در ستون پیش رو بنا بر این است که مباحث و آموزشهای کاربردی شهروندی که مورد نیاز جامعه فعلی ما به دلیل عبور از مناسبات قبلی و سنتی و ورود در مناسبات جدید است پی گرفته شود.

در این باب قبلاً در نشریه فرصت و نیز سایت مطالب پراکنده ای انتشار یافته ولی امید داریم بتوانیم از این به بعد مطالب منظم و منسجمی را تحت عنوان کلی شهروند منتشر سازیم.

در طرح مسائل شهروندی سعی خواهیم کرد از مباحث نظری و بنیادی تا حد ممکن پرهیز کرده و بیشتر به آموزش ها و کاربردها بپردازیم و تلاش این باشد که به مصادیق و معضلات شهرستان خودمان پرداخته و راههایی برای آنها بیابیم در این سلسله مباحث هر نوبت موضوعی از جامعه فعلی را طرح و انواع آن را شناسایی و وظایف و رفتارهای مناسب هر گروه از شهروندان را در مورد آن موضوع خاص می آوریم، گروه های شهروندی را هم در همین نوبت مشخص می کنیم.

مثال: محیط زیست از جمله حوزه هایی است که در شهرهای جدید مطرح بوده و لازم است هم شهروندان از آن شناختی داشته باشند و هم وظیفه هر گروه از آنها در قبال این موضوع خاص مشخص باشد و به آن عمل کنند، پس در نوبتی به آن خواهیم پرداخت و به همین ترتیب مطالب دیگر، البته این نوشتار و طرح ابتکاری بوده و از روی الگو یا کتابی آورده نمی شود و مطالب نگارش و تحقیقی می باشد.

اهمیت مباحث و آموزش های شهروندی:

به دلیل توسعه شهرها حالا به لحاظ جغرافیایی و جمعیتی دیگر مناسبات قدیمی نمی تواند پاسخگو باشد لذا شناخت و یادگیری و عمل به یک سری آموزش ها که طی آنها هم وظیفه افراد مشخص باشد و هم ارگانها و نهادها وظایف خود را بدانند و همگان به آنها عمل کرده و قوانین و مقررات را رعایت کنند در تسهیل امور و زندگی در امنیت و آرامش نقش اصلی را خواهد داشت. پس به این دلیل حکومت ها روی به این آموزش ها آورده اند و البته شهر ما هم نیاز بیشتری به دلیل تراکم جمعیت و نیز محرومیت ها و تاریخی و قدیمی بودن شهر و ریشه دار بودن سنن در آن دارد و تلاشی مضاعف را در این زمینه می طلبد، قبل از ورود در مباحث و آموزش های اصلی در این شماره برای درک مشترک به بعضی تعاریف می پردازیم:

1-    شهر: منطقه ای جغرافیایی با مرز مشخص که در آن خانوارهایی زندگی می کنند و زیرساخت هایی برای رفع نیازهای مردم مانند خیابان، آب و فاضلاب و مخابرات و غیره دارد و سازمانها و نهاد ها در آن نمایندگی دارند و امور آن را مدیریت می کنند و از نظر تقسیمات کشوری رسمیت داشته باشد.

2-    شهرنشین: فردی که در شهر زندگی می کند که یا بومی آنجا بوده و یا به آن مکان مهاجرت کرده است و برای تحول به یک شهروند نیاز به آموزش و رعایت اصول و قوانین و رفتارهای مشخص دارد.

3-    شهروند: شهرنشینی است که به نسبتهای مختلف با آموزش ها و آگاهی هایی که دریافت کرده از خود در حوزه های مختلف رفتار مناسب و معقولی بروز می دهد و در تعامل با دیگر شهروندان و نیز گروه های شهروندی اصول و قواعد زندگی شهروندی را رعایت می کند.

4-    ساکنان بومی: منظور افراد و خانواده هایی هستند که از قبل و حداقل چند نسل قبل در شهر خاصی ساکن بوده اند.

5-    مهاجرین: منظور افراد و خانواده هایی هستند که از مناطق والبته با فرهنگی متفاوت به شهر مورد نظر کوچ کرده و در آن ساکن شده اند در میان این مهاجرین بعضی به طور موقت مثلاً برای تحصیل و کار و یا انتقال از طرف سازمان دیده می شوند که آنها البته خود را مهاجر هم نمی دانند.

6-    شهروند سازمانی: یکی از گروه های شهروندی هستند که منظور سازمان و کارمندان و کارکنان آن می باشند که آموزش های شهروندی هم باید در مورد آنها صورت گیرد که به وظیفه خود آشنا شده و به آن عمل کنند.

در نوبت بعدی به تعاریف واژه هایی دیگری که برای درک مشترک مباحث لازم است خواهیم پرداخت.