اشاره: در خصوص آمار مبتلایان به مواد مخدر و میزان رشد آن در کشور آمار مختلفی گفته می شود. آماری که گرچه بسیار متفاوت است و فاصله این تفاوت هم زیاد است اما همگی حکایت از یک واقعیت دارد؛ " اعتیاد از اولین و شدیدترین آسیب های اجتماعی کشور است".
در این میان اما روش هایی برای ترک اعتیاد وجود دارد، روش هایی که طی دهه های اخیر مرسوم شده و در حال گسترش در شهرهای مختلف است. در این گزارش به برخی از راه کارهای ترک اعتیاد در شهرستان پرداخته ایم.

کنگره 60 در کشور و استان
یکی از روش های ترک اعتیاد موسوم به "کنگره 60" است. این کنگره در حدود 17 سال است که در کشور فعالیتش را آغاز کرده و اکنون بیش از 40 شعبه در سراسر کشور دارد. و در حدود 10 سال است که در اصفهان فعالیت می کند و در این سال ها چندین هزار نفر از این راه بهبود پیدا کرده اند و روز به روز بر تعداد و شعب کنگره اضافه می شود. برای مثال یک نفر خمینی شهری در اصفهان با این روش می تواند اعتیادش را درمان کند و سعی می کند با فراهم کردن شرایط مناسب زمینه برای حضور این کنگره در خمینی شهر فراهم کند تا همشهریانش بتوانند از این روش خود را از دامان اعتیاد نجات دهند.

 

کنگره 60 در خمینی شهر
کنگره 60 یک سالی است در یکی از محلات مرکزی شهر و زیر نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر و فرمانداری راه اندازی شده و بالغ بر 430 عضو دارد. عابدینی مسوول کنگره 60 خمینی شهر در این باره می گوید: بدون هیچ گونه تبلیغی با گذشت یک سال از فعالیتش اکنون نزدیک به 430 عضو در شهر دارد و این در شرایطی است که به دلیل عدم فضای مناسب و کمبود مکان تعدادی از افراد که ثبت نام کرده اند نمی توانند در این کلاس ها حضور پیدا کنند و از کلاس استفاده کنند.

 

روند ترک در کنگره 60
به گفته عابدینی، این روش توسط مهندس دژاکام ابداع شده است. چرا که مهندس دژاکام با این روش توانسته از چنگال اعتیاد نجات پیدا کند و این روش را بنا نهاده است. وی می گوید: معتاد پس از مراجعه به کنگره، یک ماه در جلسات ابتدایی درمان و کلاس ها شرکت کرده و سپس به مرحله سم زدایی و ارجاع به مراکز درمان ترک اعتیاد تحت شرب تریاک قرار می گیرد تا زیر نظر پزشک بتواند از نظر جسمی خود را درمان کند.

 

بازگشت در کنگره 60 صفر است
مسؤول کنگره 60 می گوید: اگر یک معتاد بعد از این که مراحل سم زدایی را انجام داد و هم زمان در یک فرآیند و روند مشخص به مدت 11 ماه در کلاس های کنگره شرکت کرد و هفته ای سه بار با حضور در کنگره 60 توانست جهان بینی، روح و فکر خود را همراه با جسمش بازسازی کند ترک و پاکی او تضمینی است، به گونه ای که من به جرأت می توانم بگویم اگر یک معتاد وارد فرایند ترک شود و همه مراحل را تا 11 ماه انجام دهد، پاکی او صد در صد است. به طوری که تاکنون در کشور بالغ بر 30 هزار نفر با این روش درمان قطعی شده اند چرا که کنگره معتقد است معتاد را به راحتی می توان درمان کرد برای همین مثلا تاکنون 200 نفر شیشه ای به این روش درمان شده اند.

 

کنگره 60 شعبه برای زنان ندارد
عابدینی در رابطه با کنگره 60 برای زنان می گوید: اگر زنی در خمینی شهر به من مراجعه کند و خواهان آن باشد که در این کنگره حضور پیدا کرده و به این طریق اعتیاد را ترک کند من او را به کنگره 60 اصفهان معرفی می کنم. چرا که این کنگره برای زنان در خمینی شهر شعبه ای ندارد. وی در پاسخ به این سوال که آیا کنگره 60 برای زنان نیاز به نمایندگی در خمینی شهر دارد گفت: پاسخ این سوال بر عهده نهادهای مربوط است و این که در خمینی شهر چه اندازه معتاد زن داریم و آیا احتیاج به این کنگره است یا نه بر عهده من نیست.

 

محدودیت های کنگره 60
مسؤول کنگره 60 در رابطه با محدودیت های ورود به این کنگره نیز گفت: این جمعیت افراد زیر 18 سال و بالای 54 سال را نمی تواند پذیرش کند و همچنین افرادی که دچار بیماری های خاص مانند میل به خودکشی و غیره هستند.

 

مزایای کنگره 60
رایگان بودن این روش به غیر از هزینه مصرف دارو و شربت تریاک از جمله مزایای این کنگره است. عابدینی در این زمینه گفت: این کنگره هفته ای یک بار نیز برای خانواده معتادان با کمک همسران آموزش دیده برای همسفران (مادران و همسران) معتادان کلاس های آموزشی برگزار می کند. عابدینی در ادامه گفت: در مجموعه ما از تمامی اقشار جامعه از جمله اقشار تحصیلکرده در کلاس ها شرکت دارند و این نشان دهنده استقبال خوب و اثر گذاری کنگره است، چرا که با کمک این روش حتی شیشه را هم می توان درمان کرد.

وی به معرفی یکی از شرکت کنندگان پرداخت و افزود: به عنوان نمونه یکی از معتادان شرکت کننده در مجموعه ما یکی از تاجران موفق بود. او پس از سپری کردن دوره، سلامتی کامل خود را به دست آورد و هم اینک یکی از فعالان اقتصادی موفق است و توانسته به تعداد قابل توجهی اشتغال زایی نماید.

 

اجتماع درمان دار(TC)
یکی دیگر از روش های ترک اعتیاد اجتماع درمان مدار (TC) است. TC روشی جهانی است که در بسیاری از کشورها برای بسیاری از بیماری های روحی و اعتیاد استفاده می شود اما در کشور ما فقط برای ترک اعتیاد استفاده می گردد.
ریحانه منصوری کارشناس مشاوره و روانشناس در این باره می گوید: این روش توسط سازمان بهزیستی کشور و برای کمک به معتادان راه اندازی گردید. در استان اصفهان از سال 87 شروع به فعالیت نموده است و اکنون در استان اصفهان یک مرکز فعال دارد. این کارشناس مهمترین دلیل عدم توسعه این گونه از مراکز را هزینه بر بودن ایجاد یک مکانی با امکانات خوابگاهی، فرهنگی، اجتماعی و غیره دانست.

 

اجتماع درمان در TC با استقبال معتادین مواجه شده است
ریحانه منصوری درباره نحوه ترک در این روش گفت: در اجتماع درمان دار یا TC ، درمان به صورت گروهی انجام می شود چرا که این روش بر این باور است که معتاد در جامعه و در جمع به این بیماری مبتلا شده و در جمع باید بهبود پیدا کند. به همین دلیل معتاد با این روش تحت یک تیم درمان که متشکل از پزشک، روانشناس و مددکار و غیره است در جمع معتادان با فرا گرفتن مهارت های ترک اعتیاد، کنترل استرس، مهارت نه گفتن و غیره شرایط برای درمان او فراهم می شود.
وی گفت: اکنون 15 الی 16 مرکز TC در کشور داریم یعنی تقریبا هر استان یک TC دارد که نشان می دهد این روش با استقبال مواجه شده است و در نتیجه بهزیستی در صدد توسعه آن است.

 

مزایای TC
کارایی و اثرگذاری بالا یکی از مزایای ابن روش درمانی است. و به گفته کارشناسان 70 الی 80 درصد بیماران با این روش می توانند بهبودی را برای همیشه تجربه کنند.
خانم منصوری درخصوص میزان بهبودی گفت: بهبودی به این شرط است که در این مرکز تمام مهارت ها را به خوبی فرا بگیرند و بعد از ترخیص در زندگی شخصی به کار ببرند. ترک زیر نظر کادر درمانی مجرب، فراگیری مهارت های زندگی و غیره، حمایت های بعد از ترخیص از این مکان برای همه عمر به صورت خدمات مشاوره، درمانی، مددکاری و غیره از دیگر فوایدی بود که این کارشناس از آن نام برد.

 

مشکلات این روش
از آنجایی که در این روش معتاد باید به مدت 3 الی 6 ماه در مرکز TC اقامت داشته باشد این روش شرایط و مشکلات خاص خود را دارد. منصوری در این باره گفت: هر معتاد حداقل 3 ماه و حداکثر 6 ماه بنابر صلاحدید کادر درمان باید در این مرکز به صورت شبانه روزی اقامت داشته باشد که این شرایط برای هر معتادی مقدور نیست.
هزینه بالا یکی دیگر از مشکلات افرادی است که می خواهند از این روش استفاده کنند چرا که از سال 86 به بعد که روند خصوصی سازی در کشور آغاز شد بهزیستی برخی از مراکز TC خود را خصوصی کرد به گونه ای که اگر یک معتاد بخواهد از این روش استفاده کند ماهانه مبلغ 490 هزار تومان در اصفهان باید برای این روش بپردازد که همین امر برای بسیاری از خانواده ها دشوار است.
پایبندی به گروه، مدون و قانونمند بودن این روش یکی دیگر از مسائلی بود که این روانشناس از آن به عنوان دشواری های این روش نام برد.

 

TC برای زنان
منصوری مهم ترین دلیلی که باعث شده تا در استان اصفهان TC برای خانم ها ایجاد نشود را نوع فرهنگ و شرایط خانوادگی زنان بر شمرد و گفت: به دلیل این که زنان نمی توانند مدت زیادی را دور از خانه بمانند علی رغم این که به نظر می رسد در استان ها به وجود یک TC برای زنان نیاز است، اما علی رغم این که راه اندازی شد مورد استقبال واقع نشد در صورتی که در تهران اکنون دو مرکز در این باره فعالیت می کنند.

 

حمایت های بعد از ترک، حلقه مفقوده حمایت از معتادان
واقعیت این است که تقریبا در اکثر روش های قانونی و علمی معتاد تا زمانی که در گروه است پاک می ماند اما خطر بازگشت به مصرف مواد پدیده ای است که معتاد، خانواده و جامعه را به شدت آزار می دهد زیرا با رهایی از TC، اتمام کنگره 60 یا حتی ترک از گروه های NA پایان دوره های کلینیک های ترک اعتیاد و غیره خطر عود و یا بازگشت به شدت در کمین معتادان است. اما به نظر می رسد در جامعه ما حلقه مفقوده، حمایت از معتادان بعد از ترک است.

منصوری کارشناس اعتیاد بهزیستی در این باره می گوید: حقیقتا معتاد پاک TC را ترک می کند اما بعد از آن عدم همراهی خانواده، نداشتن شغل و درآمد مناسب و پایدار از جمله خطراتی است که شرایط لغزش را برای معتاد فراهم می کند.

ترابی رییس بهزیستی شهرستان نیز در این باره تاکید می کند: معتادان با اکثر روش های علمی می توانند بهبود پیدا کنند اما آنچه که آن ها را در معرض عود و خطر لغزش قرا ر می دهد، عدم حمایت های اجتماعی از قبیل بی اعتنایی خانواده ها، بیکاری، نداشتن اعتبار اجتماعی و مشکلاتی از این قبیل است مشکلاتی که متاسفانه شرایط را برای عود بیماری فراهم می کند.