اگر در لغت نامه دهخدا- بزرگترین لغت نامه زبان فارسی- ذیل کلمه «سده» جستجو کنیم به نتایج جالبی برمی خوریم: 1- «یکی از بخشهای پنجگانه شهرستان اصفهان. مشخصات آن بشرح زیر است: حدود: از شمال بکوه سید محمد، از جنوب به زاینده رود و بخش فلاورجان، از خاور بدهستان جی، از باختر به بخش نجف آباد. هوای بخش: این بخش در جلگه واقع شده و دارای درختان زیاد و هوای معتدل است. ارتفاعات: کوه سیدمحمد که در شمال بخش واقع شده و مرتفعترین قله آن 2400 متر ارتفاع دارد و یک کوه منفرد کوچکی بنام آتشگاه در جنوب بخش در کنار راه شوسه اصفهان به نجف آباد واقع شده و در قله این کوه خرابه ای است. بنا بگفته مطلعین در دوران گذشته آتشکده و محل پرستش زرتشتیان بوده. در این بخش قسمتی از مسیر رودخانه زاینده رود واقع شده و رودخانه مهم دیگری ندارد. معادن: در بخش سده معادن گل سرخ و معدن گل رخت شور در 2 هزارگزی سده از غاری استخراج می شود. راه: راه شوسه شهر اصفهان بسده تقریباً از وسط و جنوب و از کنار کوه آتشگاه می گذرد. سازمان: بخش سده از یک دهستان و 59 آبادی بشرح زیر تشکیل شده است: دهستان ماربین از 59 آبادی و دارای 69997 تن سکنه میباشد. بنابراین جمعیت بخش سده با مرکز بخش در حدود 114202 تن است. محصولاتش غلات، تنباکو، پنبه، میوه، صیفی. شغل عمده اهالی گله داری است. صنایع دستی محلی قالی بافی و کرباس بافی است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).» 2-«قصبه مرکزی بخش سده شهرستان اصفهان، در دوازده هزارگزی باختر اصفهان واقع شده و خلاصه مشخصات جغرافیایی آن به شرح زیر است: تاریخ و بانی شهر: قصبه سده عبارت است از سه ده (فروشان، ورنوسفادران، خوزان ) که سابقه بنای این سه ده به حدود 2500 سال می رسد. حتی شایع است کهن دژ پایتخت دوره سلسله ساسانیان در این محل سه ده می باشد که هنوز خرابه های کهن دژ در محل خوزان فعلی موجود است، و از آثار تاریخی آن قناتی است که بنام پیروزشاهی است که بقولی این قنات را پیروز پسر یزدجرد ساسانی احداث نموده است. و در آن زمان اهالی این سه ده زردشتی بودند. مختصات جغرافیایی: طول 51 درجه و 32 دقیقه خاوری از نصف النهار گرینویچ، عرض 32 درجه و 40 دقیقه و سی ثانیه شمالی. ارتفاع از سطح دریا 1602 متر است، بنابراین 18 متر از اصفهان مرتفع تر می باشد. اختلاف ساعت با تهران 48 ثانیه، هرگاه تهران ساعت 12 باشد سده ساعت 11 و 59 دقیقه و 12 ثانیه است. مسافت تا اصفهان مرکز شهرستان 13 هزار گز و تا نجف آباد 18 هزار گز است. موقعیت طبیعی: در جلگه ای سبز و خرم و مشجر واقع شده و طول قصبه 1800 متر و عرض 1000 متر و بطور تقریب دارای 6000 خانه می باشد. هوای قصبه در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. آب آشامیدنی و آب زراعتی مصرفی قصبه از منابع زیرزمینی تأمین می شود: 1 - آب چاه بعمق 10 الی 12 متر دارای گچ ولی از آب اصفهان بهتر است 2 - قنات فروشان 3 - قنات ورنوسفادران 4 - قنات خوزان . وضع بناهای شهر: ساختمانهای احداثی در اطراف خیابانها تازه ساز بطرز معماری فعلی و بقیه ساختمانها رعیتی و قدیمی هستند. خیابانهای آن: خیابان شاه صفی، شمالی - جنوبی بطول دو هزار گز و خیابان پیمان، خاوری - باختری بطول یک هزار گز، و این خیابانها در سال 1314 ه . ش. احداث شده است. فلکه : دارای فلکه ایستگاه و فلکه ورنوسفادران است. ادارات دولتی و بیمارستان قصبه در اطراف خیابانها واقع شده اند. مولد برق برای روشنایی قصبه در سنه 1327 ه . ش. احداث شده و تقریباً 500 متر شبکه سیم کشی دارد. در حدود 400 دستگاه کارگاههای دستی پارچه و کرباس بافی در خانه ها وجود دارد. جمعیت قصبه در حدود 44000 تن می باشد و اهالی بکشاورزی و پارچه بافی و دکانداری گذران می کنند. قصبه ي سده دارای یک باب بیمارستان 5 تختخوابی و درمانگاه و داروخانه مجانی و هفت طبیب مجاز می باشد. فرهنگ سده: در سده یک باب دبیرستان سه کلاسه و 4 باب دبستان دایر است. تفریحگاه اهالی سده باغات اطراف می باشد. سده دارای ادارات دولتی، بخشداری، آمار، ژاندارمری، شهرداری، فرهنگ، تلگراف بیسیم، دارائی، انحصار دخانیات، بهداری است. هشتصد باب مغازه در اطراف خیابانها دارد و دارای چهار گاراژ مسافربری و باربری است. از ابنیه تاریخی مسجدی است بنام امام حسن گویا از سنه 375 ه . ق. باقی مانده. شعبه بخش بنزین در جنب فلکه ایستگاه وجود دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).»

محمد حسین فروردین

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید