موزهها جذام ندارند، به دیدن‌شان برویم
امروز - 28 اردیبهشت - روز جهانی موزه نامگذاری شده اما در کشوری با تمدن 2500 ساله، مردم با موزه ها قهر هستند و باید بپذیریم که علاقه ای به موزه ها نداریم.
به گزارش فرصت آنلاین به نقل از سرویس میراث فرهنگی ایسنا، وقتی بیشترین تعداد بازدیدکننده از موزه ها ۱۰ میلیون نفر در تعطیلات سال نو باشد - آن هم با افزایش ۱۵ درصدی نسبت به سال قبل - و تازه این آمار تمام ۵۰۰ موزه کشور را شامل شود، باید کمی بیشتر در این موضوع تامل کرد که چرا مردم به این فرهنگ و تمدن غنی روی خوش نشان نمی دهند؟
به طور میانگین سهم هرکدام از موزه های ایران از گردشگران نوروزی، 20 هزار نفر میشود که متاسفانه نسبتِ گردشگر داخلی به خارجی آن نیز مشخص نیست.
موزه قرار بوده جایگاهی مقدس برای هنر و صنعت گذشتگان باشد. اما به نظر می رسد در ایران کمتر کسی حوصله سر زدن به میراث گذشته خود را داشته باشد، در حالی که در سایر کشورها میزان بازدید از موزه ها یکی از ملاک های توسعه به شمار می آید.
Â
نداشتن موزههای خصوصی، قابل قیاس نبودن میزان جذب گردشگر، تمرکز موزه های ایران بر اشیای داخلی و مواردی از این دست مانع از قیاس آمار بازدید گردشگران ایران و کشورهایی که در این زمینه موفق بوده اند می شود.
دکتر «امانالله قرایی مقدم» - جامعه شناس و استاد دانشگاه - ریشه این موضوع را در عدم توجه آموزش و پرورش و میراث فرهنگی به بحث آموزش می داند و می گوید: مدرسه یکی از بهترین مکان ها برای آموزش افراد است. شما در درس تاریخ، میراث فرهنگی را یاد نداده اید. میراث فرهنگی باید بخش عمده ای از کتاب های درسی ما را به خود اختصاص دهد. در کتاب های درسی ما دیگر صحبت از پادشاهان گذشته نیست.
وی ادامه داد: ابتدا باید یاد بدهید تا بعد توقع داشته باشید مردم به موزه بروند. دانشجو باید بودجه گردش علمی داشته باشد. دانشجو هنوز نمی داند موزه ایران باستان کجاست؟ مردم به موزه نمیروند، چون با هویت ملی بیگانه شده اند. در کدام مدرسه مجسمه بزرگان شهر را گذاشته اند؟ تلویزیون هم مردم را تشویق نمی کند. آدامس خروس نشان را تبلیغ می کند، ولی موزه را نه!
وی با اشاره به نقش مهم میراث فرهنگی در عواطف ملی مردم یک کشور گفت: آشنایی با میراث فرهنگی یکی از بهترین دلایل علاقه مردم به سرزمینشان و دفاع در برابر بیگانگان است.
Â
موزه یک مرکز تفریحی صرف نیست
قبل از پرداختن به عوامل و راهکارهایی که منجر به افزایش بازدید از موزهها میشوند، باید بدانیم این تاکید بر افزایش بازدیدکننده چه تاثیراتی بر موزهها خواهد داشت؟ آیا موزههای ما ظرفیت پذیرش تعداد زیادی گردشگر را دارند؟
«علیرضا دبیری نژاد»، کارشناس موزهداری کشور در اینباره گفت: ما فکر میکنیم هر موزهای بازدیدکننده بیشتری داشته باشد، موفقتر است. تاکید صرف بر افزایش آمار بازدیدکننده به میزانی بزرگ شده که باقی عملکردها و وظایف موزه هم فراموش شده است. در حالیکه مسئله اینجاست که موزه یک مرکز تفریحی صرف نیست که تنها یک کارآیی داشته باشد. بازدید از موزه وسیلهای برای رسیدن به اهدافی دیگر است. اگر در این بازدیدها تاثیرات و ارتقای فرهنگی صورت نگیرد، معنایی ندارد. خیلی از موزههایی که آمار بازدیدکننده بالایی دارند، عملا نقش تاثیرگذاری ندارند.
وی با اشاره به تنوع موزه ها و نوع فعالیت آنها گفت: بین موزه ها کمتر فعالیت آموزشی و پژوهشی وجود دارد. همه موزه ها را با یک عنوان می شناسیم، در حالی که آنها پدیده های بسیار متنوعی هستند. از کاخ موزه ها و باغ موزه ها تا موزه های فنی و هنری. ما نمی توانیم تنوع مخاطب یا برخوردی که با موزه های هنرهای معاصر می شود را با کاخ چهلستون یکی تلقی کنیم. برای راهکارهای افزایش بازدیدکننده هم به شکل یکسان عمل می شود. مثلا اگر روزی رایگان اعلام می شود، برای همه موزه ها است یا اگر ساعت بازدیدی هست، نباید برای همه یکسان در نظر گرفته شود.
تبلیغاتی که نیست!
کسی میداند مردم و گردشگران چگونه باید از موزه های شهر خبردار شوند؟ چند نفر موزه های تخصصی در زمینه های مورد علاقه شان را می شناسند؟
روی بیلبوردهای تبلیغاتی و پرهزینه شهرها، در میان انبوه آگهی های تلویزیونی و سیل پیامک های جاری شده به گوشی های همراه، جای خالی تبلیغ این میراث ارزشمند احساس می شود. اگر گردشگری بدون راهنما وارد شهری مانند تهران شود، تقریبا نشانه ای از اطلاع رسانی درباره میراث فرهنگی این شهر نمی بیند. حتی شبکه های مجازی نیز با ضریب نفوذ بالای خود می توانند بسیار تاثیرگذار باشند. در این مورد، عمارت مسعودیه می تواند شاهد خوبی باشد. تبلیغ این بنا در اینستاگرام که متعلق به زمان قاجار است و در میدان بهارستان تهران واقع شده، در معرفی آن به مردم بسیار موثر بوده است.
جواد یزدانی خرم - مدیرکل سابق اداره موزه های کشور - در اینباره اعتقاد دارد که تبلیغات تاثیر مثبتی در افزایش بازدید مردم از موزه ها دارد: «بازدید از موزه ها و مجموعه های تاریخی در حقیقت بازدید از فرهنگ خودمان است. باید موزه ها تبلیغ شوند که مردم هم تشویق شوند که از آنها بازدید کنند. وقتی دو روز تعطیل می شود، مردم برای تفریح شمال میروند. باید بیشتر فرهنگسازی شود که جزئی از برنامه های زندگیشان شود. گاهی مردم تاسف می خورند که چنین جایی در شهر ما بوده و خبر نداشته ایم. بسیاری از موزه ها هستند که مردم آنها را نمی شناسند چون تبلیغ مناسبی ندارند.
وی همچنین با اشاره به تاثیر تبلیغات در ورودی شهرها گفت: در ترمینال ها و فرودگاه ها می شود اطلاع رسانی کرد تا مسافری که وارد شهر می شود بداند چه موزه ها و بناهایی در شهر وجود دارد. این تبلیغات تاثیر می گذارد. موزه های ما از نظر تجهیزات و تنوع در اشیا متنوع اند. همچنین کسانی که به عنوان راهنما فعالیت می کنند، باید بتوانند بیننده را جذب کنند. برای مثال خیلی از مردم نمی دانند کبوترخانه اصفهان کجاست. زمانی قرار بود طرح بازدید رایگان دانش آموزان و یا حداکثر با تخفیف ۵۰ درصد اجرا شود. باید این سهمیه ها به مدارس داده شود که بچه ها از پایه آموزش ببینند و کم کم با فرهنگ موزه آشنا شوند. تا تبلیغ نشود هیچ کس سراغ موزه ها نمی رود.
به گزارش خبرنگار فرصت آنلاین، خمینی شهر دارای چهار موزه شامل موزه مشاهیر و موزه صنایع دستی واقع در خانه مجیر، موزه مردم شناسی واقع در خانه سرتیپ و موزه مردمی واقع در جوی آباد قدیم
می باشد.Â
Â
روزنامه فرصت از سال 13 کار خود را آغاز کرد و در حال حاضر خبر های خود را به صورت آنلاین نیز ارائه میکند