بسياري از محققين و زبان شناسان معتقدند حرف "آ" هنگامي كه با كلمه­اي ديگر دخيل مي­شود معني آب مي­دهد، بنابراين كلمات اَش، آز، ايج، اج، اِچ، اژ، هر ( حرف اَ در پهلوي با هـ يك علامت دارد)، هور و غيره به معني آب است.

بنابراين كوشك باج در مجموع به معني قصر و يا جايگاهي است كه آب فراوان دارد و چون اصل آبادي­هاي ايران آب است لذا واژه آب به صورت­هاي مختلف چه به صورت كهن و ميانه در نام­گذاري ديه­ها دخالت دارد و خود آبادي "ده" نيز از آب گرفته شده است. متأسفانه عده­اي از مردم واژه كوشكباج را به معني قصر يا جايگاه باج گيري تصور مي­كنند. نگارنده معتقد است كه راه تحقيق در شناخت نام امكنه، شناخت ريشه واژه در صورت­هاي كهن و ميانه زبان فارسي است و هيچ گاه نياكان ما نام زشت و ناپسند بر روي زيستگاه خود نمي­نهاده­اند و گفتيم كه يكي از نام­هاي خميني­شهر در قديم، پلارت بوده است. آريايي­ها در آداب و رسوم و رفتار و گفتار خود هيچگاه از اعتدال خارج نمي­شدند و نام بي­معنا و مهمل بر روي آبادي خود نمي­نهادند و بنا بر قول هرودوت، نام­هاي آريايي­ها همه بر خوشي­هاي روحي و جسمي دلالت دارد. نويسنده در خصوص وجه تسميه كوشكباج عقيده­اي ديگر را مطرح مي­كنم كه شايد كليدي جهت شناسائي كامل اين نامواژه باشد. شايد كوشكباج در اصل كوشك بغ (قصر ايزد) بوده و سپس كوشك بگ شده و عرب­ها آن را كوشك باج ناميده­اند، در اين صورت بايد پذيرفت كه ديرينگي كوشكباج به دوران پيش از هخامنشيان مي­رسد. اگر اين وجه تسميه را بپذيريم با توجه به عقيده نگارنده در خصوص " راز تونل كهندژ" و حضور آيين مهرپرستي در بلوك ماربين بايد گفت بخشي از تاريخ اين مكان در پيوند آئين مهر است زيرا مهر اولين بار به عنوان بغ خوانده و شناخته مي­شده ­است و در مقالات در خصوص حضور اين آيين در بلوك ماربين و غارهاي اطراف سده بحث كرديم.