اصفهان - خبرگزاری مهر: بسیاری از موتورسیکلتهای شهر نه هویت مشخصی دارند و نه معاینه شده‌اند اما مثل یک موجود خطرناک همچنان شهر را در می‌نوردند تا اصفهان به یکی از کلانشهرهای بیمار از آلودگی هوا تبدیل شود.

به گزارش خبرنگار مهر، هم اکنون به گفته بسیاری از کارشناسان محیط زیست موتور سیکلتها با آلودگی چند برابر بیشتر از خودروها به قاتلان مخفی تبدیل شده‌اند که انگشت اتهام به سوی آنها کمتر نشانه رفته است.

برای هر وسیله نقلیه قانونی تعریف شده اما در باره موتورسیکلتها اگر قانونی هم باشد اجرا نمی‌شود چون انگار نه تنها خیابان بلکه پیاده رو، محدوده ممنوعه و غیره در اختیار موتور سوارانی است که با ویراژ دادن، آزادانه در سطح شهر جولان می‌دهند.

از طرفی الزام داشتم برگه معاینه فنی برای خودروها ضروری است اما موتور سواران تن به این الزام قانونی نمی‌دهند و با موتورهای قدیمی و فرسوده تردد می‌کنند.

بر اساس آمارهای ارائه شده از بخشهای مختلف مبنی بر تولید آلودگی 30 درصدی موتورسیکلتها ی فرسوده لزوم توجه به جایگزینی این نوع وسیله نقلیه بیش از گذشته در کشور احساس می‌شود ضمن اینکه هر موتورسیکلت به اندازه هشت خودرو هوا را آلوده می‌کند.

خطر این امر آنقدر پررنگ است که هشدار رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز چاشنی آن شده به طوریکه این مقام مسئول با بیان اینکه هر موتور سیکلت سه برابر یک اتومبیل آلایندگی ایجاد می‌کند، می‌گوید: 65درصد آلودگی هوای اصفهان ناشی از تردد خودروها و موتورسیکلتهاست.

شاهین شیرانی می‌افزاید : بر اساس آمار ارائه شده اکنون حدود 500 هزار دستگاه موتورسیکلت در شهر اصفهان تردد می‌کند که نقش مهمی در آلوده کردن هرچه بیشتر هوای این شهر دارد.

وی خواستار برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باهدف کاهش آلودگی هوا شده و ادامه داد: آلودگی محیط زیست بیماریهای مزمنی را ایجاد می‌کند که ممکن است اکنون هویدا نباشد اما چند سال دیگر خود را نشان خواهد داد.

این گفته‌ها شاید دلیلی شد که مسئولان به صرافت بیافتند و به شور بنشینند تا برای اصفهانی که در آستانه خفگی بود راه نجاتی بیابند اما طرح زوج و فرد کردن خودروها نیز به جایی نرسید چون مشکل اصلی به گفته بسیاری، موتورسیکلت های بی نام و نشانی بودند که بیش از چندین خودرو آلودگی ایجاد می‌کردند.

موتورسیکلتهایی که رقم 500 هزار را به یدک می‌کشند و معادل یک میلیون خودرو روزانه آلودگی ایجاد می‌کنند.

در این میان شاید این رقم برای مدیر کل حفاظت محیط زیست که سخنانش را با اظهار تأسف بیان می کندحساستر از بقیه باشد. او با اشاره به اینکه با این تعداد موتورسیکلت در حال تردد در کشور که حدود هشت برابر یک خودرو آلایندگی ایجاد می‌کنند نمی‌توان به داشتن هوای پاک به خصوص برای کلانشهری مثل اصفهان امیدوار بود می‌گوید: در مقام مقایسه میزان آلایندگی یک خودرو و یک دستگاه موتور سیکلت، موتور سیکلتهایی که با استاندارد یورو 1 تولید شده‌اند به میزان هر کیلومتر پیمایش 16 گرم ذرات آلوده کننده در هوا آزاد می‌کنند و این در حالیست که یک خودرو تولید شده بر اساس استاندارد یورو2 تنها 2.7گرم آلایندگی به همراه دارد.

احمد رضا لاهیجان زاده در گفتگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: تولید موتورسیکلت در کشور از تکنولوژی بسیار نازلی برخوردار است.

وی تصریح می‌کند: به دلیل برخورداری از فناوری نازل، موتور سیکلتها سریعاً از وضعیت استاندارد خارج می‌شوند بنابراین انتظار می‌رود تولید آلایندگی توسط اینگونه موتورسیکلتها به مراتب بیش از حد انتظار باشد.

هم اکنون بر اساس بررسیهای انجام شده در حدود 25درصد مواد آلاینده در کلانشهرها ناشی از احتراق موتور سیکلتهاست یعنی موتورسیکلتهای فرسوده در تولید آلایندگی پس از خودروها در رده دوم قراردارند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با استناد به بند (ب)ماده 62 قانون برنامه چهارم توسعه یادآور می‌شود: بر اساس قانون باید تا پایان برنامه چهارم توسعه تمام موتور سیکلتها و خودروهای فرسوده از رده خارج می‌شدند که این‌گونه نشد و باید در بحث کاهش آلودگی هوا به این مقوله به طور خاص پرداخته شود.

لاهیجان زاده اضافه می‌کند: شهر اصفهان به دلیل حجم ترافیک شاهد افزایش روز افزون تردد موتورسیکلتهاست که این شهر را به سمت آلودگی شدید پیش می‌برند.

وی با اشاره به اینکه ما نیز دست روی دست نگذاشته‌ایم اظهار می‌دارد: این شرایط مطلوب ما نیست ولی حداقل می‌توانیم از سرعت شتابان ایجاد آلودگی بکاهیم به این ترتیب که خودمان را با استانداردها مطابقت بدهیم و از سال 91 خودروها باید طبق استاندارد یورو 4 و یورو 5 باشند و از طرفی نیز سوخت تولید پالایشگاه‌ها با استانداردهای اروپایی مطابقت داشته باشد .

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان بر گفته‌هایش صحه گذاشته و می‌گوید:تا اسفندماه 90 سوخت استاندارد در هفت کلانشهر توزیع خواهد شد.

اما در کنار همه اینها، فرهنگ استفاده از خودروهای شخصی و استفاده از ناوگان عمومی است که همچنان در چرخه کاهش آلودگی مغفول مانده است.

اگر از خیر خودروهای فعال شخصی بگذریم نمی‌توان از موتورسیکلتهای دودزا و از رده خارج شده گذشت که در هر شبانه روز پنج تن سرب به هوای مسموم شهر می‌افزایند و آسمان خاکستری شهر را خاکستری‌تر می‌کنند.

به گفته عبدالحمید حسین نیا، سرب یکی از بدنام ترین اجزای آلودگی هواست، سرب عنصری ناهمخوان با بافت بدن است و برخلاف عناصر حیاتی زندگی موجود زنده مانند روی و سلینیوم بافتهای بدن آن را به عنوان سم شناسایی می‌کنند و آن را پذیرا نیستند و بنابراین آن چه که در بافت و خون انسان شهرنشین یافت می‌شود ارمغان نامیمونی است که صنعت به وی تحمیل کرده است.

این پزشک متخصص با اشاره به دود خروجی از اگزوز خودروها و موتورسیکلتها و دود ناشی از احتراق زغال سنگ‌ها حاوی مقدار قابل ملاحظه ای سرب است می‌گوید: در صورت افزایش میزان سرب در خون به ویژه در کودکان حتی به مقادیری اندک موجب کاهش هوش و توان یادگیری، کندی فعالیت مغزی، عقب افتادگی ذهنی، سردرد، خستگی، افسردگی، بی خوابی می‌شود که این همه از عوارض مسمومیت مزمن سرب است.

وی می‌افزاید: سرب برخی اوقات موجب بیماریهای هورمونی چون نقرس می‌شود و حمله‌های نقرس را شدت می‌بخشد. حدود ۹۰ درصد از سرب به وسیله تنفس به بدن راه می‌یابد و برخلاف آلاینده‌های دیگر سرب می‌تواند در بدن انسان انباشته شود ولی بخشی از آن از طریق آب و غذا وارد خون می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۱۲۰ میلیون نفر دارای سطح سرب به میزان ۱۰-۵ میکروگرم و همین جمعیت دچار آلودگی سرب با غلظت بالاتر از ۱۰ میلی گرم در دسی لیتر باشند.

هنوز در بیش از پنج درصد کودکان شهرهای صنعتی سطح خونی سرب بالاتر از آن چه هست که در شهروندان عادی وجود دارد که آن هم نباید باشد(سرب مورد نیاز بدن نیست و مقدار آن در بدن باید در حد صفر باشد). یک بررسی در کودکان آلوده به سرب نشان داده است که حداکثر فاصله زمانی برای تأثیر سوء سرب روی ضریب هوشی کودک از ابتدای تولد تا حدود چهار سالگی است.

آثار زیان بار سرب معطوف یک فرد یا کودک نیست بلکه باید آن را معطوف یک جامعه تلقی کرد. اگر کودکان یک شهر در معرض هوای آلوده سرب باشند ضریب هوشی آنان از کودکانی که در شهر پاک دیگری زندگی می‌کنند کمتر خواهد بود. گازسوز کردن خودروها کمک موثری برای جلوگیری از آلودگی سرب در هوا می‌کند و گاز طبیعی فشرده به دلیل خوش سوز بودن و عدم نیاز به سرب مزیت زیادی نسبت به بنزین دارد و گاز طبیعی به گونه‌ای یکنواخت با هوا درمی آمیزد. پاک‌تر می‌سوزد و دودگرفتگی عارض نمی‌کند.

هم اکنون آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است. طبق آمار یک میلیارد و 400 میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار دارند و سالانه سه میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می‌دهند. وسائل نقلیه یکی از علل عمده آلودگی هوا هستند. ازن، دی اکسید کربن، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن، سرب، ذرات معلق و ترکیبات سمی مانند بنزن و فرمالدیید ترکیباتی هستند که در اثر سوخت خودرو ایجاد شده و هوا را آلوده می‌کنند. تماس با سطوح بالای آلودگی هوا با بیماریهای ریوی، ناراحتی‌های قلبی و عروقی، آسیب به سیستم عصبی، سرطان و مرگ زودرس ارتباط دارد.

بر اساس گزارش بانک جهانی، میزان خسارت سالانه آلودگی هوا در کشور در سال 1385 حدود 14هزار و 420 میلیارد ریال است. آمارهای دیگر این بانک نشان می‌دهد مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای شهر در کلانشهرها سالانه 100 میلیارد ریال یعنی 57 درصد از تولید ناخالص ملی به اقتصاد ایران خسارت وارد می‌کند.

همچنین خسارت ناشی از ابتلای افراد به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا، هر ساله معادل دو هزار و 100 میلیارد ریال و خسارت مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا هزار و 600 میلیارد ریال برآورد شده است.

آلودگی هوا، افزون بر بروز تبعات منفی در حوزه اقتصادی، ضریب سلامت و بهداشت شهروندان را شدیداً در معرض خطر جدی قرار می‌دهد و می‌توان گفت مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا سالانه چهار برابر بیشتر از نرخ مرگ و میر ناشی از بیماری ایدز است.

بر اساس آمار سال گذشته بانک جهانی که مورد تائید سازمان محیط زیست نیز قرار گرفته ایرانی‌ها روزانه 22 میلیون دلار خسارت ناشی از آلودگی هوا را متقبل می‌شوند که رقم سالانه هشت میلیارد دلار را می‌رساند.

همچنین پیش بینی می‌شود خسارت سالانه آلودگی هوا در ایران تا سال 2016 میلادی حدود 16 میلیارد دلار خواهد شد.

ترکیبات آلاینده ناشی از سوخت خودرو مانند بنزن و فرمالدیید سمی‌اند و اثر سرطان زایی آنها شناخته شده می‌توانند به طورمستقیم بلعیده شوند یا به وسیله ذرات کوچک گرد و غبار وارد ریه‌ها شوند و بر روی اندام‌هایی چون مغز، ریه، قلب و عروق، شکم، دهان، حلق و بینی اثر سوء بگذارد.

امانت داری و اخلاق مداری