"یکی از دوستان من تعریف می کرد چند سال پیش، چند تا از مهندسهای روس می خواستند بروند ذوب آهن و مسیرشان از خمینی شهر می گذشت. اتفاقاً مصادف شده بود با دهه اول محرم. روسها وقتی دسته های عزاداری را دیده بودند که طبل و سنج می زدند به شدت تعجب کرده بودند. یکی از آنها گفته بود شما خیلی کمکاری می کنید! چرا از این قدرت که درون مردم است استفاده نمی کنید؟

 بعد ادامه داده بود که اگر ما می توانستیم بدون دستورالعمل و بخشنامه، مردم را این طوری بکشانیم توی خیابان، دنیا را می گرفتیم... " (1)
نقل است كه آيت‌ا...‌العظمي بروجردي (ره) در جايي گفته بودند خميني شهر حسينيه ايران است. تبلور اين كلام را كه بعدها بنحوي ديگر در بيانات حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب نيز شنيديم، در ايام دهه اول محرم امسال – پرشورتر از سالهاي گذشته –نظاره كرديم. دهه اول محرم امسال، خميني شهر يكپارچه شور بود و لبريز از تلاش براي ابراز عشق و محبت و نيز كسب معرفت در مكتب اهلبيت(ع). در اين روزها، عشق به امام عشق؛ کوچک و بزرگ، پیر و جوان، زن و مرد، فقیر و غنی، کارگر و کارفرما نمی‌شناخت و مردم، هروله كنان بسوي خيمه هاي عزا مي شتافتند. سینه‌زنی‌های باشکوه و زنجیرزنی‌های با صلابت، اشک‌هایی از عمق وجود و نذرهای با اخلاص، نمودهايي از این علاقه و عشق بود. اين عشق به مكتب حسيني را، مردم قهرمان اين ديار فقط در انجام مراسم عزاداري خلاصه نكرده اند و آنگاه كه پاي جانفشاني به ميان آمده، به گواه آمار شهداي شهرستان، خميني شهريها پيشتاز بوده اند. آنچه در ادامه مي خوانيد مروري است بر اين ايام به روايت سيدحسام ابطحي و رسول كوچكي خبرنگاران فرصت.
 
گذرها و شهدا
امسال هم مانند هر سال، در هر محل و كوي و برزن، گذرها و تكيه ها و حسينيه ها برپا شد و مساجد نيز به نشانه هاي عزاي اباعبدالله (ع) مزين گرديد. اما مردم امسال دست به كاري نو زدند و در گذرها و تكايا، تصاوير و تمثال شهداي هر محل را نصب كردند تا وفاداريشان را به راه و آرمان 2300 شهید شهرستان نشان داده باشند؛ شهیدانی که به عشق سرور و سالار شهیدان اباعبدا... الحسین(ع) به میدان‌های جنگ رفتند و سینه سپر کردند.
 
حسینیه‌ای به وسعت یک شهر
روزها مراسم روضهخواني برپا بود و شبها، هيئات محلي براه ميافتادند و گذر به گذر يا مسجد به مسجد ميرفتند. شهر یکپارچه بوی حسین(ع) گرفته بود و نام حسین(ع) و ابوالفضل(ع) بر سر هر خانه‌ای نقش بسته بود وکوچه و خیابانی نماند که در آن عزاداری نشود و یا دسته سینه‌زنی و یا زنجیرزنی در آن نباشد.

طفلان منتظر
مثل همه ايران، در اولين جمعه ماه محرم مراسم شيرخوارگان حسيني برگزار شد. اين مراسم در چند جاي شهرستان برپا گرديد كه از جمله ميتوان به مراسم هيئت حضرت علي اصغر (ع) باولگان و همایش طفلان منتظر (مراسم عزاداری شیرخواران حسینی) صبح جمعه چهارم محرم در مصلای نماز جمعه اشاره كرد. در همایش طفلان منتظرکه به همت اداره تبلیغات اسلامی و همکاری شهرداری برپا بود بیش از پنج هزار نفر از عاشقان و عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) (مادران و فرزندان شیرخوارشان) شرکت کرده بودند و حجتالاسلام حسناتی امام جمعه نجفآباد درمورد ویژگیهای امام حسین(ع) به ایراد سخن پرداخت. در ادامه هم، مداحان اهل بیت(ع) به عزاداری در وصف حضرت علی اصغر(ع) پرداختند.

شور حسيني در 360 هیئت مذهبی
هماکنون در شهرستان حدود 360 هیئت مذهبی فعالیت می کنند و البته هیئآت دیگری هم در سطح شهر هستند كه به صورت مقطعی و یا فقط در دهه اول ماه محرم  فعال هستند. اين رقم به نسبت جمعيت شهرستان، در كشور رقم بالايي است. در دهه اول محرم، اغلب اين هيئتها در محلات گوناگون به برپايي خيمه هاي عزا و برگزاري مراسم سخنراني و عزاداري پرداختند. هر كدام از اين هيئتها، به فراخور حال و هواي محله خود و نيز با توجه به ديدگاه ها و گرايشات گردانندگانشان تلاش كردند جذابيتها و نوآوريهايي براي جذب مردم و بخصوص جوانان داشته باشند.

نوآوريها
گفتيم نوآوري؛ امسال برخي حركتهاي فرهنگي جديد در هيئات ديده شد كه قابل توجه بود. يكي از اين اقدامات تازه، همان نصب تصاوير شهدا در معابر و گذرها و تكايا بود. برخي هيئات هم دست به اقدامات بديعي زده بودند كه اميدواريم تداوم يابد و الگو شود. به برخي از اين موارد اشاره ميكنيم. البته ذكر اين نكته ضروري است كه آنچه در ادامه ميآيد همه اين موارد نيست و قطعاً بضاعت ما در انعكاس اينهمه شور و شعور بسيار اندك بود و درخواست ميكنيم اگر شما هم خبرهايي داريد براي ما ارسال كنيد.

حسینیه کوشکباج؛ تهیه جهیزیه در کنار عزاداری
امسال مراسم عزاداری سنتی محله کوشکباج خمینی شهر حرکت جدیدی را آغاز کردند و آن تهیه جیزیه برای نوعروسان بیبضاعت بود. اهالی اين محله بالاخص جوانان تصمیم گرفتند حرکت جدیدی را در عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) آغاز کنند و به برخی از هزينه هايي كه براي عزاداري صرف ميشود جهتدهی کنند. اين جوانان برای آغاز این حرکت، در اول ماه محرم بیش از ده میلیون تومان وسیله اصلی زندگی را به صورت نسیه خریدند و در کنار منبر حسینیه قرار دادند و به مردم محل اعلام کردند که می توانند هزینه این وسایل را به اندازه وسعشان تقبل کنند تا در ثواب کمک به جهیزیه افراد بیبضاعت محل سهیم باشند. جالب آنكه پول مورد نياز تمامی این اقلام قبل از فرارسیدن تاسوعا توسط مردم عزادار فراهم شد و به این ترتیب اهالی این محله نوعی دیگر از عزاداری حسینی را تجربه نمودند. قرار است مؤسسه خیریه ساقی کوثر محله کوشکباج که در حال احداث است، این جهیزیه ها و دیگر کمکها را بین افراد بیبضاعت محل توزیع کند و سال آینده اهالی دیگر محله ها این نوع عزاداری را تجربه کنند.

كانون فرهنگی ـ قرآنی هيئت مكتب‌الرضا(ع)؛ برگزاری مراسم عزاداری همراه با ختم قرآن و برگزاري نشست دانشجويي
هيئت مكتبالرضا (ع) هم امسال عزاداری‌های دهه محرم را به‌صورت متفاوت همراه با برنامه‌های فرهنگی و قرآنی برگزار ‌كرد. يكی از برنامه‌های قابل توجه اين كانون كه در جاهای ديگر كمتر ديده می‌شود، برگزاری ختم قرآن عمومی در هر شب بود. عزاداران حسينی بعد از مراسم عزاداری در اين كانون، صفحاتی از قرآن كريم را كه مشخص شده تلاوت نموده و در ثواب ختم قرآن كريم شريك ‌شدند. از برنامه‌های فرهنگی ديگر اين كانون می‌توان به برگزاری مسابقات غيرحضوری به‌صورت پيام كوتاه اشاره كرد. همچنین کانون فرهنگی قرآنی هیئت مزبور، در چهارمین روز از ماه محرمالحرام با همکاری انجمن دانشپژوهان جوان  و مجمع دانشجویان خمینی شهری دانشگاه صنعتی اصفهان نخستین نشست دانشجویی هم نوا با کاروان حسینی را برگزار کرد. در این مراسم، استاد حوزه و دانشگاه حجتالاسلام حاج آقا ابوالبرکات در جمع دانشجویان و فرهیختگان در موضوع امام حسین(علیه السلام) از منظر دیگران به ایراد سخنرانی پرداخت. لازم به ذكر است محل كانون فرهنگی ـ قرآنی هيئت مكتب الرضا(ع) بلوار توحيد، خيمه‌گاه هيئت مكتب الرضا(ع) است.

حسینیه حضرت معصومه(س)؛ عزاداری در روستای باغکومه بهاران
حضور مردم و هيئات شهر در مراسم عزاداري روستاها و مناطق محروم استان و همنوا شدن و پررنگ كردن عزاداري مردم ديار ديگر هم از برنامه هاي متفاوت امسال بود. روز دوشنبه 22/9/1389 برابر با شب هشتم ماه محرم، برخی از اعضای حسینیه حضرت فاطمه معصومه (س) جهت اجرای مراسم به روستای باغکومه شهر بهاران رفته و در این روستا به عزاداری پرداختند. در این مراسم، جوانان و بانوان حسینیه حضرت معصومه(س) و اهالی باغکومه شرکت کردند و در آن به سینه‌زنی پرداختند. لازم به ذکر است که شهر بهاران یکی از شهرهای شهرستان فلاورجان است. شهرستان فلاورجان یکی از شهرستانهای تاریخی استان اصفهان است كه از شمال به خمینی شهر، از جنوب به مبارکه، از غرب به نجفآباد و از شرق به شهرستان اصفهان محدود می‌شود. این شهرستان دارای 8 شهر به نامهای زازران، فلاورجان، قهدریجان، کلیشاد، سودرجان، پیربکران، «بهاران»، ایمانشهر و شهر ابریشم و 60 روستاست که با توجه به آثار تاریخی موجود در این شهرها دارای قدمت فرهنگی دیرینه است.

سخنرانيمحورها
گفتيم كه تحولاتي در نحوه عزاداري در شهرستان در حال وقوع است. از جمله اين تحولات كه در سالهاي اخير رشد داشته، برگزاري مراسم سخنرانيمحور است. اساساً با توجه به اينكه دهه اول بيشتر دهه شور است لذا در اين ايام، در بسياري از هيئات عزاداري – بجز مساجد - مداح بر سخنران ارجحيت دارد و از همين رو مي بينيم كه در بنرهاي تبليغاتي هم، نام مداح را بخصوص اگر معروف باشد پررنگتر از نام سخنران مي نويسند البته اگر سخنران در كار باشد! اما در يكي دو سال اخير، برخي مراسم خارج از مساجد در شهرستان شكل گرفته كه محور آنها سخنران است و نه مداح. از جمله اين مراسم ميتوان به سخنراني حجتالاسلام نقويان سخنران مشهور اشاره كرد كه امسال هم در مهديه برگزار شد و البته با حضور پرشور و گسترده مردم همراه بود. در بنرهاي تبليغاتي اين برنامه، تنها نام سخنران ذكر شده و نوشته شده بود كه سخنراني حجتالاسلام نقويان به همراه مداحي ذاكرين برگزار مي شود. البته عنوان انتخاب شده براي برنامه كمي مبهم بود. سخنراني استاد بهارلويي و حجتالاسلام كوثري در حسينيه حضرت ابوالفضل(ع) آزادگان هم از ديگر برنامه هاي سخنرانيمحور بود. از مهمترين برنامه هاي سخنرانيمحور هم ميتوان به سخنرانيهاي حجتالاسلام مكارم در محفل هيئت رزمندگان اشاره كرد كه به سنت هر ساله و البته با برنامهريزي و نظم دقيقتر مسئولان مراسم، برگزار شد. اين محفل پرشور، امسال هم پذيراي خيل جوانان حزباللهي و انقلابي بود كه پاي منبر معرفتافزاي حجتالاسلام مكارم نشستند.
 
دستجات
هر ساله و بر اساس سنتهاي قديمي در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني، هيئات مساجد در گذرها و محلات براه ميافتند و از صبح تا ظهر، گذرها را ميگردند و به برخي منازل علما و بزرگان هم ميروند. در اين هيئات قديمي، نمونه هاي خاص و ويژهاي خهم وجود دارند كه براي كساكي كه از ديگر شهرها به خميني شهر مي آيند قابل توجه است. از جمله اين دستجات ميتوان به
دسته هاي حضرت علياصغر (ع) محلات از جمله محله سرپل كه در روزهاي تاسوعا و عاشورا به راه ميافتند و نيز دسته سادات كه در روز عاشورا حركت مي كند اشاره كرد. مراسم شام قريبان هم، امسال در هر سه محله اصلي فروشان، ورنوسفادران و خوزان با شكوه فراوان برگزار شد.

ميهمانها
امسال هم مثل هر سال، حسينيه ايران شاهد خيل عظيم ميهمانهايي بود كه از اصفهان و شهرهاي اطراف و حتي استانهاي ديگر به شهرستان آمده بودند تا نظارهگر عزاداري در اين حسينيه باشند. اگر چه برخي حاشيه ها در شهر هم در جلب اين ميهمانها مؤثر بود اما اغلب آنها آمده بودند تا در سيل خروشان شور حسيني غرق شوند و زنگار از دل بشويند و البته از سفره اطعام امام حسين (ع) نيز بهره اي ببرند!

شور حسینی در حسینیه ایران
گفتيم امسال برنامه هاي متفاوتي برگزار شد. اوج اين برنامه ها را ميتوان در ابتكار مسئولان شهرستان براي برگزاري مراسم عزاداري متمركز هيئات در میدان امام(ره) دانست كه عصر روز تاسوعا تحت عنوان تجمع بزرگ «شور حسینی در حسینیه ایران» برگزار گرديد. اين مراسم كه بطور زنده از شبكه اصفهان پخش گرديد، از ساعت 15 آغاز شد و با گذشت دقايق، بر حضور مردم در ميدان امام افزوده شد. البته اطلاعرساني و تبليغات برنامه كافي نبود و با توجه به آنكه از قبل با هيئتها هماهنگي كافي صورت نگرفته بود بسياري از هيئات سنتي نتوانستند بصورت دسته عزا در مراسم شركت كنند اما حضور خودجوش مردم محلات قابل توجه بود بطوريكه در دقايق پاياني مراسم، ميدان امام مملو از جمعيت شد. در این مراسم، امام جمعه در سخنان کوتاهی از این شور حسینی تقدیر و تشکر کرد و خواستار پرشورتر شدن این مراسم در سالهای آتی شد. بعد از اين سخنراني كوتاه، نوحهخواني و سينه زني با مداحي حاج رضا رحيمي، شاهنوشي و برخي ديگر از مداحان شهر برگزار گرديد و حجتالاسلام سالمي امام جمعه شهر هم در ميان مردم به سينه زني پرداخت. فرمانده انتظامي استان، نماينده، فرماندار، شهردار، دادستان، رئيس هلال احمر و برخي ديگر از مسئولان شهرستان در اين مراسم حضور داشتند. این برنامه گامي بزرگ در ايجاد هماهنگي و وحدت بین هیآت مذهبی شهرستان بود كه اميدواريم در سالهاي آتي تداوم يابد.


1- بخشي از مصاحبه فرصت با استاد بهارلويي كه در ويژه‌نامه محرم شماره 37 فرصت درج شد.