرومدا که در اطراف ستاره قطبی قرار دارند تغییرات بسیار اندکی داشته و جابهجایی آنها تنها در اطراف این ستاره است بنابراین در تمام طول سال قادر به مشاهده آنها هستیم.
وی اضافه کرد: این در حالی است که صور فلکی که در شرق و جنوب آسمان قرار دارند در طول سال تغییرات فاحشی دارند و در برخی ماهها دیده نمیشوند.
مرادی در ادامه بیان داشت: به طور مثال صورت فلکی عقرب در نیم سال اول در افق جنوب مشاهده میشود و با نزدیک شدن به فصل زمستان این صورت فلکی همزمان با خورشید غروب میکند.
وی تصریح کرد: برای تعیین جایگاه صور فلکی در فصلهای مختلف سال نقشههایی با نام گردونه آسمان تهیه شده که میتوان به راحتی مکان صور فلکی را در هر فصل و با ساعت دقیق مشاهده کرد که در این میان صور فلکی مثلث تابستانی و شش ضلعی زمستان بسیار معروف هستند.
این کارشناس نجوم درباره دلیل تغییر مکان صورتهای فلکی تاکید کرد: این تغییر به دلیل حرکتهای مداری زمین به دور خورشید است چرا که زمین در فضا جا به جا میشود و ما این موضوع را با تغییر جایگاه ستارگان متوجه میشویم.
وی درباره چگونگی تشخیص جهات جغرافیایی نیز بیان داشت: زمانی که روبه ستاره قطبی بایستیم شمال آسمان در پیش روی ماست و در این صورت دست راست ما شرق، دست چپ غرب و پشت سر جنوب است.
مرادی افزود: این روش در تعیین جهتهای جغرافیایی از قطبنما نیز دقیقتر است زیرا ستاره قطبی عمود بر قطب شمال است و اگر کسی در قطب شمال بایستد ستاره قطبی را بالای سر خود میبیند، اما هر چه به سمت خط استوا نزدیک شویم ارتفاع این ستاره کم شده به گونهای که در این نقطه تنها در افق مشاهده میشود.