تهران - جشن تولد 87 سالگي عزت الله انتظامي در حالي فردا(دوشنبه) در تالار وحدت برگزار مي شود كه سپهر هنر نمايشي كشور به حضور بيش از هفت دهه 'آقاي بازيگر' به خود مي بالد.
7 دهه بازيگري در قامت انتظامي
به گزارش روز يكشنبه خبرنگار فرهنگي ايرنا، سينما در ايران عمري بيش از يكصد سال دارد. ورود سينماتوگراف به ايران در سال 1279 نخستين جرقه حضور هنر سينما را در كشور زد و در نهايت با ساخت فيلم 'آبي و رابي' در سال 1308 توسط آوانس اوگانيانس و در پي آن توليد نخستين فيلم صدادار سينماي ايران با نام 'دختر لر' در سال 1311 توسط عبدالحسين سپنتا، راه براي حضور هنرمندان ايراني در عرصه سينما گشوده شد.
پس از ساخت اين آثار، فيلم هاي بي شماري در طول سه دهه بعد در سينماي ايران ساخته شدند كه اغلب اين آثار با توجه به شرايط اجتماعي آن دوران، عاري از هنروري بوده و بيشتر فيلم هاي موزيكال بودند، هرچند كه در ميان اين نوع فيلم ها استثناهايي نيز وجود داشت.
در اين ميان و حد فاصل سال هاي 1345 تا 1350، آثاري در سينماي ايران خلق شد كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان مسير سينماي ايران را تغيير داد و بازيگران صاحب سبكي را نيز به سينماي ايران معرفي كرد.
فيلم 'گاو' به كارگرداني داريوش مهرجويي يكي از اين آثار سينمايي بود كه در سال 1348 ساخته شد.
به اعتقاد بسياري از كارشناسان بازي عزت الله انتظامي، علي نصيريان و منوچهر والي در اين اثر سينمايي يكي از بهترين بازي هاي سينماي ايران تا آن زمان بود.
در اين ميان 'مش حسن' قصه 'گاو' كه عزت الله انتظامي نقش آن را ايفا مي كرد، درخشش استعدادي ناب از دنياي تئاتر لاله زار را نويد مي داد و اينگونه بود كه 'آقاي بازيگر' با اين فيلم گام نخست براي حضور در عرصه سينما را محكم برداشت.
انتظامي در مراسمي درباره حضور خود در عرصه تئاتر گفته است: 'شبي در منزل همسايه عروسي بود و گروهي مشغول اجراي نمايش رو حوضي و سياه بازي بودند و من آن شب از بالاي پشت بام، هنر آنان را در نشاندن لبخند بر لب مردم تماشا كردم و از جايي كه بدنبال خدمت به مردم بودم، تصميم گرفتم وارد عرصه تئاتر شوم و جرقه حضور من در اين عرصه از همان ميهماني شكل گرفت.'
انتظامي همچنين درباره خود گفته است: 'من از سنگلج آمده ام. از تئاترهاي لاله زار شروع كردم. از مردم كشورم نيرو گرفتم و پرورش يافتم. دستشان را مي بوسم هر كجا كه هستند.'
اهميت تئاتر در نگاه استاد انتظامي را مي توان از حضور وي از سن 16 سالگي در اين عرصه جست وجو كرد.
فعاليت انتظامي در عرصه هنر نمايش به سال 1320 باز مي گردد. وي در نخستين حضور حرفه‌اي خود، نمايشي را با عنوان 'التيماتوم' نوشته پرويز خطيبي و به كارگرداني اصغر تفكري در تئاتر پارس لاله‌ زار اجرا كرد و در ادامه به علت موفقيت در اين تئاتر در طول شش سال در بيش از 10 نمايش ايفاي نقش كرد.
علاقه او به حدي بود كه پس از كسب موفقيت براي بازي در فيلم سينمايي 'گاو' و دريافت جايزه دوم بازيگري مرد از جشنواره شيكاگو در سال 1971 ميلادي، به تحصيلات اكادميك در زمينه تئاتر در دانشگاه هنرهاي زيباي دانشگاه تهران ادامه داد و در مقطعي به عنوان استاد دانشگاه تئاتر به تدريس پرداخت.
اما اين پايان راه بازيگري آقاي بازيگر در سينما نبود. كارنامه هنري استاد انتظامي نشان مي دهد وي از معدود بازيگراني است كه در دوران بازيگري خود دچار نشيب نشده و همواره در فراز بوده است.
حضور انتظامي در سومين اثر سينمايي خود به نام 'آقاي هالو' بار ديگر نگاه ها را به او جلب كرد تا نشان دهد موفقيت وي در فيلم 'گاو' يك اتفاق نبوده است.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي، عزت الله انتظامي با درخشش در فيلم 'حاجي واشنگتن' اثر زنده ياد علي حاتمي، بار ديگر خود را در عرصه سينما مطرح كرد.
انتظامي با ايفاي نقش 'حاج حسينقلي خان نوري صدرالسلطنه' به مدد گفت وگوهاي ماندگار علي حاتمي در اين اثر سينمايي، خود را با نقش 'حاجي واشنگتن' ماندگار كرد.
'كمال الملك'، 'خانه عنكبوت'، 'شير سنگي'، 'چمدان'، 'اجاره نشين ها'، 'شيرك'، 'جعفرخان از فرنگ برگشته'، 'گراند سينما'، 'كشتي آنجليكا'، 'در مسير تندباد'، 'هامون' و 'سايه خيال' از جمله آثار ديگري بود كه انتظامي در دهه 60 در آنها به ايفاي نقش پرداخت كه در اين ميان بازي وي در فيلم هاي كمال الملك، اجاره نشين ها ، گراند سينما و كشتي آنجليكا را مي توان به عنوان برترين آثار 'آقاي بازيگر' در اين دهه قلمداد كرد.
همچنين وي موفق به دريافت جايزه بهترين بازيگر مرد از هفتمين جشنواره فيلم فجر براي بازي در فيلم 'گراند سينما' شد تا به بخشي از حقانيت خود در سينماي دهه 60 برسد.
هر چند نمي توان در همين دهه از نقش آفريني انتظامي در سريال خاطره انگيز 'هزار دستان' به كارگرداني علي حاتمي و حضور وي در نقش 'خان مظفر' چشم پوشي كرد.
دهه 70 با حضور درخشان انتظامي در فيلم سينمايي 'ناصرالدين شاه آكتور سينما' رقم خورد.
حضور موفق اين بازيگر سينما در آثار سينمايي تاريخي در كنار نقش ماندگارش در سريال 'هزار دستان' موجب شد تا آقاي بازيگر با ايفاي نقش 'ناصر الدين شاه' چندان بيگانه نباشد و در اين نقش خوش بدرخشد.
'خانه خلوت'، 'بانو'، 'بازيچه'، 'روز فرشته'، 'جنگ نفتكشها'، 'روسري آبي'، 'روز واقعه'، 'طوفان'، 'باد و شقايق'، 'كميته مجازات'، 'ميكس' و 'تهران روزگار نو' از ديگر فيلم هاي اين بازيگر سينما در دهه 70 سينماي ايران است.
موفقيت هاي وي در دهه 70 با دريافت جايزه بهترين بازيگر مرد از دوازدهمين جشنواره فيلم فجر براي بازي فيلم 'روز فرشته'، و پس از دريافت لوح تقدير در دهمين جشنواره فيلم فجر براي ايفاي نقش در فيلم هاي 'ناصرالدين شاه آكتور سينما' و 'خانه‌خلوت' تكرار شد تا آقاي بازيگر بار ديگر قدرت بازيگري خود را به رخ بكشد.
دهه 80 نيز سال هاي پركاري براي آقاي بازيگر بود. بازي در فيلم هاي 'سايه روشن'، 'خانه اي روي آب'، 'تاريك خانه'، 'گاوخوني'، 'ديوانه اي از قفس پريد'، 'جايي براي زندگي'، 'ستاره ها'، 'حكم'، 'ميناي شهر خاموش'، 'رئيس'، 'شب'، 'آتش سبز'، 'زندگي با چشمان بسته'، 'زادبوم'، 'چهل سالگي' و 'راه آبي ابريشم' نشان داد آقاي بازيگر در دهه هشتم از عمر خويش، همچنان حرف اول را در دنياي بازيگري مي زند.
يكي از ويژگي هاي بازيگري عزت الله انتظامي در اين آثار تنوع در نقش هايي است كه وي بازي كرده اما در اين ميان نمي توان اين حقيقت را كتمان كرد كه حضور او در آثار سينمايي با درونمايه تاريخي و نقش هايي همچون 'حاجي واشنگتن'، 'ناصرالدين شاه'، 'خان مظفر' و ... وي را به بازيگري براي ايفاي نقش هاي تاريخي در سينماي ايران مبدل كرده است.
بيشترين همكاري انتظامي با 9 اثر سينمايي با داريوش مهرجويي رقم خورده و نقش آفريني آقاي بازيگر در آثار اين كارگردان سينما هميشه ماندگار بوده است.
انتظامي بر اين اعتقاد است كه حضورش در سه اثر سينمايي 'گاو' از داريوش مهرجويي، 'حاجي واشنگتن' ساخته مرحوم علي حاتمي و 'ناصرالدين شاه آكتور سينما' دشوارتر از ساير آثاري سينمايي بوده كه در آنها نقش آفريني كرده است.
آقاي بازيگر بدون شك يكي از مفاخر سينماي ايران است و حضور وي و ديگر بازيگران پيشكسوت سينما در كنار جوانان مستعد و جوياي نام، راه را براي خروج سينما از فقر بازيگري مي گشايد.
به هر حال 71 سال از حضور آقاي بازيگر در عرصه هنر نمايش كشور مي گذرد و استاد عزت الله انتظامي فردا(دوشنبه) 30 خرداد ماه در تالار وحدت جشن 87 سالگي خود را به همراه اهالي سينما و رسانه جشن خواهد گرفت.
آقاي بازيگر در 30 خرداد سال 1303 چشم به دنيا گشود.